Μεγάλες προσδοκίες...

Φίλος εξ Αμερικής σε πρόσφατη διαδικτυακή συζήτηση για τις προεδρικές εκλογές στις Η.Π.Α - μεταξύ άλλων - μου είπε: δεν "χρειάζεται" καμία δημοσκόπηση, καμία εμβριθής τεχνοκρατική ανάλυση για την εκτίμηση του αποτελέσματος δεν είναι "αναγκαία"....Τα μάτια, το βλέμμα των αμερικανών προδίδουν μία πρωτοφανή "δίψα" για αλλαγή...

-

Η σπουδαιότητα της διάστασης της "ψυχολογίας του ψηφοφόρου", όπως διαμορφώνεται από τη δυναμική της συγκυρίας και τα κυρίαρχα κοινωνικά "νοητικά μοντέλα", είναι αναμφίλεκτη. Η οικονομική κρίση (6/10 ψηφοφόρων την αξιολογούν ως top issue) και η βαθμιαία υπονόμευση (τουλάχιστον τα 8 τελευταία χρόνια) του "social mobility", δηλαδή της κυρίαρχης αμερικάνικης "κοινωνικής ιδέας" (το φαντασιακό του american dream), μέσω μίας ακραίας εμμονής στον φονταμενταλισμό των -χρηματοπιστωτικών- αγορών και πολιτικής υποτίμησης του ζητήματος των κοινωνικών ανισοτήτων, συνιστούν μία ισχυρή κοινωνική διαταραχή (σοκ) που διατρέχει τον πυρήνα της αμερικανικής κοινωνίας. Το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και η ανάγκη για υπεράσπιση του (λαϊκού) αμερικανικού κοινωνικού μοντέλου διαμορφώνουν ένα πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο που αρθώνεται στην ιδέα της "αλλαγής". Η ανάγκη για "αλλαγή" εκτείνεται από το επίπεδο του πολιτικού λόγου (πολιτικό αίτημα) στο βιωματικό και συνειδησιακό κοινωνικό πεδίο, από τον πολιτικό ορθολογισμό στον ατομικό και κοινωνικό ψυχισμό. Κατά μία έννοια, η -σαρωτική- εκλογική επικράτηση των Δημοκρατικών αποτυπώνει τη "νίκη" της κοινωνίας, έναντι όλων των ακραίων εμμονών και πολιτικών ανεπαρκειών της προηγούμενης περιόδου. Πολύ δε περισσότερο, μία τεράστια προοδευτική, δημοκρατική κοινωνική υπέρβαση εφόσον το όραμα της αλλαγής και η ενσάρκωση του αμερικανικού ονείρου "αναζητήθηκαν στον κοινωνικό χώρο της μειοψηφίας" (η σημειολογία του πρώτου έγχρωμου Προέδρου στις Η.Π.Α είναι τεράστια).
Μετά από πάρα πολλά χρόνια, συναντάται το "φαινόμενο": τόσοι πολλοί άνθρωποι από τόσα διαφορετικά μέρη να εναποθέτουν τόσες πολλές ελπίδες και προσδοκίες (για "ένα καλύτερο κόσμο") σε ένα μόνο άτομο! Το ποσοστό συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία, αλλά και η θερμή υποστήριξη του Ομπάμα από τη διεθνή κοινή γνώμη (Obamania!) έχουν διαμορφώσει ένα πλαίσιο μεγάλων προσδοκιών για το μέλλον των Η.Π.Α και της διεθνούς κοινότητας. Κατά τη γνώμη μου, το timing και η συγκυρία συνιστούν ένα καταπληκτικό "παράθυρο ευκαιρίας" (window of opportunity): η οικονομική κρίση, η αμφισβήτηση του δογματισμού της σκληρής ισχύος (hard power) και του φονταμενταλισμού των αγορών, η ισορρόπηση της ισχύος μεταξύ της σφαίρας του "πολιτικού" και του "οικονομικού" και η πολιτική αλλαγή στις Η.Π.Α, είναι στοιχεία που μπορούν να διαμορφώσουν μία κρίσιμη δυναμική για τη μεταρρύθμιση του συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης σε βάσεις δημοκρατικές, προοδευτικές, ιδεαλιστικές και κεντρικούς στόχους την παγκόσμια ειρήνη και συνεργασία για την ευημερία και την πρόοδο των εθνών (οικονομική ανάπτυξη, καταπολέμηση φτώχειας, ένταξη στο οικονομικό "παιχνίδι" των αποκλεισμένων, προστασία περιβάλλοντος...).
Ωστόσο, οι μεγάλες προσδοκίες -συχνά- διαψεύδονται. Ο πολιτικός ρεαλισμός και η ισχύς των συμφερόντων της διεθνούς οικονομικής και πολιτικοστρατιωτικής ολιγαρχίας δύσκολα κάμπτονται. Πάντως, ας μην υποτιμούμε την ελπίδα. Και η χθεσινή νίκη του Ομπάμα αυτό το μήνυμα δίνει. Άλλωστε, δεν ήταν κάτι που μας έλειπε εδώ και πολύ καιρό; Ίδωμεν....