12/12/08

Η "ηρωοποίηση" του Α. Γρηγορόπουλου και η κρισιμότητα της διαχείρισης των συμβολισμών



Μπάτσος δολοφονεί πολίτη (παιδί!). Η “φαντασιακή” εικόνα παράγει ένα τρομακτικό συμβολισμό: η απόλυτη ενσάρκωση του κρατικού αυταρχισμού, της χυδαίας λαγνείας της επιβολής (ο τσαμπουκάς της στολής), της πραιτωριανής (βλ. Πολύδωρα) αλητείας και της “καθυστερημένης” τιμωρητικής - εξουσιαστικής κουλτούρας, εκδηλώνει με τον πιο αχρείο τρόπο την αυταρχική όψη της …«νόμιμης βίας». Το ιδεολογικό και αξιακό φορτίο του γεγονότος είναι τεράστιο, ειδικότερα σε μία κοινωνία με τόσο ισχυρά αντιφασιστικά αντανακλαστικά, όπου το διαχρονικό «μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι» έχει εγγραφεί με τον πιο ρητό τρόπο στον συλλογικό κοινωνικό, βιωματικό και συναισθηματικό μας βιόκοσμο. Ως εκ τούτου, το γεγονός αυτό καθ΄ αυτό είναι συμβολικό, ανήκει στη σφαίρα του φαντασιακού και συνιστά κοινωνικό σημείο αναφοράς.
Στην ιδιαίτερη αξιακή υπόσταση του γεγονότος οφείλεται η έκταση, η ένταση και το βάθος της κοινωνικής εξέγερσης. Η διαμόρφωση ενός οιονεί μαζικού νεολαιίστικου κινήματος αμφισβήτησης των πάντων είναι το δημιουργικό παράγωγο του τραγικού γεγονότος. Ωστόσο, η δημιουργική εξέλιξη και ωρίμανση του κινήματος προϋποθέτει -μεταξύ άλλων- και την ορθή διαχείριση των συμβολισμών. Υπό αυτή την έννοια, ο ισχυρός συμβολισμός του γεγονότος δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη και την αναγωγή του «πρωταγωνιστή» σε σύμβολο. Η «ηρωοποίηση» του υποκειμένου είναι μάλλον άστοχη και όχι χρήσιμη, ειδικώς όταν επιχειρείται από θεσμικούς/ πολιτικούς παράγοντες που επιδιώκουν την ιδεολογικοπολιτική “οικειοποίηση” του νεκρού, ως σύμβολο (είναι κρίσιμο η συγκίνηση, το αίσθημα φιλίας και αγάπης για τον Αλέξη, ο νεανικός ρομαντισμός, ο θυμός και η οργή να διοχετευθούν στα πιο δημιουργικά κανάλια).
Νομίζω ότι, αυτού του τύπου η ερμηνεία (εξιδανίκευση του υποκειμένου ενός ούτως ή άλλως συμβολικού γεγονότος) παράγει λάθος “σινιάλο” στην εξεγερμένη νεολαία, παράγει ένα στρεβλό μήνυμα στους νέους. Είναι κρίμα να εντυπωθεί σήμερα στον νεανικό νου ότι ο θάνατος από «χέρι μπάτσου» είναι ηρωικός, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να εξωθείται διαρκώς η αμφισβήτηση, η αντίδραση και η διαμαρτυρία, όχι στο “αντάρτικο” της σκέψης, της δημιουργικής διεκδίκησης και της αυτόνομης συλλογικής πρωτοβουλίας, αλλά στο αντάρτικο της πόλης. Η νεανική αντίδραση και η ριζοσπαστικοποίηση των συνειδήσεων -σαφώς- υποβαθμίζονται όταν απλοϊκά «επαναστατικοποιείται», ή ορθότερα εξιδανικεύεται, η σύγκρουση με τους μπάτσους.
Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος είναι το τραγικό θύμα της αυταρχικής και τιμωρητικής κρατικής νοοτροπίας. Αν δεν ήταν εκείνος τη στιγμή αυτή, θα ήταν κάποιος άλλος κάποια άλλη στιγμή. Η τραγική ιστορία του πλαισιώνει τις τραγικές ιστορίες αφανών και άγνωστων προσώπων που έχουν πεθάνει σε ναυάγια (βλ. Σάμινα), σε πυρκαγιές, στους δρόμους, στα νοσοκομεία, στα “σάπια” κτίρια (βλ. σεισμός ΄99) εξαιτίας της κρατικής αδιαφορίας και ανικανότητας. Αυταρχισμός και ανικανότητα συνθέτουν την πιο τραγική όψη της...κρατικής εγκληματικότητας.
Όχι, δεν είμαστε ένα κράτος ηρώων…Μπορούμε, όμως, να γίνουμε; Τα ιστορικά κοινωνικοπολιτικά αποτελέσματα των Δεκεμβριανών του 2008 θα το δείξουν…

6 comments:

Ανορθόδοξος on 12 Δεκεμβρίου 2008 στις 2:45 π.μ. είπε...

Φίλε Homo sapiens
Ίσως ο Γρηγόρης να μην ήταν ήρωας. Πιθανότατα ήταν πιο κοντά στον μέσο 15χρονο που έχουμε στο μυαλό, με τους φίλους, του, τις διασκεδάσεις του, την ανεμελιά του.

Όμως, νομίζω πως δεν είναι κακό να χρησιμοποιείται το όνομά του σαν σύμβολο. Σύμβολο της αυθαιρεσίας της εξουσίας και της ανεπάρκειας του κράτους. Ο θάνατός του δεν μπορεί να εξισωθεί (ως προς την αιτία) με αυτούς των δυστυχημάτων στις εθνικές. Είναι και αυτοί αποτέλεσμα της ανεπάρκειας του κράτους, αλλά υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Προκλήθηκαν από αμέλεια των κρατικών υπαλλήλων, όχι από άμεση επέμβαση. Στην τελευταία περίπτωση φάνηκε οτι απλά η εξουσία δολοφονεί...

Homo Sapiens on 12 Δεκεμβρίου 2008 στις 9:30 π.μ. είπε...

φίλε ανορθόδοξε..

με την αναφορά των υπολοίπων παραδειγμάτων, σαφώς δεν επιχειρώ την εξίσωση των γεγονότων, απλά θέλω να αναδείξω τη συμπληρωματικότητα του αυταρχισμού και της ανικανότητας, ανεπάρκειας, διαφθοράς κλπ. Με έμμεσο ή με άμεσο τρόπο η κρατική εγκληματικότητα παράγει θύματα...

Τώρα, ως προς το πνεύμα της ανάρτησης, ο διαχωρισμός του συμβολισμού του γεγονότος από το υποκείμενο που μετέχει σ'αυτό, ίσως να είναι ένα παιχνίδι με τις λέξεις, ίσως να... διυλίζω των κώνωπα...Ωστόσο, η αίσθησή μου είναι αυτή: είναι κρίμα σήμερα να αισθανθεί ο νέος ότι ο θάνατος από χέρι μπάτσου είναι ηρωικός..Δεν θέλω σε καμία περίπτωση οι νέοι σήμερα να εξελιχθούν σε "μάρτυρες".

katerina on 12 Δεκεμβρίου 2008 στις 5:41 μ.μ. είπε...

Πασχάλη, συμφωνώ. Σήμερα η κοινωνία έχει αναγκη απο "ήρωες" διαχειρισιμους.
Να εκφορτίστει συγκυριακά και να συνεχίσει με συμμετοχή και συνενοχή το ....έργο της.
Και η "εξουσία" μπορεί να εκτελει, αλλά ποιος δολοφονεί, τουλάχιστον το μυαλό μας;

Left Liberal Synthesis on 12 Δεκεμβρίου 2008 στις 9:30 μ.μ. είπε...

HS
Η δολοφονία του Αλεξη,πυροδότησε ένα κίνημα,αλλα ανέδειξε και την φτωχεια του συμβολικού οπλοστασίου μας.
Το θετικό ,αυτή η τρομερή υπερχειλίζουσα επιθυμία απόρριψης,όντας χωρίς συμβολα ,μπορεί να μετατραπεί σε μια άρνηση απόλυτη αυτοκαταστροφική.
Δεν βλέπω γιατί Αλέξης ως σύμβολο της ζωής που χάνεται ,να μην είναι ένα θετικό εμπλουτιστικό στοιχείο.
Θα συνεχιζα την σκέψη σου,λέγοντας ότι ο ηρωας έγινε και θα μείνει,δεν είναι όμως καθαρό ποιο φωτοστεφανο ιδεων θα τον συνοδευσει εφ όρου ζωής.
Ας ελπίσουμε να μην είναι μονο η ανοητη ζωωδης στερηση της ζωής,αλλά να σχηματιστει και η κοινωνική δύναμη αλλαγων .

tractatus on 13 Δεκεμβρίου 2008 στις 10:22 μ.μ. είπε...

Ο ήρωας δεν είναι πάντα ένα υγιές στοιχείο με την έννοια ότι μια κοινωνία αναγκάζεται όταν δεν λειτουργεί να γεννήσει ήρωες εξαιτίας κυρίως της ανεπάρκειάς της.
Μια τέτοια συγκυρία...ανεπαρκής και τυχωδιοκτική όπως είναι η σημερινή πολιτική κατάσταση γέννησε και πάλι ταυτίσεις, αναζητήσεις και μεταφραστές. Για μένα απλά έχει ανοίξει μια συζήτηση. Δεν απομένει να δούμε αν θα συνεχιστεί και προς τα πού θα πάει. Πόσο γρήγορα ένα σύστημα ανάξιο και ανέντιμο που πυροροβολεί μικρά παιδιά αλλά και μεγάλους...που πυροβολεί Ανθρώπους γενικότερα θα συνεχίσει να εκθρέφει πίσω απο το μανδύα μιάς επίπλαστης ασφάλειας, μιάς μελαγχολικής δημοκρατίας και μίας επίφασης ενός κράτους δικαίου, ένστολους και γραβατάκιδες που αναζητούν λόγω ύπαρξης μέσα απο την εξουσία του ρόλου και του όπλου...

Ανώνυμος είπε...

Φίλε Πασχάλη, προσωπικά όχι, δεν θεωρώ τον Αλέξη "ήρωα", αλλά ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΑΝ ΤΟΝ ΘΕΩΡΟΥΣΑ, δεν θα θεωρούσα ΑΥΤΟ το στοιχείο σαν ΤΟ σημαντικότερο. Η κρατική καταστολή που ακολούθησε μιλάει από μόνη της. Αν η δολοφονία είχε συμβεί σε μία υγιέστερη κοινωνία θα υπήρχαν και υγιέστερες αντιδράσεις, αλλά αυτό είναι εντελώς άλλο θέμα νομίζω.

Anyway, χρήσιμες οι επισημάνσεις σου, ανήκουν στο χώρο του "Φαντασιακού METADATA" της κοινωνίας (χεχε). Βάζω το ποστ στο http://delicious.com, με το tag "griots" - ένα tag που συναποφάσισαν πολλοί άλλοι να χρησιμοποιήσουμε για τα γεγονότα και συμφώνησα. Κάντο κι εσύ στη "blogspot", αν συμφωνείς.

Sponsors

Archive

 

Homo sapiens. Copyright 2008 All Rights Reserved Revolution Two Church theme by Brian Gardner Converted into Blogger Template by Bloganol dot com