Οι αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης (ανεργία, οικονομική δυσπραγία, αυξημένη φορολόγηση) και η πληκτική μιντιακή υπερπαραγωγή της κοινωνικής δυσφορίας έχουν διαμορφώσει ένα ιδιότυπο σκηνικό «κοινωνικού κανιβαλισμού»: φάτε όσους έχουν υψηλές αμοιβές ή/και όσους έχουν επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία!
Η δημοσίευση των οικονομικών απολαβών συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων ή η επαγγελματική - πολιτική ανέλιξη προσώπων συνιστούν μία ελκυστική μιντιακή υπεράσπιση των μη προνομιούχων και μία «βολική» διαχείριση της λαϊκής δυσαρέσκειας. Η δημόσια συζήτηση καταντά εμμονική, μεροληπτική, ασφυκτική, ανυπόφορη: πόσα παίρνουν οι λιμενεργάτες, πόσες μέρες «κάθονται» οι εκπαιδευτικοί, ποιες είναι οι αμοιβές των δημοσιογράφων της Ε.Ρ.Τ , γιατί ο κ. Π. Βρυώνης διορίστηκε μέλος του Δ.Σ. του Ο.Π.Α.Π, γιατί ο τάδε έγινε Γ.Γ Υπουργείου, γιατί ο δείνα αμείβεται με τόσα κ.ο.κ.
Η επιχειρηματολογία των επαγγελματιών κριτικών ελάχιστες φορές αρθρώνεται σε μία συνετή, νηφάλια και αντικειμενική εξέταση των πραγμάτων, που συνοδεύεται από μία ορθολογική προσέγγιση κρίσιμων όψεων κοινωνικών/εισοδηματικών ανισοτήτων και ανεπαρκειών του κοινωνικού κράτους, του πολιτικού συστήματος, των εργασιακών θεσμών (εργασιακών σχέσεων) και η οποία στοχεύει στη διατύπωση μεταρρυθμιστικών ιδεών και προτάσεων πολιτικής για μία αποτελεσματική θεραπεία των προβλημάτων. Αντιθέτως, η κριτική του μιντιακού συρμού αρθρώνεται στη λογική ενός κοινωνικά ελκυστικού – «φαντασιακού» σοσιαλιστικού εξισωτισμού, μίας χαμηλής ποιότητας λαϊκιστικής εργασιακής ηθικής και μίας επίμονης επίκλησης του δημοσίου συμφέροντος (η επιλεκτική επίκληση στο μέσο φορολογούμενο καταντά ανυπόφορη). Το αποτέλεσμα αυτού του τύπου της δημόσιας συζήτησης είναι ένα διαρκές «κοινωνικό κουτσομπολιό» και μία μαζική παραγωγή αφόρητων κλισέ και συνθημάτων που δήθεν υπερασπίζονται τη νέα γενιά: τι λέει ένας εργαζόμενος των 700 ευρώ για τις αμοιβές του τάδε; (κλασική ερώτηση πρωινάδικου).
Οι όψεις εισοδηματικών, κοινωνικών και διαγενεακών ανισοτήτων στο εγχώριο πολιτικό και οικονομικό σύστημα είναι τραγικές (π.χ προνομιακές εργασιακές ρυθμίσεις που δεν αποτελούν δικαίωμα για όλους τους εργαζομένους αλλά προνόμιο για λίγους πολιτικά ισχυρούς). Ωστόσο, το δια ταύτα μίας ώριμης πολιτικής συζήτησης αφορά στις θεσμικές αλλαγές που είναι αναγκαίες για την υπεράσπιση της κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης, τις ίσες ευκαιρίες για όλους, την ισότιμη πρόσβαση στα δημόσια αγαθά, την αποκατάσταση της αξίας της εργασίας, την αξιοκρατική επαγγελματική και πολιτική ανέλιξη κ.ο.κ. Η υποβάθμιση της δημόσιας συζήτησης σε λυσσώδη προσωπική κριτική και κουτσομπολιό διαμορφώνουν συνθήκες κοινωνικής διχόνοιας και φθόνου δίχως να ενθαρρύνουν ουσιαστικές θεσμικές πρωτοβουλίες. Δυστυχώς, αυτή η τακτική μας καθηλώνει στην κουλτούρα του γνωστού ανεκδότου…περί της κατσίκας του γείτονα.
Η επιχειρηματολογία των επαγγελματιών κριτικών ελάχιστες φορές αρθρώνεται σε μία συνετή, νηφάλια και αντικειμενική εξέταση των πραγμάτων, που συνοδεύεται από μία ορθολογική προσέγγιση κρίσιμων όψεων κοινωνικών/εισοδηματικών ανισοτήτων και ανεπαρκειών του κοινωνικού κράτους, του πολιτικού συστήματος, των εργασιακών θεσμών (εργασιακών σχέσεων) και η οποία στοχεύει στη διατύπωση μεταρρυθμιστικών ιδεών και προτάσεων πολιτικής για μία αποτελεσματική θεραπεία των προβλημάτων. Αντιθέτως, η κριτική του μιντιακού συρμού αρθρώνεται στη λογική ενός κοινωνικά ελκυστικού – «φαντασιακού» σοσιαλιστικού εξισωτισμού, μίας χαμηλής ποιότητας λαϊκιστικής εργασιακής ηθικής και μίας επίμονης επίκλησης του δημοσίου συμφέροντος (η επιλεκτική επίκληση στο μέσο φορολογούμενο καταντά ανυπόφορη). Το αποτέλεσμα αυτού του τύπου της δημόσιας συζήτησης είναι ένα διαρκές «κοινωνικό κουτσομπολιό» και μία μαζική παραγωγή αφόρητων κλισέ και συνθημάτων που δήθεν υπερασπίζονται τη νέα γενιά: τι λέει ένας εργαζόμενος των 700 ευρώ για τις αμοιβές του τάδε; (κλασική ερώτηση πρωινάδικου).
Οι όψεις εισοδηματικών, κοινωνικών και διαγενεακών ανισοτήτων στο εγχώριο πολιτικό και οικονομικό σύστημα είναι τραγικές (π.χ προνομιακές εργασιακές ρυθμίσεις που δεν αποτελούν δικαίωμα για όλους τους εργαζομένους αλλά προνόμιο για λίγους πολιτικά ισχυρούς). Ωστόσο, το δια ταύτα μίας ώριμης πολιτικής συζήτησης αφορά στις θεσμικές αλλαγές που είναι αναγκαίες για την υπεράσπιση της κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης, τις ίσες ευκαιρίες για όλους, την ισότιμη πρόσβαση στα δημόσια αγαθά, την αποκατάσταση της αξίας της εργασίας, την αξιοκρατική επαγγελματική και πολιτική ανέλιξη κ.ο.κ. Η υποβάθμιση της δημόσιας συζήτησης σε λυσσώδη προσωπική κριτική και κουτσομπολιό διαμορφώνουν συνθήκες κοινωνικής διχόνοιας και φθόνου δίχως να ενθαρρύνουν ουσιαστικές θεσμικές πρωτοβουλίες. Δυστυχώς, αυτή η τακτική μας καθηλώνει στην κουλτούρα του γνωστού ανεκδότου…περί της κατσίκας του γείτονα.
Αναρτήσεις
7 comments:
Homo sapiens, καλησπέρα και εύχομαι καλή χρονιά. Πολύ φοβάμαι ότι όντως ο τρόπος που διεξάγεται αυτή η κουβέντα δεν είναι σωστός.
Αυτό στο οποίο όμως θα ήθελα να εστιάσω και θεωρώ κέντρο του προβλήματος (πέρα από τα δικά μας τριτοκοσμικά προβλήματα) είναι ότι διεθνώς υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα αμοιβών που ασφαλώς δεν αντικατοπτρίζει τίποτα άλλο παρά την ανάληψη αντικοινωνικών ρίσκων.
Για παράδειγμα με τα πιστωτικά παράγωγα, γνώριζαν όλοι ότι ο τελευταίος μάνατζερ που θα τα πουλήσει θα χάσει πολλά ή μπορεί και να τον σέρνουν στα δικαστήρια. Οπότε όποιος αναλάμβανε την θέση του CEO της εκάστοτε επενδυτικής τράπεζας είχε εξωπραγματικές αμοιβές για να καλύψει αυτό το ρίσκο, ηθικό, νομικό, κοινωνικό και όχι μόνο επιχειρηματικό ρίσκο που σκεφτόμαστε όλοι.
Το ίδιο συμβαίνει π.χ. και σε μεγάλες μονάδες παραγωγής. Όσοι αναλαμβάνουν τη δνση κάποιων εργοστασίων συχνά το πρώτο που θα έπρεπε να κάνουν είναι να θυσιάσουν τα κέρδη των πρώτων 2-3 ετών για να εκσυγχρονίσουν τα μέτρα ασφαλείας. Επειδή όμως τα μπόνους και οι αμοιβές είναι εξωπραγματικές οι δντες παίρνουν τα χρήματα για να καλύψουν το ρίσκο τους σε περίπτωση που "μπλέξουν" και αφήνουν τα μέτρα ασφαλείας για τον επόμενο. Άλλωστε 2 τέτοιες χρονιές θα έκαναν κακό και στην καριέρα τους συνολικά.
Οι αμοιβές διευθυντικών στελεχών σε ηθικά, νομικά, κοινωνικά ισορροπημένες επιχειρήσεις δεν φτάνουν ποτέ σε δυσθεώρητα ύψη όσο μεγάλα και αν είναι τα επιχειρηματικά ρίσκα ή ο χρόνος ή οι γνώσεις που απαιτούνται.
Αντιρρήσεις για το παράλογο χάσμα αποδοχών είχαν διατυπώσει π.χ. και ο Peter Drucker που θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους γκουρού του management και οι απόψεις του είναι πολύ επίκαιρες στα μεγάλα περιοδικά στις ΗΠΑ. Δείτε σχετικό άρθρο από το Harvard Business Review.
Νομίζω λοιπόν, ότι είναι δίκαιο όποιος εργάζεται πολύ παραπάνω ή αναλαμβάνει μεγάλα επιχειρηματικά ρίσκα ή έχει ειδικά προσόντα να πρέπει να αμείβεται και παραπάνω.
Πρέπει να προσέχουμε όμως πότε οι μεγάλες αποδοχές είναι ένδειξη παράτυπων δραστηριοτήτων ή περιέχουν μη συμβατές με τα συμφέροντα της κοινωνίας πρακτικές ή ακόμη και με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της εταιρείας.
Όλα αυτά μας κάνουν να ξανασκεφτούμε ποιος είναι ο σκοπός των επιχειρήσεων (με την έννοια που έθετε ο Handy) και πόσο πρέπει να επιτρέπεται να αποκτούν άπειρη ισχύ και με τι κοινωνικούς όρους ανταπόδοσης.
Rider,
σ' ευχαριστώ για τις επισημάνσεις..πάω να διαβάσω το άρθρο που μας προτείνεις.
Καλή χρονιά!
Από την άλλη έχουμε το Δημόσιο όπου το κράτος δίνει διαφορετικό μισθό σε εργαζόμενους που εργάζονται σε διαφορετικά υπουργεία. 'Η δίνεται επίδομα μηχανικού γύρω στα 700 ευρω επειδή απλά ανήκει στο ΤΕΕ και είναι μηχανικός....
Αυτές οι στρεβλώσεις πρέπει να διορθωθούνε γιατί υπάρχει μεγάλο αίσθημα αδικίας που δικαιολογημένα οδηγεί στο φθόνο...
Γιάννης
Συμφωνώ απολύτως με την ανάρτηση. Πράγματι ο τροπος που διαχειρίζονται το θέμα -τα κανάλια ειδικά- είναι ο χείριστος. Καλλιεργούν το μίσος κατά ομάδων και ομαδοποιούν ανερυθρίαστα τον πληθυσμό. Παλαιότερα οι κακοί ήταν οι δημόσοι υπάλληλοι, σήμερα κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών, τα κλειστά επαγγέλματα, οι φοροδιαφυγόντες κλπ. Λες και δε φτάιμε όλοι για τη φοροδιαφυγη ενός, λες και το κράτος είναι σωστό (καλοπληρωτής) ή ότι οι μισθοί είναι ικανοποιητιοί για κατανάλωση.
Η ουσία είναι στο σημείο της ικανοποίησης. Έχει αποδειχθεί πως όταν οι μισθοί είναι υψηλοί και αφήνεται περιθώριο εξέλιξης σε κάποιον υπάλληλο, εκείνος δεν έχει κανένα πρόβλημα να φορολογηθεί. Σε μία Ελλάδα όμως όπου όλοι οι μισθοί είναι κάτω των δυνατοτήτων ποιοτικής διαβίωσης, τότε η φοροδιαφυγή (βλ. άτυπη εργασία, παράνομη εργασία, δεύτερη μαύρη εργασία, πρώτη μαύρη εργασία κλπ) είναι ένα καλό μέσο να ζήσουμε.
Homo Sapiens Καλή χρονιά κι από 'μένα..
Μακάρι να μπορούσαν όλοι να έδειχναν την νηφαλιότητα της ανάρτησής σου.
Εγώ, δεν 'κατηγορώ'την 'οργή'.
Όταν σου λένε πως καταρρέει η χώρα κι απ' την άλλη σου δείχνουν την αμοιβή των δημοσιογράφων στην ΕΡΤ, θα οργιστείς.
Όταν σου λένε 'έρχεται φοροεπιδρομή' κι απ' την άλλη ακούς πως ο μεγαλογιατρός στην Πατρ.Ιωακείμ δηλώνει 10.000 ευρώ εισόδημα θα ξαναοργιστείς.
Όταν σου λένε πως ούτε ξέρουν αν, πότε και πόση σύνταξη θα πάρεις και την ίδια στιγμή δίνεται εθελούσια στο λιμάνι θα ξανα-μανα-οργιστείς.
Δικαιολογημένη λοιπόν η 'οργή'..
Θα συμφωνήσω βέβαια, πως η οργή αυτή, δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος. Θα συμφωνήσω πως οι κυβερνώντες πρέπει να παλέψουν με θεσμούς κι όχι με 'πρόσωπα'. Πρέπει να αποτανθούν στον πολίτη να του εξηγήσουν πως δεν πρόκειται για 'βεντέτα', ούτε για 'κυνήγι μαγισσών'..
Το κάνουν; Μάλλον όχι. Γιατί, εάν το κάνουν με τον τρόπο που παρακολουθούμε τον τελευταίο καιρό, βομβαρδίζοντας τον κόσμο με κινδυνολογία, κι απ' την άλλη 'δείχνοντας' 'ενόχους' που πρέπει να καούν στην φωτιά (βλέπε ιερά εξέταση !), τότε, δυστυχώς στραβά αρμενίζουμε...
Πασχάλη,
Εύχομαι Χρόνια Πολλά με υγεία για το 2010.
Σχετικά με την ανάρτησή σου:
Δεν συμφωνώ καθόλου ότι αποτελεί κοινωνικό κανιβαλισμό ή εκδήλωση φθόνου , οποιαδήποτε κριτική γίνεται από μια κοινωνική ομάδα σε άλλη, όταν διαπιστώνονται αμοιβές με προκλητικές διαφορές , που δεν δικαιολογούνται ακόμα και από τους νόμους προσφοράς – ζήτησης σε μια απολύτως ελεύθερη αγορά. Φυσικά ο λόγος γίνεται για θέσεις εργασίας , που δεν έχουν «νομικά» ή «ποινικά» ρίσκα, όπως για παράδειγμα , υποτίθεται ότι είναι, η θέση ενός τηλεοπτικού παρουσιαστή σε ένα κρατικό κανάλι. Εκτός και αν η επιλογή των ανθρώπων για τις θέσεις αυτές δεν γίνεται με γνώμονα την εργασία που προβλέπεται να κάνουν , αλλά πρόκειται για εκδουλεύσεις, που πρόκειται να γίνουν, οπότε οι «αμοιβές» αποτελούν μερίδια σε ενδεχόμενες διανομές άδηλων κερδών. Τότε όμως γιατί αποτελεί «κοινωνικό κανιβαλισμό» ή φθόνο οποιαδήποτε αναφορά σε τέτοιου είδους φαινόμενα;
Είναι ακόμα γνωστό ότι σε κάποιους ολιγομελείς οργανισμούς κοινής ωφέλειας τα ίδια τα Δ.Σ. αποφασίζουν για το ύψος των αμοιβών τους! Είναι αποτέλεσμα φθόνου η επισήμανση και καταγγελία τέτοιου είδους πρακτικών; Δυστυχώς , υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις στην επικράτεια, που συμμετέχουν με σκανδαλώδη τρόπο στη διανομή του διατιθέμενου κρατικού πλούτου με αποτέλεσμα να μένουν στην ανεργία ή να υποαπασχολούνται και να υπαμείβονται άλλες κοινωνικές ομάδες και νέοι με πολλά προσόντα και όρεξη για προσφορά εργασίας.
Είναι μέγιστο πολιτικό ζήτημα , αν οι αμοιβή για οποιαδήποτε εργασία είναι τελικά αποτέλεσμα του είδους , της πολυπλοκότητας και των ιδιαίτερων προσόντων που απαιτούνται γι’ αυτήν ή αποτέλεσμα της δυνατότητας που έχουν κάποιοι , λόγω της θέσης που κατέχουν, να αποφασίζουν μόνοι τους ή να εκβιάζουν για το ύψος των αποδοχών τους, όταν μάλιστα εργοδότης τους είναι το ίδιο το κοινωνικό σύνολο.
Δεν θα μ’ ενδιέφερε καθόλου για την κατσίκα του γείτονα, αν τη μεγάλωνε , τη φρόντιζε και την έτρεφε μόνος του. Αν όμως τη φροντίζουμε όλοι μαζί οι κάτοικοι του χωριού, την τρέφουμε και την ποτίζουμε, αλλά την αρμέγουν , καθώς γεύονται τις σούβλες με τα κατσικάκια μερικοί μόνο , ε τότε , διάολε, θα έχω άδικο να σκέπτομαι ότι θα ήταν πιο ξεκούραστο για μένα να είχε ψοφήσει;
Συμφωνώ φυσικά στην αντίληψη ότι πρέπει να δοθεί πρωτίστως η μάχη για τη θεσμική αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων, αλλά είναι βέβαιο ότι όλα αυτά τα «πρόσωπα», που βολεύονται με την υπάρχουσα κατάσταση θα πουλήσουν πολύ ακριβά το τομάρι τους απέναντι στους νέους θεσμούς και θα είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς , αν θα πρόκειται τελικά για λαϊκές εξεγέρσεις ενάντια σε καταργήσεις δίκαιων κεκτημένων ή απλά «κεκτημένων». Γι’ αυτό είναι θαρρώ αναγκαίο να επισημανθούν και να γίνουν σαφείς πρώτα οι στρεβλώσεις που υπάρχουν πριν επιχειρηθεί η θεραπεία τους.
Νομιζω οτι η πληροφορηση παιζει μεγαλο ρολο στη δημιουργία αντιπαλων στρατοπεδων. Παλιοτερα, τα "νεα τζακια" αναδυονταν χωρις πολλες τυμπανοκρουσιες και ο πολυς ο κοσμος τα επαιρνε ειδηση αργοτερα, οταν δεν μπορουσε να γινει τπτ για να περιοριστει το γεγονος. Ολες οι κυβερνητικες περιοδοι ανεδειξαν "νεα τζακια", ακομα και η χουντα εσιαξε τα "δικα της παιδια" σε διαφορους χωρους, πολιτικους, οικονομικους, βιομηχανικους, κλπ.
Σημερα, αναδυονται προσωπα ωθουμενα απο οικονομικες και πολιτικες ηγεσιες και η διαφορα ειναι πως μπορει ο καθενας να κρινει.
Το προβλημα δημιουργειται απο τη στιγμη που τα αναδυομενα προσωπα κομπαζουν αλαζονικα για την αξια τους, η οποια ειναι πλεον δυνατο να αμφισβητηθει.
Σημαντικο ειναι επισης -γνωμη μου- το διαφορετικο σκηνικο: Παλιοτερα, οι κοινωνικες παροχες, οι αμοιβες, οι εργασιακες θεσεις, βρισκοντουσαν σε πιο ισορροπημενη αναλογια σχετικα με το πληθυσμο, ενω σημερα, περα απο την απαξιωση των σπουδων, τη καταρρευση των ασφαλιστικων ταμειων και τη μειωση των εργασιακων θεσεων, περναμε μια θολη και ασταθη περιοδο οικονομικης κρισης, οπότε η αναδυση "νεων τζακιων" αποτελει προκληση.
Δημοσίευση σχολίου