12/5/08

Ο παραπλανητικός "μέσος όρος" και ο α-ταξικός πληθωρισμός


Διαπιστώνεται ότι, στον δημόσιο διάλογο ο "πληθωρισμός" έχει αντικατασταθεί με την "ακρίβεια". Η έννοια δεν είναι καινούρια στο πολιτικό λεξιλόγιο, καθώς τοποθετείται στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος στην πρώιμη μετά-Ο.Ν.Ε εποχή, όταν ακόμα ο πληθωρισμός βρισκόταν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Περιγραφικά, ως "ακρίβεια" νοείται η συστηματική αύξηση των τιμών σε βασικά είδη και υπηρεσίες που καταναλώνουν καθημερινά τα νοικοκυριά. Διόλου απροσδόκητα, η "ακρίβεια" πλήττει περισσότερο και επίμονα τα φτωχά νοικοκυριά, διότι δεσμεύουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για την κατανάλωση των βασικών ειδών αγαθών/υπηρεσιών. Ωστόσο, οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που δέχονται οι φτωχοί και οι δυσμενείς -έμμεσες- αναδιανεμητικές επιδράσεις του πληθωρισμού, δεν αποτυπώνονται στα επίσημα στατιστικά στοιχεία και συνακόλουθα δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης για τους policy makers της οικονομικής πολιτικής. Στην παρούσα συγκυρία, όπου ο πληθωρισμός (4,4%) πλήττει ολόκληρη την οικονομία, οι πιέσεις για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα είναι ακόμα μεγαλύτερες. Το κρίσιμο πρόβλημα μπορεί να εντοπιστεί στη μεθοδολογία υπολογισμού του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (βλ. και σχετική προηγούμενη ανάρτηση). Προκύπτουν σημαντικές διαπιστώσεις από τον ορισμό που αποδίδεται στον ΓΔΤΚ: o δείκτης αποτυπώνει τις μεταβολές του γενικού επιπέδου των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που προμηθεύεται το μέσο αστικό νοικοκυριό. Εδώ, η χρήση του μέσου όρου είναι αρκούντως προβληματική. Προφανώς, υπάρχει ασάφεια ως προς το τι σημαίνει "μέσο νοικοκυριό" και ποιο είναι το "μέσο καταναλωτικό πρότυπο". Αν και στη στατιστική η χρήση του μ.ό είναι περιγραφικά χρήσιμη, πολλές φορές τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι στρεβλά. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών είναι πολύ διαφορετικό, ενώ συνακόλουθα η κατανομή των δαπανών για κατανάλωση αγαθών/υπηρεσιών διαφοροποιείται. Μπορεί να είναι στατιστικά χρήσιμος ο μ.ό για τη διαμόρφωση του ΓΔΤΚ, αλλά δεν μας λέει τίποτα για τις πραγματικές πληθωριστικές πιέσεις που αντιμετωπίζει κάθε κοινωνική ομάδα. Επί της ουσίας, πρόκειται για μία κοινωνικά αμερόληπτη μεθοδολογία που παράγει έναν "αταξικό" πληθωρισμό. Μάλιστα, η μελέτη των σχετικών στοιχείων υποδεικνύει ότι ο πληθωρισμός των πλουσίων είναι εγγύτερα στον επίσημο πληθωρισμό συγκριτικά με τον "πληθωρισμό του φτωχών" που είναι συστηματικά ανώτερος.
Πίσω από τους αριθμούς και την στατιστική αναφύεται ένα αμιγώς πολιτικό και ιδεολογικό ζήτημα. Είναι ανάγκη η πολιτική σύγκρουση να μετατοπιστεί και στο πεδίο της στατιστικής. Η διαμόρφωση νέων ταξικών δεικτών πληθωρισμού που να αποτυπώνουν τις πραγματικές ανάγκες των φτωχών νοικοκυριών είναι ένα ζήτημα που πρέπει να τεθεί στη δημόσια πολιτική agenda.
Υ.Γ Δείτε το ενδιαφέρον άρθρο των Ζωγραφάκη και Μητράκου για τις αναδιανεμητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού και πώς προκύπτει η απόκλιση του "πληθωρισμού των πλουσίων" με τον "πληθωρισμό των φτωχών". Αναμένω και τις δικές σας απόψεις...

10 comments:

Ανώνυμος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Greek Rider on 13 Μαΐου 2008 στις 10:06 μ.μ. είπε...

@Πασχάλη, η δημοσίευση σου αυτή είναι εκπληκτική! Αυτό ακριβώς έψαχνα τις τελευταίες ημέρες και με πρόλαβες!

Νομίζω ότι αυτό είναι ένα ζήτημα που δείχνει την αχίλλειο πτέρνα της οικονομικής αντίληψης. Η δημοσίευση που παραπέμπεις είναι πολύ χρήσιμη.

Αν σε αυτά συνυπολογίσεις την άνοδο των τιμών των τροφίμων, φέτος ιδιαίτερα, καταλαβαίνεις πόσο κρίσιμο είναι το θέμα.

Ανώνυμος είπε...

Πασχάλη θέτεις ένα πολύ σημαντικό ζήτημα.Έχουμε εθιστεί σε μια λαγνεία των αριθμών, θεωρώντας αυτονόητα πράγματα που δεν θα έπρεπε. Θεωρούμε ότι οι οικονομικοί δείκτες αποτελούν αντικειμενικές, απόλυτα μετρήσιμες καταγραφές πραγματικών δεδομένων με συγκεκριμένες κοινωνικές αντανακλάσεις, χωρίς να εξετάζουμε το πώς ορίζονται οι δείκτες αυτοί, ποιές και πόσο ευρείες αποκλίσεις εκφράζουν οι μέσοι όροι τους, καθώς και ποιές είναι οι επιμέρους οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις των δεικτών αυτών σε διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού. Αποτέλεσμα? Ακούμε να πέφτει ο πληθωρισμός αλλά οι τιμές ανεβαίνουν, ακούμε να γεμίζει "το καλάθι της νοικοκυράς" και το δικό μας να αδειάζει. Η πολιτική των -πολλών- αριθμών συνήθως ασκείται από εκείνους που επιχειρούν να θολώσουν τα νερα: Όταν ακούμε τους αριθμούς να ευημερούν ας είμαστε προσεκτικοί. Ίσως πίσω από τις απειροελάχιστες διακυμάνσεις των δεκαδικών να μπορέσουμε να διακρίνουμε και την πραγματικότητα εκείνων που ασφυκτιούν, μια πραγματικότητα χαμένη στους ακμάζοντες μέσους όρους και τα καλοσχηματισμένα διαγράμματα.

Homo Sapiens on 14 Μαΐου 2008 στις 9:54 π.μ. είπε...

Greek Rider, Dio

χαίρομαι πολύ που κίνησε το ενδιαφέρον σας η ανάρτηση. Πρόκειται για ένα κρίσιμο ζήτημα που εκ των πραγμάτων θα τοποθετηθεί στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος. Ο dio θέτει πολύ σωστά τις διαστάσεις που κινείται και η δική μου προβληματική. Επιπρόσθετα, μπορούμε να επεκτείνουμε την ανάλυσή μας και σε άλλα οικονομικά μεγέθη. π.χ πώς μετράμε την ανεργία, ποιοι θεωρούνται άνεργοι και ποιοι όχι? Θα αναρτήσω ένα σχετικό κείμενο και θα δούμε και εκεί ότι τα δεδομένα των αριθμών αποτυπώνουν συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές και οδηγούν πολύ συχνά σε στρεβλά συμπεράσματα.

OnWine on 14 Μαΐου 2008 στις 1:24 μ.μ. είπε...

Να τολμήσω να κάνω μιά παρατήρηση, που εξ ίσου ισχύει γιά την δική σου ανάρτηση οσοκαι γιά αυτή του Greek Rider...

Ζούμε στο λεγόμενο Καπιταλιστικό Σύστημα (με παλαιοκομμουνιστική ορολογία) ή στο σύστημα της Ελεύθερης Αγοράς (με σύγχρονη -και σαφώς ακριβέστερη- ορολογία)...

Οι συνιστώσες του συστήματος ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΕΚΕΙ! Τις ξέραμε...
...και οσο το σύστημα που ζούμε δεν ...κλυδωνιζόταν... ολα καλά...

Αλλά οταν τα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά και τα προβλήματα ΤΑ ΕΓΓΕΝΗ στο σύστημα γίνονται -λόγω διαφόρων κρίσεων- προφανή, προσπαθουμε (και εμείς, σαν σχολιαστές, και οι ...αποφασίζοντες) να τα ...επιδιορθώσουμε με μεθόδους ΕΞΩ απο το συγκεκριμμένο σύστημα (συνήθως ανασταίνονται μέθοδοι ... αριστερής υφής, με κάποιο "μανδύα" καλυμμένες, βέβαια)... μέθοδοι που ανασταίνονται από τους ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥΣ... αλλά που δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να εφαρμοστούν από τους ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ του συγκεκριμμένου συστήματος...

Και δεν μας φταίει ο ..τρόπος μέτρησης του πληθωρισμού... γιατί το σύστημα, αν η ΝΕΑ μετρηση δεν το ...βολεύει, θα βρει τρόπο να την παρακάμψει... μας φταίει η ΑΚΡΙΒΕΙΑ που ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ νομοτελειακά το σύστημα της ελεύθερης αγορά... ειναι ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ του... είναι η ΒΑΣΙΚΗ μεθοδος διαφόρων ειδών ...αναδιανομών -τα ξέρετε, μην τα επαναλαμβάνω άδικα...

Η αποψή μου... ή παπάς-παπάς ή ζευγάς ζευγάς... οι οποιες αναμίξεις δεν εβγαλάν ΠΟΤΕ τιποτα...

Homo Sapiens on 14 Μαΐου 2008 στις 1:55 μ.μ. είπε...

αγαπητέ σχολιαστή,

Θέτεις πολλά - συστημικά -ζητήματα που απαιτούν μία ευρύτερη επιστημονική προσέγγιση σε όρους πολιτικής οικονομίας, πολιτικής επιστήμης και...πολιτικής φιλοσοφίας.


Ωστόσο, ας επισημάνουμε ορισμένα πράγματα για να οριοθετήσουμε ως ένα βαθμό τον διάλογο.
Λες
"μας φταίει η ΑΚΡΙΒΕΙΑ που ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ νομοτελειακά το σύστημα της ελεύθερης αγοράς... ειναι ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ του... "
Η άποψη αυτή είναι προβληματική. Μία από τις ουσιώδεις ερμηνείες του ζητήματος της ακρίβειας είναι ότι οι αγορές δεν λειτουργούν ελεύθερα. Μία υπόθεση που έχει επαρκή θεωρητική και εμπειρική θεμελίωση και υποστήριξη.
Επίσης, διακρίνω μία ασάφεια και ως προς το κεντρικό σου σχόλιο.

"Αλλά οταν τα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά και τα προβλήματα ΤΑ ΕΓΓΕΝΗ στο σύστημα γίνονται -λόγω διαφόρων κρίσεων- προφανή, προσπαθουμε (και εμείς, σαν σχολιαστές, και οι ...αποφασίζοντες) να τα ...επιδιορθώσουμε με μεθόδους ΕΞΩ απο το συγκεκριμμένο σύστημα (συνήθως ανασταίνονται μέθοδοι ... αριστερής υφής, με κάποιο "μανδύα" καλυμμένες, βέβαια)... μέθοδοι που ανασταίνονται από τους ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥΣ... αλλά που δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να εφαρμοστούν από τους ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ του συγκεκριμμένου συστήματος"

Η εμπειρία δεν επαληθεύει αυτή την άποψη και μπορούμε να ανιχνεύσουμε άπειρα παραδείγματα. Δες για παράδειγμα το new deal: μία αμιγώς πολιτική απάντηση σε μία δεδομένη οικονομική κρίση που αρθρώθηκε στη λογική της εφαρμογής ενός διαφορετικού μείγματος οικονομικής πολιτικής με θετικά αποτελέσματα. Οικονομολόγοι διατύπωσαν νέες απόψεις,ενώ πολιτικοί τις υιοθέτησαν και τις εφάρμοσαν, δίχως -προφανώς- να καταργείται το σύστημα.

Ανώνυμος είπε...

Φίλε μου Homo Sapiens, να απαντήσω και στις δυό επιφυλάξεις σου...

Στην πρώτη... απλά μου επαναλαμβάνεις την θεωρία της ελεύθερης αγοράς: Ας ελευθερώσουμε τον ...ανταγωνισμό, και τότε, αυτόματα, θα μειωθούν οι τιμές... σαν να είναι αξίωμα, σαν θέσφατο...

Θα πω... αυθαίρετη αποψη, περα γιά περα... γιατί ο ανταγωνισμός δεν ειναι ΗΛΙΘΙΟΣ, αυτοπεριορίζεται μέσω των καρτελ και διάφορων αλλων ατύπων ενώσεων... και πουθενα οι τιμές δεν μειώθηκαν, ίσως τιθασσεύτηκαν προσωρινά... και η ακρίβεια βοηθά ΚΑΙ στην ανακατανομή των εισοδημάτων εκεί οπου η θεωρία (διάβαζε συμφέροντα) απαιτεί γιά την δήθεν επαναχρηματοδότηση των επενδύσεων, και κυριως στην επιβολή ΜΕΤΡΩΝ γιά την τιθάσσευση του ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ που την προκαλεί, λες και ο πληθωρισμός ηλθε από το ...διάστημα... και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται...

Τώρα... η δεύτερη παρατήση.

Ισως δεν εγινα κατανοητός, αλλά ακριβώς αυτό υποστηρίζω: είτε την επιδιόρθωση των αγορών με εργαλεία του ΙΣΥΟΝΤΟΣ συστήματος, ή ανατροπή του... Οι Ρωμαίοι ελυναν τα πιεστικά τους και κρίσιμα προβλήματα με την ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ της Δημοκρατίς και την επιβολή Δικτατορίας... οχι με ημίμετρα... και ο σημερινός Στρατιωτικός Νομος οταν εφαρμόζεται, ανατρέπει εκ βάθρων τόσο τις αρχές της Δημοκρατίας όσο -και το επισημαίνω- και τις αρχές της ελεύθερης αγοράς!!!

Το δε παράδειγμα του New Deal, είναι ΛΑΜΠΡΗ επιβεβαίωση οτι ο τότε ισχύων κρατισμός επιδιόρθωσε το πρόβλημα που Ο ΙΔΙΟΣ (ή οχι???) είχε δημιουργήσει, με ...ίδια μέσα, δηλαδή... με περισσότερο κρατισμό! Ο Franklin Roosevetl δεν κατέφυγε σε ...αριστερές πρακτικές, αλλά σε σκληρώτερη εφαρμογή του ΙΔΙΟΥ του συστήματος που προκάλεσε το πρόβλημα...

Και πάλι, να επιβεβαιώσω οτι... χαίρομαι να εχω εστω και ...αντιρρήσεις σε τόσο αξιόλογες αναρτήσεις...

OnWine on 14 Μαΐου 2008 στις 3:12 μ.μ. είπε...

Και να προσθέσω, οτι οι όποιες... εστω και λίγες, αριστερές πολιτικές που εμπεριείχε το New Deal (δημιουργία Εργατικών Ενώσεων, καθιέρωση κατώτατου ημερομισθίου κλπ.) σήμερα θεωρούνται απόπολούς αναλυτές οτι ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΑΝ την ανάκαμψη... ασε που το New Deal το θαυμάζουν ΚΑΙ αριστεροί, ΚΑΙ φιλελέυθεροι ΚΑΙ κρατιστές, γατί οκάθε ένας νομίζει οτι ...βλέπει εκεί την εφαρμογή των θεωριών του...

Homo Sapiens on 14 Μαΐου 2008 στις 5:47 μ.μ. είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Homo Sapiens on 14 Μαΐου 2008 στις 5:49 μ.μ. είπε...

Φίλε σχολιαστή,

διάβασα με πολλή προσοχή τα σχόλιά σου με...δίπορτο τρόπο (σε ρυθμό τέννις μεταξύ homo sapiens και greek rider), με ολίγον...ΔΕΗ από sxoliastis!

Κρατάω στη σκέψη μου τη συχνή αναφορά σου στις "αριστερές πολιτικές". Ας κάνουμε μία αναλυτική προσέγγιση του όρου με ένα σύνθετο τρόπο (με έμφαση όχι στις προθέσεις των policy makers αλλά στα πραγματικά αποτελέσματα).

Μειζον ερώτημα: Πώς νοείται σήμερα η "αριστερή πολιτική"?
Νομίζω ότι το θέμα προσφέρεται για συζήτηση και προβληματισμό

Sponsors

Archive

 

Homo sapiens. Copyright 2008 All Rights Reserved Revolution Two Church theme by Brian Gardner Converted into Blogger Template by Bloganol dot com