Η "ηρωοποίηση" του Α. Γρηγορόπουλου και η κρισιμότητα της διαχείρισης των συμβολισμών

Μπάτσος δολοφονεί πολίτη (παιδί!). Η “φαντασιακή” εικόνα παράγει ένα τρομακτικό συμβολισμό: η απόλυτη ενσάρκωση του κρατικού αυταρχισμού, της χυδαίας λαγνείας της επιβολής (ο τσαμπουκάς της στολής), της πραιτωριανής (βλ. Πολύδωρα) αλητείας και της “καθυστερημένης” τιμωρητικής - εξουσιαστικής κουλτούρας, εκδηλώνει με τον πιο αχρείο τρόπο την αυταρχική όψη της …«νόμιμης βίας». Το ιδεολογικό και αξιακό φορτίο του γεγονότος είναι τεράστιο, ειδικότερα σε μία κοινωνία με τόσο ισχυρά αντιφασιστικά αντανακλαστικά, όπου το διαχρονικό «μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι» έχει εγγραφεί με τον πιο ρητό τρόπο στον συλλογικό κοινωνικό, βιωματικό και συναισθηματικό μας βιόκοσμο. Ως εκ τούτου, το γεγονός αυτό καθ΄ αυτό είναι συμβολικό, ανήκει στη σφαίρα του φαντασιακού και συνιστά κοινωνικό σημείο αναφοράς.
Στην ιδιαίτερη αξιακή υπόσταση του γεγονότος οφείλεται η έκταση, η ένταση και το βάθος της κοινωνικής εξέγερσης. Η διαμόρφωση ενός οιονεί μαζικού νεολαιίστικου κινήματος αμφισβήτησης των πάντων είναι το δημιουργικό παράγωγο του τραγικού γεγονότος. Ωστόσο, η δημιουργική εξέλιξη και ωρίμανση του κινήματος προϋποθέτει -μεταξύ άλλων- και την ορθή διαχείριση των συμβολισμών. Υπό αυτή την έννοια, ο ισχυρός συμβολισμός του γεγονότος δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη και την αναγωγή του «πρωταγωνιστή» σε σύμβολο. Η «ηρωοποίηση» του υποκειμένου είναι μάλλον άστοχη και όχι χρήσιμη, ειδικώς όταν επιχειρείται από θεσμικούς/ πολιτικούς παράγοντες που επιδιώκουν την ιδεολογικοπολιτική “οικειοποίηση” του νεκρού, ως σύμβολο (είναι κρίσιμο η συγκίνηση, το αίσθημα φιλίας και αγάπης για τον Αλέξη, ο νεανικός ρομαντισμός, ο θυμός και η οργή να διοχετευθούν στα πιο δημιουργικά κανάλια).
Νομίζω ότι, αυτού του τύπου η ερμηνεία (εξιδανίκευση του υποκειμένου ενός ούτως ή άλλως συμβολικού γεγονότος) παράγει λάθος “σινιάλο” στην εξεγερμένη νεολαία, παράγει ένα στρεβλό μήνυμα στους νέους. Είναι κρίμα να εντυπωθεί σήμερα στον νεανικό νου ότι ο θάνατος από «χέρι μπάτσου» είναι ηρωικός, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να εξωθείται διαρκώς η αμφισβήτηση, η αντίδραση και η διαμαρτυρία, όχι στο “αντάρτικο” της σκέψης, της δημιουργικής διεκδίκησης και της αυτόνομης συλλογικής πρωτοβουλίας, αλλά στο αντάρτικο της πόλης. Η νεανική αντίδραση και η ριζοσπαστικοποίηση των συνειδήσεων -σαφώς- υποβαθμίζονται όταν απλοϊκά «επαναστατικοποιείται», ή ορθότερα εξιδανικεύεται, η σύγκρουση με τους μπάτσους.
Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος είναι το τραγικό θύμα της αυταρχικής και τιμωρητικής κρατικής νοοτροπίας. Αν δεν ήταν εκείνος τη στιγμή αυτή, θα ήταν κάποιος άλλος κάποια άλλη στιγμή. Η τραγική ιστορία του πλαισιώνει τις τραγικές ιστορίες αφανών και άγνωστων προσώπων που έχουν πεθάνει σε ναυάγια (βλ. Σάμινα), σε πυρκαγιές, στους δρόμους, στα νοσοκομεία, στα “σάπια” κτίρια (βλ. σεισμός ΄99) εξαιτίας της κρατικής αδιαφορίας και ανικανότητας. Αυταρχισμός και ανικανότητα συνθέτουν την πιο τραγική όψη της...κρατικής εγκληματικότητας.
Όχι, δεν είμαστε ένα κράτος ηρώων…Μπορούμε, όμως, να γίνουμε; Τα ιστορικά κοινωνικοπολιτικά αποτελέσματα των Δεκεμβριανών του 2008 θα το δείξουν…