"Βατοπέδιον" ή αλλιώς "το σκάνδαλο των σκανδάλων"

Δίχως αμφιβολία, το σκάνδαλο του “Βατοπεδίου” αναπτύσσεται σε ένα δαιδαλώδες πλαίσιο, συχνά ακατάληπτο και δυσνόητο, με πολλούς διαφορετικούς “παίκτες” και ένα σύνθετο πλέγμα συμφερόντων, εξαρτήσεων και εξυπηρετήσεων: μοναχοί, υπηρεσίες του Δημοσίου, Υπουργεία, πολιτικοί, συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, δικαστές και παντός τύπου “ορντινάντσες”, διαπλέκονται θεσμικά (επίσημα) ή άτυπα και διαμορφώνουν ένα “κινηματογραφικό” σκηνικό με ανταλλαγές δημόσιας περιουσίας, χρυσόβουλα (!), οff - shore εταιρίες, μαύρο χρήμα, εκβιασμούς, απειλές, υποκλοπές…(έχω την εντύπωση ότι συγκριτικά με το “Βατοπέδι”, το περίφημο σκάνδαλο “Ζαχόπουλου” μοιάζει με φτηνιάρικο b-movie!).

Ποιο μπορεί να είναι το διακύβευμα αυτής της υπόθεσης; Αναμφίβολα, η πλήρης διαλεύκανση του σκανδάλου και η απόδοση, όπου προκύπτουν, ποινικών και πολιτικών ευθυνών (νομίζω ότι ο περισσότερος κόσμος λέει ότι κάποιοι πρέπει να πάνε σπίτι τους και κάποιοι στη φυλακή). Βέβαια, η εμπειρία υποδεικνύει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συμβεί και, ούτως ή άλλως, είμαστε σχετικά επιφυλακτικοί ως προς την κατάληξη της υπόθεσης. Ωστόσο, φρόνιμο είναι να περιμένουμε το πόρισμα (τα πορίσματα) της Εξεταστικής Επιτροπής και την πιθανή εξέλιξη της - θεσμικής και νομικής - διαδικασίας.

Πέρα από τη micro-ανάλυση του ζητήματος, δηλαδή από τη διερεύνηση αυτής καθ΄ αυτής της υπόθεσης, μία περισσότερο μακροσκοπική - αφαιρετική σκοπιά μας οδηγεί σε ένα κρίσιμο συμπέρασμα: το «Βατοπέδι» είναι το σκάνδαλο των σκανδάλων, ή εναλλακτικά το σκάνδαλο με την μεγαλύτερη πολιτική, κοινωνική και -γιατί όχι- πολιτισμική σημασία στην μεταπολιτευτική περίοδο. Όχι μόνο για την έκταση και ένταση των διαπλεκομένων συμφερόντων, όχι μόνο για τη συνολική του επιβάρυνση στο δημόσιο συμφέρον και την απώλεια κοινωνικής ευημερίας (τη συνολική του χρηματική αξία και τη σπατάλη αυτών των πόρων στην μαύρη τρύπα της διαφθοράς - διαπλοκής), όχι μόνο στους τριγμούς που δημιουργεί στο πολιτικό σύστημα/ σκηνικό, αλλά κυρίως για τον ίδιο τον χαρακτήρα του, για την ίδια την ταυτότητά του: το “Βατοπέδι” αποτυπώνει με τον πιο ακριβή τρόπο τη βαθιά συντηρητική, ανώριμη, παλαιοκομματική και αναχρονιστική διάσταση της πολιτικοθεσμικής οργάνωσης του κράτους και της κοινωνίας: τις σχέσεις ισχύος, συμφερόντων, εξάρτησης και διαπλοκής Κράτους - Εκκλησίας - Δικαιοσύνης. To “Βατοπέδι” είναι το απόλυτο νεοελληνικό πολιτικό σκάνδαλο γιατί «ξεγυμνώνει» τον σκληρό πυρήνα του πολιτικού αναχρονισμού και της συντήρησης.

Υπό αυτή την αφαιρετική ματιά, το ουσιαστικό διακύβευμα της υπόθεσης (πέρα δηλαδή από τις πολιτικές “αποχωρήσεις” και τις…φυλακές) είναι η (επανα)διατύπωση διαχρονικών, κεντρικών προοδευτικών πολιτικών αιτημάτων: απο -κομματικοποίηση του κράτους, από-κρατικοποίηση της εκκλησίας και της δικαιοσύνης…Ίδωμεν...