Τα όρια του μύθου της «καταλληλότητας»

Η (δημοσκοπική) “καταλληλότητα” του κ. Καραμανλή συνιστά ένα αρκούντως επιτυχημένο πολιτικό προϊόν. Επί της ουσίας, πρόκειται για ένα επικοινωνιακό κατασκεύασμα που ανταποκρίνεται επιτυχώς στην εγχώρια πολιτική/κοινωνική ζήτηση για το πολιτικό αγαθό «ηγεσία». Εναλλακτικά, το πολιτικό και επικοινωνιακό προφίλ του πρωθυπουργού έχει επιμελώς προσαρμοσθεί στο κυρίαρχο - αναχρονιστικό - πολιτικοκοινωνικό “φαντασιακό” για τον «ηγέτη». Με ποιον τρόπο συμβαίνει αυτό; Δανείζομαι ορισμένα στοιχεία από μία προηγούμενη ανάρτησή μου με τίτλο «Ο ταλαντούχος κ. Καραμανλής»:

• Η ρητορική ικανότητα συνοδευόμενη από μία περίτεχνη κινησιολογία και -ενίοτε- από πεζοδρομιακούς» λόγους (βλ. π.χ νταβατζήδες), που μεταδίδουν - υποτίθεται - την αίσθηση της αποφασιστικότητας και της σιγουριάς, ανταποκρίνεται στην κυρίαρχη λαϊκή αίσθηση για τον ηγεμόνα, που κινείται εγγύτερα σε ό,τι - εύστοχα - αποκαλείται «πολιτικός κουτσαβακισμός». Δεν είναι τυχαίες -άλλωστε- οι συχνές…διαρροές ότι ο κ. Καραμανλής είναι «πολύ θυμωμένος!».
• Η εκφορά ενός ιδιότυπου πολιτικού λόγου που συνθέτει με δεξιοτεχνία τον σύγχρονο προοδευτισμό με τον παραδοσιακό λαϊκισμό. Ο κ. Καραμανλής αποφεύγει -συνήθως- το αναχρονιστικό λεξιλόγιο του κλασικού δημαγωγού, ενώ διατυπώνει συχνά προοδευτικό πολιτικό λόγο (επιδιώκει να είναι χρήσιμος και όχι πρόσκαιρα αγαπητός, δεν ενδιαφέρεται για το βραχυχρόνιο πολιτικό κόστος αλλά για το μακροχρόνιο κοινωνικό όφελος κτλ.), ώστε βαθμιαία να οικειοποιείται το «προφίλ του μεταρρυθμιστή» και να είναι ελκυστικός στα δυναμικότερα (μεσαία και ανώτερα) κοινωνικά στρώματα.
• Η επιλογή να δρα ο κ. Καραμανλής ως «από μηχανής θεός» (παρεμβαίνει, διόλου τυχαία, την ύστατη στιγμή δίνοντας λύση(;) στο πρόβλημα που δημιουργούν - συνήθως - οι αδέξιοι υποτακτικοί του), θέλγει το θυμικό του λαού που είναι -διαχρονικά- δεσμευμένο στη σωτηριολογία και στις μεταφυσικές παρεμβάσεις του σοφού ηγεμόνα. Μάλιστα, το συγκεκριμένο «προσόν» φαίνεται να έχει υπερεκτιμηθεί εφόσον ο κ. Καραμανλής δεν δίστασε να καλύψει περιπτώσεις ηθικής και πολιτικής έκπτωσης, ακόμα και όταν αυτές συγκρούονταν με το λαϊκό αίσθημα.

Ωστόσο, τα όρια του μύθου της καταλληλότητας στενεύουν. Νομίζω ότι, η διόγκωση των κοινωνικών προβλημάτων και η εμβάθυνση της πολιτικής κρίσης σταδιακά θα μετασχηματίσει τα κυρίαρχα νοητικά μοντέλα για την «ηγεσία» από την επικοινωνιακή καταλληλότητα στην πολιτική αποτελεσματικότητα.

Βέβαια, η καταλληλότητα παραμένει μέγεθος σχετικό και όχι απόλυτο. Αναμφίβολα, δεν αμφισβητείται η επικοινωνιακή καταλληλότητα του κ. Καραμανλή έναντι του κ. Παπανδρέου και -μάλλον- δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί. Το πιθανότερο - όμως - είναι να αμφισβητηθεί στο εγγύς μέλλον η πολιτική αποτελεσματικότητα του κ. Καραμανλή. Ως προς αυτό το στοιχείο δεν είμαι σίγουρος ότι προηγείται του κ. Παπανδρέου. Η αποστροφή του τελευταίου «δεν θέλω να είμαι καταλληλότερος, αλλά καλύτερος» ήταν -πιθανώς- από τις πιο εύστοχες στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου. Οψόμεθα...

Update: Για την παρουσία του κ. Παπανδρέου στη Δ.Ε.Θ έχουν γραφτεί πολλά, οπότε θεώρησα ότι άλλο ένα σχετικό κείμενο στο blog δεν αξίζει τον κόπο. Ωστόσο, σε πολύ μεγάλο βαθμό η εκτίμησή μου είναι σύμφωνη με το κείμενο του Α. Καλοκαιρινού, στα Νέα (15/9) με τίτλο: H στιγμή του Παπανδρέου;,όπου και σας παραπέμπω..