Το περιεχόμενο των αυτοδιοικητικών εκλογών

Πριν από κάθε μη-εθνικές εκλογές διατυπώνεται το «προαιώνιο ερώτημα!»: ποιο είναι το πραγματικό περιεχόμενο των εκλογών;

Η εξειδίκευση του ερωτήματος αφορά κατά κανόνα στο πολιτικό διακύβευμα των εκλογών και ειδικώς αν αυτό συναρτάται με τα εθνικά διλήμματα πολιτικής, που συνήθως αποτυπώνουν την κομματική ανάγκη για «μέτρηση πολιτικής ισχύος», ή παραμένει στενά προσδιορισμένο από το αντικείμενο των εκλογών. Αναμφίβολα, οι μη-εθνικές εκλογικές διαδικασίες (ευρωεκλογές, εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης) εξελίσσονται σε ένα πολιτικό πλαίσιο που -αναπόφευκτα- οριοθετείται από την κεντρική «πολιτική επικαιρότητα». Ωστόσο, η γοητευτική κομματική στρατηγική πολιτικού προσδιορισμού των εκλογών και η πολιτική και επικοινωνιακή απομάκρυνσή τους από το πραγματικό τους αντικείμενο είναι προβληματική. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι η άποψη που συνδέει άμεσα τις αυτοδιοικητικές εκλογές με τη λαϊκή αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής (βλ. Μνημόνιο) είναι λανθασμένη.

Όπως είχα υποστηρίξει ότι οι Ευρωεκλογές 2009 ήταν οι σημαντικότερες εκλογές στη σύγχρονη ιστορία της Ε.Ε και ακολούθως έπρεπε να προσαρμοστεί καταλλήλως ο εγχώριος δημόσιος διάλογος και η εκλογική συμπεριφορά, έτσι και τώρα νομίζω ότι οι επικείμενες εκλογές είναι η σημαντικότερη στιγμή στη σύγχρονη αυτοδιοικητική ιστορία της χώρας. Κωδικοποιώ μερικές σκέψεις για την υποστήριξη αυτής της άποψης.

• Είναι οι πρώτες εκλογές που διεξάγονται μετά από χρόνια σε συνθήκες πολιτικής και οικονομικής κρίσης και γενικευμένης αμφισβήτησης του μεταπολιτευτικού οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου. Σ’ αυτό το πλαίσιο, κρίνεται η πολιτική και κοινωνική ωριμότητα των πολιτικών κομμάτων και των πολιτών ως προς τις δημόσιες επιλογές τους: ποιοι επιλέγονται ως υποψήφιοι, με ποιο δημόσιο/επαγγελματικό ήθος και ποια πολιτική πρόταση, ποιοι θα εκλεγούν, με ποια κριτήρια και με τι ποσοστό συμμετοχής.

• Είναι οι πρώτες εκλογές που διεξάγονται μετά από μία τόσο ριζική μεταρρύθμιση των θεσμών της τοπικής αυτοδιοίκησης, που αναμορφώνει τον οικονομικό, διοικητικό, θεσμικό και γεωγραφικό χώρο της αυτοδιοίκησης. Οι θεσμικές καινοτομίες του «Καλλικράτη», η περιφερειακή αποκέντρωση και οι διευρυμένες αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης απαιτούν ένα πολιτικά ωριμότερο, αξιότερο και πιο εξειδικευμένο πολιτικό προσωπικό που θα υπερβαίνει τα συνήθη τυπικά μέτρα της «παλαιάς πολιτικής» και θα αρθρώνει ένα καινοτόμο πολιτικό-αυτοδιοικητικό λόγο μακριά από διαχρονικά πολιτικά στερεότυπα.

• Η πολιτική διαχείριση της τοπικής αυτοδιοίκησης θα κριθεί -μεταξύ άλλων- στην ικανότητα αποτελεσματικής διαχείρισης των περιορισμένων πόρων (μείωση ελλειμμάτων/διαφθοράς, αξιολόγηση αποτελεσματικότητας δαπανών), στην αποτελεσματική και διαφανή υλοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων (έργα ΕΣΠΑ), στην επινόηση νέων τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, στην κάλυψη κενών του δικτύου κοινωνικής προστασίας και στην ανάπτυξη τοπικών συστημάτων κοινωνικής υποστήριξης (ενθάρρυνση κοινωνικής οικονομίας και αυτόνομων, συνεργατικών πρωτοβουλιών), στην ανάπτυξη και υλοποίηση τοπικών πολιτικών νεολαίας, στη διατοπική και διεθνική συνεργασία. Τα θέματα αυτά απαιτούν υψηλό επαγγελματισμό, επινοητικότητα και φαντασία, κοινωνικές συναινέσεις και νέες κοινωνικές συμμαχίες, ανοιχτές τοπικές κοινωνίες και υψηλή κοινωνική συμμετοχή.

• Η διαμόρφωση των τελικών δημόσιων επιλογών των πολιτών για τα τοπικά κοινωνικά και αναπτυξιακά διλλήματα προϋποθέτουν μία ώριμη πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση γύρω από την τοπική και κοινωνική ταυτότητα, την αστική φυσιογνωμία, τα περιβαλλοντικά πρότυπα ανάπτυξης, τη δημοκρατική κοινωνική συμμετοχή, τη συμμετοχική οικονομική διαχείριση και τις δυνατότητες αυτόνομων, αυτοοργανωτικών κοινοτικών πρωτοβουλιών (βλ.π.χ. ανάδυση νέου συνεταιριστικού κινήματος).

Δίχως να σημαίνει ότι η πολιτική αντιπαράθεση πρέπει να εξελιχθεί σε συνθήκες «δοκιμαστικού σωλήνα», δηλαδή μακριά από τις επιρροές και τις συνθήκες που επιβάλλει η οικονομική συγκυρία σε εθνικό επίπεδο, η πολιτική και ιδεολογική εμμονή σε μία συζήτηση περί της αποδοχής ή απόρριψης του Μνημονίου ως βασικού πολιτικού διακυβεύματος θα υποβαθμίσει τις δημόσιες επιλογές και τις τοπικές ανάγκες. Όσοι επιμείνουν στην επιλογή της «αντιμνημονιακής στάσης» θα έχουν απλά κάτι να πουν το βράδυ των εκλογών. Όσοι επιλέξουν την πραγματική αυτοδιοικητική πολιτική, θα έχουν κάτι να πουν για τα επόμενα χρόνια….Οψόμεθα!