Barack Obama's Speech: keep the American Dream Alive

Μερικά σχόλια με αφορμή την ομιλία του B. Obama στο Συνέδριο των Δημοκρατικών (σχετικό link στην προηγούμενη ανάρτηση)...

Η απόπειρα (κριτικής) προσέγγισης και ανάλυσης του πολιτικού (προγραμματικού λόγου) του B. Obama, δεν μπορεί παρά να εντάσσεται στην ευρύτερη οπτική της αμερικάνικης πολιτικής κουλτούρας, που ως προϊόν της ιδιότυπης ιστορικής, πολιτικής, κοινωνικής και αξιακής συγκρότησης του αμερικάνικου έθνους (κράτους), είναι σαφώς διαφορετική από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, πόσο μάλλον από την εγχώρια. Μία τυπική σύγχυση (παράδειγμα από μία ιδιωτική φιλική συζήτηση) αφορά στην -κατά μια έννοια- "άτοπη" χρήση του όρου "ριζοσπαστισμός": π.χ συχνά διατυπώνεται ότι ο πολιτικός λόγος του Β. Obama δεν έχει στοιχεία ριζοσπαστισμού και παραμένει εξόχως συντηρητικός. Αυτή η αντίληψη αρθρώνεται στη λογική της ευρωπαϊκής πολιτικής κουλτούρας, όπου παρατηρείται μία "εννοιολογική τάυτιση" του ριζοσπαστισμού με δομικές (διαρθρωτικές) αλλαγές (μεταρρυθμίσεις) του "συστήματος". Ο ριζοσπαστισμός ως τέτοιος δεν υπάρχει στις Η.Π.Α. Η "γέννηση" του αμερικανικού πολιτικού φιλελευθερισμού δεν προκύπτει από μία επαναστατική ανατροπή μίας καθεστηκυίας κοινωνίας: η διάρρηξη της σχέσης με την αγγλική κυριαρχία δεν συνοδεύτηκε από ριζική ανατροπή του υφιστάμενου κοινωνικού status quo. Επομένως, υπάρχει -διακριτή- απουσία του "ριζοσπαστισμού" από τη φιλελεύθερη ιδεολογία και πολιτική παράδοση των Η.Π.Α (έτσι πιθανώς εξηγείται και η σημασία της θρησκείας στην σύγχρονη αμερικανική κοινωνία).
Μία δεύτερη παρατήρηση αφορά στην ιδεολογική ομοιογένεια της αμερικανικής κοινωνίας. Η (βαθιά) προσήλωση του μέσου (sic) πολίτη στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στις ευεργετικές δυνάμεις της αγοράς συνθέτει το κυρίαρχο κοινωνικοπολιτικό "φαντασιακό" των Η.Π.Α: το περιώνυμο "american dream". Η σημερινή - κοινωνικοοικονομική- κρίση στις Η.Π.Α υπονομεύει πρωτίστως αυτή την κυρίαρχη ιδέα, υπό την έννοια της παρεμπόδισης του "social mobility" στα μεσαία και χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Η πολιτική υπεράσπιση του "american dream" και η διατύπωση ενός νέου πολιτικού μηνύματος ικανού να κινητοποιήσει τα ανακλαστικά της αμερικάνικης κοινωνίας και να ενεργοποιήσει τους βασικούς μηχανισμούς της ιδεολογικής/ κοινωνικής συνοχής της, συνιστά τον σύγχρονο ριζοσπαστισμό "αλά αμερικανικά"!
Η παραπάνω αντίληψη διατρέχει τον πολιτικό λόγο του Β.Obama. Η υπεράσπιση του "american dream" εκτείνεται από το πολιτικό/προγραμματικό επίπεδο στο επικοινωνιακό επίπεδο: o Β. Obama είναι ταυτόχρονα πολιτικός υπερασπιστής και ενσαρκωτής του "american dream"!
H πολιτική υπεράσπιση της κυρίαρχης αμερικάνικης ιδέας αποτυπώνεται στις προθέσεις για μία ενεργότερη κρατική παρέμβαση προς όφελος των μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων (φοροελαφρύνσεις, ενίσχυση δημόσιου χαρακτήρα της Υγείας, διεύρυνση της φορολογικής βάσης προς τα ανώτερα εισοδήματα για την ενίσχυση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, έμφαση στην ισότιμη πρόσβαση όλων των αμερικανών στην ποιοτική εκπαίδευση κτλ.). Επιπρόσθετα, ο Β.Οbama παρέμεινε πιστός στην ιδέα της ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας, διατυπώνοντας τη θέση ότι η ατομική και κοινωνική ευημερία δεν μπορεί παρά να αποτελούν μία αποτελεσματική σύνθεση της ατομικής προσπάθειας και της κρατικής υποστήριξης. Κατά μία έννοια, αναβιώνει η ιδέα του "μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η πατρίδα για σένα, αλλά τι μπορείς εσύ να κάνεις για την πατρίδα"