Ο ...επί μακρόν εμπαιγμός των μεταναστών

Ευχαριστώ την Έντα Γκέμι (υποψήφια Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών- Στέκι Πολιτισμού Αλβανών Μεταναστών)
για την ευγενική της άδεια να αναδημοσιεύσω το εξαιρετικό της άρθρο με τίτλο "Εμπαιγμός...Επί Μακρόν", που δημοσιεύθηκε στις 18/12/08 στο συλλογικό blog του ΕΛΙΑΜΕΠ. Πρόκειται για μία εξαιρετική κριτική παρέμβαση για ένα πολύ σηματικό πρόβλημα των μεταναστών, για το οποίο η ελληνική πολιτεία είναι όχι απλώς μυωπική, αλλά...φοράει "κουκούλα". ..

Εμπαιγμός...Επί Μακρόν/ Έντα Γκέμι

"Τις προάλλες σε ένα τηλεοπτικό παράθυρο ένας πολύ γνωστός πολιτικός σχολιάζει την κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα, προβάλλεται ένα ρεπορτάζ με δηλώσεις μαθητών που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις. Μεταξύ αυτών, μίλησε και ένας μαθητής Αλβανικής καταγωγής, παιδί δεύτερης γενιάς. Στην ερώτηση που του απευθύνει ο δημοσιογράφος σχετικά με το γιατί διαδηλώνει, ο μαθητής απαντάει:«…διαδηλώνουμε εναντίον της πολιτικής που ακολουθεί η Ελλάδα…». Ακολούθησε ένα απότομο ξέσπασμα του πολιτικού: «…ήρθε με το ζόρι στην Ελλάδα; Του έβαλε κανείς το πιστόλι στο κεφάλι στην Αλβανία και του είπε να πάει στην Ελλάδα; Αν δεν του αρέσει η Ελλάδα, να πάει στην πατρίδα του”!?».
Αντιλαμβανόμαστε ότι ο συγκεκριμένος πολιτικός – που για το μόνο που ενδιαφέρεται είναι να επουλώσει τις πληγές της πόλης του - ανήμπορος να τιθασεύσει το «θυμό» του, έπεσε «θύμα» της εμπεδωμένης, πλέον, κουλτούρας του τσαμπουκαλισμού και νταϊσμού. Είναι η mainstream κουλτούρα που το τελευταίο καιρό βρίσκει την απόλυτη έκφρασή της ειδικά όταν μπροστά της «τολμάει» να αρθρώσει λόγο ένα παιδί «κατώτερου θεού», που οι ίδιοι εμπνευστές της, φροντίζουν επιμελώς να το μετατρέψουν σε υποκείμενο δεύτερης κατηγορίας.
Μάλλον, πάνω στο «θυμό» του, ο εν λόγω πολιτικός, παρέλειψε να αναλογιστεί ότι ο συγκεκριμένος μαθητής που ενδεχομένως έχει γεννηθεί στην Ελλάδα, είναι συντοπίτης του, εκφράζει τις ίδιες ανησυχίες και μοιράζεται τον ίδιο κοινωνικό χώρο, τα ίδια θρανία και τα ίδια όνειρα με τους έλληνες συμμαθητές του.
Η επόμενη πράξη του «σουρεαλιστικού δράματος» παίζεται στη Βουλή των Ελλήνων. Την ίδια ώρα, που όλες οι «φυλές» των μαθητών διαδηλώνουν έξω από αυτήν, η Βουλή, ψηφίζει, τον νόμο με τίτλο: “Αναδιοργάνωση της δημοτικής αστυνομίας και ρυθμίσεις λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών”. Μεταξύ άλλων διατάξεων, ο εν λόγω νόμος επιδιώκει την ρύθμιση του ζητήματος των παιδιών των μεταναστών. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 41 παρ. 7, αναφέρεται: ” Τέκνα υπηκόων τρίτων χωρών, τα οποία γεννήθηκαν και διαμένουν στην Ελλάδα, και των οποίων οι γονείς εξακολουθούν να διαμένουν νόμιμα στη Χώρα, μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους και εφόσον έχουν διανύσει την πρωτοβάθμια και γυμνασιακή εκπαίδευση, αποκτούν, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας, την ιδιότητα του επί μακρόν διαμένοντος”.
Πρώτον, η συγκεκριμένη διάταξη έχει πρόβλημα εννοιολογικής οριοθέτησης. Τα παιδιά της δεύτερης γενιάς των μεταναστών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή βιβλιογραφία (και όχι μόνο), δεν θεωρούνται μετανάστες, αλλά πολίτες με μεταναστευτικό background (η χώρα εγκατάστασης είναι αυτή που οι γονείς τους, κάποτε, αποφάσισαν ή επέλεξαν να μεταναστεύσουν).
Δεύτερον, το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος έχει σχεδιαστεί ώστε να παρέχει τις minimum προϋποθέσεις για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών της πρώτης γενιάς και να εξασφαλίσει την συμμετοχή τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή (δικαίωμα συμμετοχής στις τοπικές εκλογές) της χώρας εγκατάστασης. Άλλωστε, σύμφωνα με την οδηγία της Ε.Ε, δικαίωμα απόκτησής του καθεστώτος του επί μακρόν διαμένοντος έχουν όλοι οι μετανάστες που διαμένουν νόμιμα στη χώρα εγκατάστασης τουλάχιστον 5 χρόνια και έχουν ετήσιο εισόδημα 8.500 ευρώ.
Τρίτον, σαν να μην έφτανε το προηγούμενο, το δικαίωμα πρόσβασης στο συγκεκριμένο καθεστώς το έχουν μόνο όσα παιδιά δεύτερης γενιάς γεννήθηκαν στην Ελλάδα και όχι τα παιδιά που έχουν έρθει στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία. Επικαλούμαι ξανά την Ευρωπαϊκή βιβλιογραφία για να υποστηρίξω ότι τα παιδιά που έχουν έρθει στην Ελλάδα μέχρι την ηλικία των 7 χρονών, θεωρούνται παιδιά της μιάμισης ή δεύτερης γενιάς. Αρά, ουσιαστικά, μιλάμε για την ίδια κοινωνική κατηγορία που θα έπρεπε να ρυθμίζεται με ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο.
Και, τέταρτον, το τεκμήριο της νομιμότητάς τους, εφόσον έχουν ενηλικιωθεί, θεμελιώνεται με βάση το καθεστώς των γονέων τους. Εν ολίγοις, εάν οι γονείς των παιδιών αυτών, για διάφορους λόγους: είτε δεν βρίσκονται στη ζωή, είτε είναι παράνομοι, είτε έχουν επιστρέψει στη χώρα καταγωγής, είτε έχουν αποποιηθεί τον ρόλο του γονέα, επιφυλάσσουν, εν τέλει, στο ενήλικo πλέον, παιδί τους μια θέση στον κόσμο της παρανομίας και του περιθωρίου. Μάλλον, δεν άκουσαν προσεκτικά την ομιλία του κου Παυλόπουλου στην Βουλή, όπου έδωσε μεγάλη σημασία στα «δικαιώματα των μεταναστών» και συνέδεσε την απόδοση δικαιωμάτων με την εξάλειψη των φαινομένων παραβατικότητας…!
Ειλικρινά, αυτό που θα περίμενε κανείς και που εν τέλει είναι πάγιο αίτημα των μεταναστευτικών οργανώσεων και του Συνηγόρου του Πολίτη, ήταν η ελληνική πολιτεία να τολμήσει, έστω και μία φορά, να ξεπεράσει τον εαυτό της, τις ανυπόστατες φοβίες της και το σύνδρομο συνωμοσίας που την κατέχει. Να τολμήσει να χορηγήσει την ελληνική ιθαγένεια στα παιδιά της δεύτερης γενιάς των μεταναστών με την ενηλικίωσής τους. Παιδιά που στην πραγματικότητα είναι έλληνες πολίτες αλλά χωρίς δικαιώματα…
Απ’ την άλλη, στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον νόμο αναφέρεται ότι «με την προτεινόμενη διάταξη λαμβάνεται ειδική μέριμνα για το καθεστώς διαμονής των τέκνων υπηκόων τρίτων χωρών, τα οποία γεννήθηκαν στην Ελλάδα, προκειμένου να διασφαλιστεί η περαιτέρω ακώλυτη διαμονή τους στη Χώρα, και να επιτευχθεί, στον πληρέστερο δυνατό βαθμό, η κοινωνική τους ένταξη”. Μήπως το υπονοούμενου της συγκεκριμένου παραγράφου είναι «να επιτευχθεί ο κοινωνικός τους αποκλεισμός, υποβαθμίζοντάς τους σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας πολλών ταχυτήτων»! Διότι αν μιλάμε για κοινωνική ένταξη, η εύλογη ερώτηση που θα προέκυπτε θα ήταν: ένταξη που? Σε ποία κοινωνία?! Η δεύτερη γενιά των μεταναστών είναι παιδιά που γεννήθηκαν ή ήρθαν σε πολύ μικρή ηλικία στην Ελλάδα, επομένως, δεν τίθεται θέμα ένταξης. Κοινωνικοποιήθηκαν σύμφωνα με το Ελληνικό μοντέλο. Φοιτούν σε Ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Μιλάνε την Ελληνική γλώσσα καλύτερα από την μητρική γλώσσα, που πολλές φορές δεν την μιλάνε και καθόλου. Πού μπορεί να είναι κοινωνικά ενταγμένη η δεύτερη γενιά εάν δεν είναι στην Ελληνική κοινωνία? Μήπως στην κοινωνία της χώρας καταγωγής τους, στην οποία δεν έχουν πάει ποτέ ή στην καλύτερη περίπτωση την έχουν επισκεφθεί ως τουρίστες στις διακοπές? Πως θα εξασφαλίσουμε την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική ισότητα (έννοιες-καραμέλες που τόσο υποκριτικά ακούγονται στα στόματα των πολιτικών)? Μήπως, άραγε, με διαμένοντες δεύτερης κατηγορίας?
Ομολογώ, ότι με τρομάζει το γεγονός ότι χαράζονται πολιτικές που κατέχονται από τάσεις κοινωνικής αυτοκτονίας, δημιουργώντας συνειδητά διαφορετικές και συγκρουόμενες κατηγορίες πολιτών-διαμενόντων, καταδικασμένες στο περιθώριο.
Τέλος, αντί για υστερόγραφο, αντιγράφω ένα γνωστό ανέκδοτο που ταιριάζει με τη δική μας περίπτωση: «Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας Γερμανός αξιωματικός επισκέφθηκε τον Πικάσο στο ατελιέ του, είδε την «Guernica», σοκαρίστηκε και τον ρώτησε: Εσείς το φτιάξατε αυτό; Ο Πικάσο απάντησε ήρεμα: Όχι, ΕΣΕΙΣ το κάνατε.