Παιδική εκμετάλλευση: αποτίμηση του Συνεδρίου της Διεθνούς των Παιδικών Δικαιωμάτων

Αναδημοσίευση του άρθρου του καθηγητή Θ. Κουτρούκη στην Ελευθεροτυπία της 21/8

Παιδική εργασία: το μεροκάματο του Ρατζίβ

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΥΤΡΟΥΚΗ*

Περισσότερα από 260 εκατομμύρια παιδιά βιώνουν σήμερα έναν κυκεώνα ποικιλόμορφων μορφών αδυσώπητης εκμετάλλευσης, που εκτείνονται από τη δουλεία μέχρι την απασχόληση με ελάχιστη αμοιβή σε ιδιαίτερα σκληρές και ανθυγιεινές συνθήκες, ενώ πλέον το φαινόμενο δεν περιορίζεται στον Τρίτο Κόσμο αλλά έχει επεκταθεί και στις αναπτυγμένες χώρες. Με αυτό καθώς και άλλα στοιχεία αναφορικά με την παιδική εργασία και την εκμετάλλευση των παιδιών ασχολήθηκε το συνέδριο της Διεθνούς των Παιδικών Δικαιωμάτων, που πραγματοποιήθηκε στο Καΐρνς της Αυστραλίας στις αρχές του Αυγούστου.
Κύριος στόχος της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) αναφορικά με την παιδική εργασία είναι ο προσδιορισμός ενός ελάχιστου ορίου ηλικίας των εργαζομένων και η προστασία των παιδιών από επαγγέλματα που εμποδίζουν την πλήρη ανάπτυξή τους.
Ωστόσο, η απασχόληση των παιδιών συχνά συμβαδίζει με την παιδική εργασία κάτω από ένα ελάχιστο ηλικιακό όριο, συνθήκες εργασίας που είναι επικίνδυνες για τη σωματική, φυσική ή ηθική υγεία του παιδιού, αλλά και από τις «άθλιες» μορφές παιδικής εργασίας που, κυρίως -αλλά όχι αποκλειστικά- στον Τρίτο Κόσμο, συνδυάζονται με τη δουλεία, το δουλεμπόριο, την προσωπική δουλεία στον πιστωτή/εργοδότη, τον εξαναγκασμό των παιδιών να συμμετέχουν σε πορνεία ή πορνογραφία κ.λπ. Η μεγάλη πλειονότητα των εργαζόμενων παιδιών στον κόσμο απασχολούνται στη γεωργία, την αλιεία, τη θήρα και τη δασοκομία, ενώ μικρότερο ποσοστό απασχολούνται στη βιομηχανία, το εμπόριο, τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία.
Το συνέδριο ασχολήθηκε με την πρόοδο στις παγκόσμιες προσπάθειες για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας και εκμετάλλευσης, τον ρόλο των διεθνών και εθνικών οργανισμών, των επιχειρήσεων καθώς και των κυβερνήσεων. Τα ειδικότερα θέματα του συνεδρίου αφορούσαν τα δικαιώματα των παιδιών, την εμπορία παιδιών (trafficking), τη δέσμευση των επιχειρήσεων στη μείωση της παιδικής εργασίας, τη σχέση παιδικότητας και εργασίας, τον ρόλο των μη κυβερνητικών οργανισμών, το AIDS και τα παιδιά, την επικινδυνότητα του κυβερνοχώρου για τα παιδιά, τις συνθήκες απασχόλησης των παιδιών, την εκμετάλλευση των παιδιών και την προστασία τους.
Η διεθνής αλλά και οι εθνικές εμπειρίες δείχνουν ότι η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, ο σεβασμός των κοινωνικών προτύπων εργασίας, η διάδοση της εκπαίδευσης σε όλους και η βέλτιστη κατανόηση των αναγκών και δικαιωμάτων του παιδιού μπορούν να δρομολογήσουν τη σημαντική μείωση της παιδικής εργασίας και την επαναφορά των «παιδιών ενός κατώτερου θεού» στον φυσικό τους χώρο, το σχολείο.
Στο συνέδριο, τέλος, διαπιστώθηκε ότι η διευρυμένη εφαρμογή των διεθνών προτύπων εργασίας της ΔΟΕ και η παράλληλη συστράτευση των κυβερνήσεων, της εκπαιδευτικής κοινότητας, των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτικές οργανώσεις, επιχειρήσεις, συνδικάτα), καθώς και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να αποτελέσουν μια αποτελεσματική απάντηση στο οικουμενικό αίτημα για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας.

* Ο Θεόδωρος Κουτρούκης είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (t.koutroukis@fme.aegean.gr)

Υ.Γ. Μερικά χρήσιμα link:

• International Conference on Child Labour and Child Exploitation
• Children's Rights International
• International Labour Organization
  
• Convention of the rights of child