18/6/08

Ο απολογισμός της..."Ορεστιάδας"


Τίτλοι τέλους για την συγκλονιστική "ιστορία" της Ορεστιάδας. Κατάληξη μοιραία, τραγική και απροσδόκητη. Διάψευση προσδοκιών, κατάρρευση μύθων και φαντασιώσεων,παράπλευρες απώλειες, κοινωνική σύγχυση και κρίση συνθέτουν την "κινηματογραφική" εικόνα της υπόθεσης των δύο μικρών παιδιών από την Ορεστιάδα.
Συναισθήματα έντονα, αντιφατικά, περίεργα: ψυχρολουσία, απογοήτευση, θλίψη, πόνος, οργή, περισυλλογή, προβληματισμός, σκέψη, σύγχυση,αυτοκριτική.
Και τώρα τί; Το φάντασμα της λήθης πλανάται επικίνδυνα. Είναι εκείνη η θλιβερή - επικίνδυνη γραμμική εξέλιξη των πραγμάτων που τείνει να κυριαρχεί σε τέτοιου είδους καταστάσεις: επιχείρηση απόδοσης ευθυνών, ενστικτώδεις αντιδράσεις, άναρθρες κραυγές, φλύαρη κοινωνική κριτική, τηλεοπτικός "διαλογισμός" και τελικά...λήθη, τίποτα.
Η υπόθεση της Ορεστιάδας σημαίνει πολλά περισσότερα από μία τραγική ιστορία σε μία μικρή, "μακρινή" πόλη. Υπερβαίνει τα στενά όρια μίας τοπικής κοινωνίας και εκτείνεται παντού: πολιτεία, θεσμοί, κοινωνία, πολίτες εμπλέκονται θεσμικά, πολιτικά, κοινωνικά και ηθικά στην ιστορία. Υπερβολικό ή μη, αφορά όλους μας.
Το τραγικό αποτέλεσμα της "περιπέτειας" των μικρών Ρομά φαίνεται σαν μοιραία συνέχιση ενός βίου που μοιάζει με επικίνδυνο "παιχνίδι": κοινωνικός αποκλεισμός, απομόνωση, άθλιες συνθήκες διαβίωσης, σχολική αποτυχία, αμάθεια, ανομία, επαιτεία. Επικίνδυνο παιχνίδι υπό το αδιάφορο, κυνικό και ανόητο βλέμμα πολιτείας και κοινωνίας, που εξαντλούν την κοινωνική τους ευαισθησία στη διαμόρφωση συνθηκών για την - απλή -λειτουργική συμβίωση (γκετοποίηση) με τις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες. Τα προβλήματα μεγάλα, ορατά και επίμονα, αλλά η αντιμετώπιση μυωπική, φοβική, στερεοτυπική και καιροσκοπική (πολιτικές σκοπιμότητες).
Διόλου απροσδόκητα, η μερολοψία και οι στερεοτυπικές αντιλήψεις "ενσωματώθηκαν" στην επιχειρησιακή εξέλιξη και αντιμετώπιση της υπόθεσης. Στο εξαιρετικό του άρθρο υπό τον τίτλο "Στερεότυπα που σκοτώνουν" ο Π. Μανδραβέλης διερωτάται: "Αλήθεια, αν τα παιδάκια δεν ήταν Ρομά θα γινόταν τόσο εύκολα αποδεκτή η εξήγηση της «πώλησης»; Αν δεν λέγονταν Αμέτ και Αϊχάν δεν θα ήλεγχε κάποιος την εικασία της μητέρας τους ότι ο εν διαστάσει σύζυγός της έδωσε τα παιδιά για υιοθεσία";, και συνεχίζει... "Η ευθύνη βεβαίως για την τραγική αυτή κατάληξη ανήκει στις διωκτικές αρχές μόνο που τα στερεότυπα δεν περιορίστηκαν στην αστυνομία. Ο τρόπος με τον οποίο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποδέχτηκαν το σενάριο της «πώλησης των δύο παιδιών» δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη για τέτοιου τύπου εξηγήσεις".
Κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι το "απόσταγμα" της υπόθεσης: πίσω από την εφήμερη θλίψη για τους μικρούς Αμέτ και Αϊχάν, οφείλουμε να σκεφτούμε τους χιλιάδες μικρούς "αδερφούς" τους που "φλερτάρουν" με το μοιραίο σε συνθήκες εξαθλίωσης, αποκλεισμού και απομόνωσης (ασθένειες, ναρκωτικά, παραβατικότητα, φυλακές...). Και, βέβαια, να κάνουμε σκληρή και επίμονη αυτοκριτική για την ευκολία που υιοθετούμε αβάσιμες εκτιμήσεις και απόψεις επηρεασμένοι από ρηχές σκέψεις και στερεότυπα, κλεισμένοι στο δικό μας, φαινομενικά βολικό, κόσμο.

8 comments:

pinelopi t. on 19 Ιουνίου 2008 στις 12:35 μ.μ. είπε...

Συγχαρητήρια Πασχάλη!Πολύ σωστή η προσέγγιση του θλιβερού αυτού ζητήματος!Ας δούμε μια φορά και κάτω από την κορυφή του παγόβουνου. όλοι άνθρωποι είμαστε..πόσο μάλλον αν μιλάμε για παιδικές αθώες ψυχούλες!

Ανώνυμος είπε...

Μισό λεπτό, η ελληνική κοινωνία δέχτηκε εύκολα την εξήγηση της πώλησης γιατί είναι συνήθες φαινόμενο.

Η αστυνομία όμως εννοείται ότι το πρώτο σενάριο που πρέπει να ερευνά σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι κατ' ανάγκη το πιο πιθανό, αλλά το πιο επείγον για τη ζωή των παιδιών.

Στερεότυπα για τους τσιγγάνους υπάρχουν σε όλες τις χώρες του πλανήτη, αλλά δεν ξέρω αν όλες οι αστυνομίες κάνουν τέτοια λάθη...

Nikos Lioliopoulos on 19 Ιουνίου 2008 στις 2:09 μ.μ. είπε...

εκείνο που με προξένησε αλγεινή εντύπωση ήταν το πόσο χαμηλά κατά τη γνώμη μου έπαιξε το θέμα στα μέσα. Ακόμη κι στα μπλογκς σχολιάστηκε ελάχιστα , νομίζω.
Αν όμως δεν ήταν τσιγγανάκια;
Ο ρατσισμός στην πιο ενοχλητική του μορφή.
Το τραγικότερο βέβαια -όπως σωστά το λέτε και Μπράβο- η παρουσία των στερεότυπων ακόμη και κατά τη διάρκεια του έργου της Αστυνομίας.
Θλιβεροί…

Greek Rider on 19 Ιουνίου 2008 στις 4:07 μ.μ. είπε...

Όντως εγώ δεν είχα ακούσει τίποτα για το θέμα.

Καμιά φορά ασχολούμαστε με τα μεγάλα και ξεχνάμε τα μικρά.

Ο ρατσισμός και οι προκαταλήψεις είναι ένα φαινόμενο πολύ συγκαλυμμένο.

π.χ. ακόμη και για τους ηλικιωμένους.

Homo Sapiens on 19 Ιουνίου 2008 στις 4:56 μ.μ. είπε...

@ pinelopi

επιμένω πώς πρέπει να ξορκίσουμε το φάντασμα της λήθης... (αν και δεν είμαι αισιόδοξος) Πέρα από τις απλοϊκές περιγραφές, το εφήμερο ενδιαφέρον και τη στιγμιαία συναισθηματική φόρτιση, είναι ανάγκη να φτάνουμε - πολίτες, κοινωνία, πολιτεία- σε ένα "δια ταύτα".

@ κοτσος

καλώς όρισες,

σωστή παρατήρηση. Άλλωστε δεν αποφεύγω να επισημάνω την ολιγωρία της αστυνομίας και την εσφαλμένη επιχειρησιακή τακτική. Σε μεγάλο βαθμό, όπως γράφω και στην ανάρτηση, η συμπεριφορά των αστυνομικών αρχών αποτυπώνει την ισχύ εδραιωμένων στερεοτυπικών αντιλήψεων στον τρόπο πρόσληψης και διαχείρισης της υπόθεσης, με αποτέλεσμα την ανεπάρκεια για επιτυχή έκβαση της υπόθεσης.

Σίγουρα, στερεότυπα και προκαταλήψεις υπάρχουν σε πολλές κοινωνίες για τους Ρομά, τους μετανάστες, τις μειονότητες, τις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες κτλ. Ωστόσο, η θεσμική - πολιτική αντιμετώπισή τους διαφέρει από χώρα και σε χώρα. Σ' αυτόν τον τομέα η ελληνική πολιτεία έχει να διανύσει αρκετό δρόμο ακόμα...

@ Νίκο,

Αυτή καθ' αυτή η υπόθεση και η διαχείρισή της από την αστυνομία και τα ΜΜΕ δεν σχετίζεται ειδικότερα με το φαινόμενο του ρατσισμού. Η δική μου αντίληψη είναι ότι υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον και οπωσδήποτε σ' αυτό οφείλεται η ενεργοποίηση του μηχανισμού amber alert. Αυτό που επισημαίνω στο post και νομίζω πώς αναλύει στο άρθρο και ο Μανδραβέλης, είναι ότι αν σε περίπτωση που τα παιδιά δεν ήταν Ρομά, θα είχε - πιθανότατα - εξελιχθεί με διαφορετικό τρόπο, περισσότερο ορθολογικό και προσεκτικό, η διαχείριση της υπόθεσης, με καλύτερες προοπτικές για ευτυχή κατάληξη.

Νομίζω, ότι οι εκδηλώσεις ρατσισμού και η αδιαφορία αφορούν κυρίως στον εν γένει θεσμικό, πολιτικό και κοινωνικό τρόπο αντιμετώπισης των Ρομά. Απαιτείται διαφορετική αντιμετώπιση ώστε να επιτυγχάνεται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η κοινωνική ενσωμάτωση των ρομά, από μικρή ηλικία.

@ Greek Rider,

μάλλον δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά...

pinelopi t. on 19 Ιουνίου 2008 στις 11:53 μ.μ. είπε...

Πασχαλη επειδή ειναι καλοκαίρι και είναι καλό να ξεφεύγουμε που και που σε προσκαλώ σ' ένα μπλογκοπαίχνιδο!ρίξε μια ματια στο μπλογκ μου!

tractatus on 20 Ιουνίου 2008 στις 10:26 μ.μ. είπε...

Νίκο Λ. στην τηλεόραση έπαιξε αρκετά...εσύ δεν βλέπεις τηλεόραση...για τα blogs έχεις δίκιο..ΟΚ.
Ομως, πέρα απο όσο κι αν έπαιξε ή όχι όλα αυτά αντιμετωπίζονται στο ίδιο πλαίσιο της τηλεθέασης. Δεν βλέπω να γίνεται κάτι την επόμενη ημέρα που να δίνει αξιοπρέπεια στην ανθρώπινη ζωή. Κι όταν ακούγεται ακόμα κι αυτό έχει χάσει ηδη το νόημά του μέσα απο τη πολύ προβολή και την εξάντληση αντεκλίσεων ειδημόνων που αναζητούν πελάτες μέσω παραθύρων...το θέμα είναι τελικά αν υποκρινόμαστε οτι πονάμε....:(

Meropi on 22 Ιουνίου 2008 στις 6:42 μ.μ. είπε...

Πασχάλη μου,
κι εγώ συγκλονίστηκα απ' αυτή την ιστορία. Κατ' αρχάς η μητέρα φαινόταν ότι δεν είχε ψυχική ισορροπία (την είδα στην τηλεόραση). Άσε που άλλαζε την ιστορία της κάθε τρεις και λίγο. Λάθη επί λαθών που οδήγησαν στο μοιραίο. Ας κάνουμε όλοι την αυτοκριτική μας.

Sponsors

Archive

 

Homo sapiens. Copyright 2008 All Rights Reserved Revolution Two Church theme by Brian Gardner Converted into Blogger Template by Bloganol dot com