...σκέψεις με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάςΑν και τοποθετείται -σχετικά- χαμηλά στην agenda της δημόσιας πολιτικής αντιπαράθεσης, ο περιορισμός του κινδύνου της παιδικής φτώχειας πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο της εγχώριας κοινωνικής πολιτικής. Το αποτελεσματικό, υποστηρικτικό και αλληλέγγυο κοινωνικό κράτος δεν μπορεί παρά να παρεμβαίνει στους κοινωνικούς μηχανισμούς που ευνοούν την αναπαραγωγή και διαιώνιση της φτώχειας. Δίχως αμφιβολία, τα παιδιά που διαβιούν σε φτωχά νοικοκυριά διαθέτουν περιορισμένες ευκαιρίες και βρίσκονται αντιμέτωπα με τον κίνδυνο της «κοινωνικής στασιμότητας» (αδυναμία διεξόδου από τη φτώχεια). Η απουσία κοινωνικής προστασίας των φτωχών οικογενειών με παιδιά, αφενός ως εισοδηματική ενίσχυση και αφετέρου ως διεύρυνση ευκαιριών/ επιλογών των παιδιών, συντείνει στην εδραίωση και αναπαραγωγή της φτώχειας.
Η διερεύνηση της σύνθεσης των κοινωνικών δαπανών, υποδεικνύει ότι το ποσοστό της δαπάνης που στοχεύει στην ενίσχυση της οικογένειας και των παιδιών είναι σχετικά μικρό (περίπου το 12,7% των μη συνταξιοδοτικών κοινωνικών δαπανών, βλ. Θ. Μητράκος, Η διευρυνόμενη παιδική φτώχεια). Εκτός από το περιορισμένο τους ύψος, παρατηρείται ότι οι σχετικές κοινωνικές δαπάνες ανισοκατανέμονται εις βάρος οικογενειών με μεγαλύτερες οικονομικές/ κοινωνικές ανάγκες. Επομένως, η βελτίωση της στόχευσης των οικογενειακών επιδομάτων είναι αναγκαία για την αποτελεσματικότερη μείωση της παιδικής φτώχειας. Ωστόσο, η εισοδηματική ανεπάρκεια των φτωχών οικογενειών δεν αποτελεί μοναδική αιτία της παιδικής φτώχειας και ως εκ τούτου η κοινωνική πολιτική δεν πρέπει να επικεντρώνεται αποκλειστικά στις εισοδηματικές ενισχύσεις.
Η λήψη μέτρων που αποσκοπούν στη βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου των παιδιών φτωχών οικογενειών συνιστά ουσιώδη παράγοντα διεξόδου από τη φτώχεια και διασφάλισης προϋποθέσεων για μεγαλύτερη κοινωνική κινητικότητα (κοινωνική ανέλιξη). Προς αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητη η καταπολέμηση της σχολικής αποτυχίας (σχολική διαρροή), η βελτίωση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών, η διεύρυνση των δυνατοτήτων παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών και η θέσπιση ενός πλέγματος κινήτρων για παραμονή των φτωχών παιδιών στο σχολείο (ενισχυτική διδασκαλία, δωρεάν παροχή σχολικού/ εκπαιδευτικού υλικού, θέσπιση ενός συστήματος υποτροφιών από την τοπική αυτοδιοίκηση ή/και τη σχολική κοινότητα κτλ.). Η αποτελεσματικότητα των παραπάνω μέτρων προϋποθέτει την ενεργή εμπλοκή της σχολικής κοινότητας στη διαμόρφωση μίας στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής προς όφελος των φτωχότερων παιδιών, εφόσον οι σχολικοί λειτουργοί έχουν επαρκέστερη γνώση για τις περιπτώσεις υψηλότερου κινδύνου (παιδιά με μεγάλη πιθανότητα να παρατήσουν το σχολείο).
Επιπρόσθετα, μία από τις ουσιαστικότερες προκλήσεις των σύγχρονων κοινωνικών κρατών (και της προοδευτικής πολιτικής) είναι η προώθηση πολιτικών αγοράς εργασίας που προωθούν τη συμφιλίωση οικογένειας και εργασίας και ενισχύουν τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Το κοινωνικό κράτος οφείλει να προσαρμοστεί στις σύγχρονες κοινωνικές αναδιαρθρώσεις (μαζική είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας) και να υπερασπιστεί τον θεμελιακό -για την ελληνική κοινωνία- θεσμό της οικογένειας που δέχεται αναπόφευκτες πιέσεις σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό (αλλαγή της σχέσης των δύο φύλων) και οικονομικό περιβάλλον. Ειδική κοινωνική μέριμνα πρέπει να δοθεί στην προστασία των νεαρών ζευγαριών με παιδιά και στην ενίσχυση της προσβασιμότητά τους στην αγορά εργασίας. Στο ίδιο πλαίσιο αναφοράς, δεν νοείται αποτελεσματική κοινωνική πολιτική για τη μείωση της παιδικής φτώχειας, δίχως την ενίσχυση και βελτίωση των κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών φροντίδας τέκνων. Η δημιουργία βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών και η διευκόλυνση της προσβασιμότητας των φτωχών οικογενειών σε τέτοιου είδους υπηρεσίες συνιστούν πολιτικές προς τη σωστή κατεύθυνση.
Αναρτήσεις
4 comments:
Αναρωτιέμαι αν έχει νόημα η εκ των υστέρων θεραπεία σε μια σειρά ζητήματα όταν όλο το σύστημα σπρώχνει προς το λάθος. Δλδ όταν η τηλεόραση προκαλεί, τα παιδιά των πλουσίων (και των υπουργών μαζί) πηγαίνουν σε πολυτελή ιδιωτικά σχολεία, όταν το παιδί του τάδε βρίσκει δουλειά ή σπουδάζει χωρίς οικονομικές δυσκολίες και το παιδί του δείνα δεν μπορεί να κάνει το ίδιο, όταν αν δεν κάνεις φροντιστήριο δεν παιρνάς στο Πανεπιστήμιο και μια σειρά άλλα που υποστηρίζονται απο το σύστημα νομίμως και ηθικώς....ποιός θα νοιαστεί αν και γιατί προκαλείται φτώχεια...όταν ένα σύστημα προωθεί τον πρωταθλητισμό και το χρήμα στον αθλητισμό ποιός θα νοιαστεί για τη ντόπα, όταν ένα σύστημα υποστηρίζει τη λαμογιά ως εξυπνάδα τότε γιατί να μην διαφθείρονται όλοι και τέλος
όταν ένα σύστημα τιμωρεί γιατί έτσι παραδειγματίζει γιατί οι φτωχοί και οι άνεργοι να μη καταλήγουν κλέφτες;
Δεν ξέρω αν έγινα κατανοητή αλλά πιστεύω οτι τελικα η σειρά...είναι λάθος. Η κατάληξη είναι αναμενόμενη...
Ελένη,
προφανώς οι δυσμενείς καταστάσεις είναι αποτέλεσμα της "κακής" λειτουργίας του συστήματος...Ωστόσο το σύστημα, όσο αφαιρετικά κι αν το δούμε, σημαίνει συγκεκριμμένα πράγματα και αρθρώνεται σε συγκεκριμένη "λογική".
Στο παράδειγμα της κοινωνικής πολιτικής, οι πόροι που μία κοινωνία αποφασίζει να δεσμεύσει ως μεταβιβαστική πληρωμή (αναδιανεμητική πολιτική) αποτυπώνουν εν πολλοίς την κατανομή συμφερόντων μεταξύ των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και του πολιτικού συστήματος. Αν σήμερα π.χ, στην Ελλάδα το 90% της κοινωνικής δαπάνης (που ως συνολικό % του ΑΕΠ είναι πολύ κοντά στον Ευρωπαϊκό μ.ο)πηγαίνει στις συντάξεις και το υπόλοιπο μόνο καλύπτει την κοινωνική πρόνοια, αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικές ομάδες που έχουν μηδαμινή εκπροσώπηση στη λήψη αποφάσεων και άρα ανύπαρκτη διαπραγματευτική δύναμη (μακροχρόνια άνεργοι, νέοι, μετανάστες, γυναίκες, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με ειδικές ανάγκες κτλ) τοποθετούνται μονίμως στο περιθώριο ως προς το ζήτημα της διανομής ...της πίτας της κοινωνικής πολιτικής.
Προφανώς, βέβαια, το ζήτημα που συζητάμε αφορά και την οικονομική πολιτική εν γένει. Έτσι επιλέγουμε π.χ να έχουμε περισσότερα τανκ και λιγότερους παιδικούς σταθμούς...
Προφανώς, κάπου εδώ ξεκινά η συζήτηση περί δημόσιας επιλογής....
Δυστυχώς είναι αναγκαία όσα περιγράφεις, βέβαια το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο.
Εδώ κάποια σχολεία δεν διαθέτουν καν ράμπες προκειμένου να διευκολύνουν την πρόσβαση σε παιδιά σε αναπηρικά καροτσάκια.
Είναι πολύ-σύνθετο το πρόβλημα, η κοινωνία δεν 'απαιτεί' την αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης γιατί κανένας γονιός δεν ρισκάρει να χάσει κάτι το παιδί του, επομένως κάνουν συμβιβασμούς και βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Στο θέμα αυτό θεωρώ ότι η μόνη λύση είναι ένας υπουργός παιδείας ο οποίος έχει αυτοσκοπό να εξυγειάνει το εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς να λογαριάζει τίποτα άλλο, και φυσικά μία κυβέρνηση που θα τον εμπιστεύεται, τους εκπαιδευτικούς που θα έχουν πραγματικά αιτήματα κι όχι να ψευτο-συνδικαλίζονται, και τους γονείς στο πλάι των παιδιών τους, να τους εξυγήσουν γιατί δεν πρέπει να μπαίνουν στη διαδικασία των ψευτο-καταλήψεων.
σόρυ, κάποιες λέξεις είναι ανορθόγραφες αλλά τα έγραψα βιαστηκα :)
Δημοσίευση σχολίου