Η κρισιμότητα του "κεφαλαίου εμπιστοσύνης" για τη νέα διακυβέρνηση

Αναμφίβολα, η ανάδυση θετικών προσδοκιών μετά από μία μακρά περίοδο γενικευμένης δυσαρέσκειας, δυσπιστίας και αδιαφορίας λειτουργεί ως ένα ισχυρό «θετικό πολιτικό σοκ», ως ένα κρίσιμο πολιτικό διεγερτικό για την ανόρθωση - υποστήριξη του πολιτικού συστήματος και τη διαμόρφωση ευνοϊκών προϋποθέσεων για οικονομική ανάκαμψη, θεσμική ωρίμανση και κοινωνική πρόοδο. Αυτή η δημιουργική αναταραχή στο πολιτικό σύστημα προκύπτει αφενός από το απροσδόκητο εύρος της εκλογικής επίδοσης του ΠΑ.ΣΟ.Κ και αφετέρου από την κατηγορηματική κοινωνική αποδοκιμασία και εκλογική καταδίκη μίας απογοητευτικής διακυβέρνησης με σημεία αναφοράς την πολιτική κενολογία, τη διαφθορά, την πρόδηλη μεταρρυθμιστική ατολμία, την αναχρονιστική ηθικολογία και την ακατάσχετη ψευδολογία.

Παρά τη δυσχερή συγκυρία η νέα διακυβέρνηση εκκινεί από ευνοϊκή θέση διότι πριμοδοτείται με ισχυρό «πολιτικό κεφάλαιο». Η πολιτική ισχύς του Γ. Παπανδρέου διευρύνει τα περιθώρια άσκησης αποτελεσματικής πολιτικής επιρροής για τη διαμόρφωση ευρύτερων κοινωνικών συμμαχιών και την προώθηση ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων. Άλλωστε, η εμπειρική πολιτική έρευνα υποδεικνύει ότι κατά την πρώτη περίοδο των νέων κυβερνήσεων -κατά κανόνα- ελαχιστοποιείται το πολιτικό κόστος της σύγκρουσης με κατεστημένα συμφέροντα και νοοτροπίες που υπερασπίζονται και αναπαράγουν το status quo. Στην αντίθετη περίπτωση, η πολιτική ατολμία και η λογική του «αυτόματου πιλότου» συντείνουν στην κατασπατάληση του «πολιτικού κεφαλαίου» και την (αυτο)παγίδευση στον φαύλο κύκλο της αδράνειας (η προηγούμενη διακυβέρνηση αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα προς αποφυγή).

Η σταθεροποίηση και διεύρυνση του πολιτικού κεφαλαίου που διαθέτει το ΠΑ.ΣΟ.Κ συναρτάται με την ικανότητά του να διαμορφώσει ταχύτατα προϋποθέσεις οικοδόμησης σχέσεων εμπιστοσύνης με την κοινωνία με κινήσεις υψηλής συμβολικής και πολιτικής σημασίας. Η στελέχωση της κυβέρνησης και ο νέος κυβερνητικός προγραμματισμός συνιστούν ένα θετικό πρώτο δείγμα γραφής. Επιπρόσθετα, η άμεση προώθηση μέτρων πολιτικής με θετικό κοινωνικό αντίκτυπο (για παράδειγμα μειώσεις αμοιβών και καταχρηστικών παροχών στο πολιτικό προσωπικό, στα μέλη Δ.Σ και στα στελέχη ΔΕΚΟ, έκτακτος οικονομικός προγραμματισμός και μείωση λειτουργικών δαπανών στους δημόσιους φορείς/ οργανισμούς, κατάργηση άχρηστων οργανισμών, μέτρα για τη διαφάνεια του πολιτικού συστήματος κλπ.) μπορούν να στείλουν ένα ηχηρό σινιάλο στην κοινωνία και να παράγουν ένα ισχυρό συμβολισμό για τη νοοτροπία και την αντίληψη της νέας διακυβέρνησης.

Όσο μεγαλύτερο απόθεμα πολιτικής εμπιστοσύνης μπορεί να δημιουργήσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ σ΄ αυτή την πρώτη περίοδο, τόσο περισσότερο διευρύνει τα περιθώρια προώθησης κρίσιμων διαρθρωτικών αλλαγών και ελαχιστοποιεί το -αναμφίλεκτο- πολιτικό κόστος. Αυτό το «κεφάλαιο εμπιστοσύνης» μπορεί να αποτελέσει τον κρίσιμο κρίκο σε μία αλυσίδα μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών και ανατροπών στην οικονομία (παρεοκρατικός καπιταλισμός), στο πολιτικό σύστημα (μετριοκρατία) στο κράτος (παρασιτικός κρατισμός), στα πανεπιστήμια (ιδεοληπτικός συντηρητισμός), στο κοινωνικό κράτος (ανισότητες) στο κόμμα (κομματικός «φεουδαλισμός»), στην κοινωνία (πελατειακές αντιλήψεις), με κεντρικούς στόχους την οικονομική-παραγωγική αναδιάρθρωση, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δίκαιη κατανομή των κοινωνικών βαρών μεταξύ των γενεών, τη θεσμική και δημοκρατική ωρίμανση.

Δίχως αμφιβολία, απαιτείται κοσμογονία αλλαγών και ένα νέο, καινοτόμο μοντέλο ανοιχτής κοινωνικής διαβούλευσης και συμμετοχικής δημοκρατίας για την αποτελεσματική εκπροσώπηση των συμφερόντων όλων των κοινωνικών ομάδων. Οι προσδοκίες είναι υψηλές. Τα πρώτα δείγματα γραφής θα είναι ενδεικτικά για την θεμελίωση των βάσεων αυτής της νέας εκκίνησης. Ίδωμεν….