Livestream - WORLD REFUGEE DAY 2009
Shared via AddThis
20/6/09
Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων
Με αφορμή τη δημόσια συζήτηση για τα μεταναστευτικά ζητήματα, που -δυστυχώς- διεξάγεται σε ένα πλαίσιο που κυριαρχούν οι αφόρητες απλουστεύσεις, οι κραυγές, ο λαϊκισμός και οι ιδεοληψίες, η παγκόσμια ημέρα προσφύγων συνιστά ένα καλό κίνητρο για την πληροφόρηση σχετικά με το ζήτημα του σύγχρονου προσφυγικού φαινομένου, ως μία κρίσιμη διάσταση του ευρύτερου μεταναστευτικού φαινομένου. Η πολιτική, ανθρωπιστική και διοικητική αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος, ειδικότερα η πολιτική ασύλου, η προστασία των προσφύγων, η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η διεθνής συνεργασία, είναι εξαιρετικά σημαντικά θέματα που έχουν παραμεληθεί στο δημόσιο διάλογο.18/6/09
Η ήττα της ευρωπαϊκής αριστεράς: μερικές γενικές εκτιμήσεις
Η απόπειρα μίας γενικής εξήγησης της απογοητευτικής εκλογικής επίδοσης των σοσιαλδημοκρατικών/σοσιαλιστικών κομμάτων στις ευρωεκλογές δύσκολα οδηγεί σε -απολύτως- ασφαλή συμπεράσματα. Το ισχυρό ποσοστό αποχής, οι διαφορετικές κοινωνικοθεσμικές «ευρωαντιλήψεις» και οι ιδιαιτερότητες των εθνικών πολιτικών συγκυριών συνθέτουν ένα ειδικότερο πλαίσιο που -μάλλον- ενθαρρύνει περισσότερο τις επιμέρους ερμηνείες (για τα εθνικά κόμματα), παρά τις καθολικές προσεγγίσεις (για την ευρωπαϊκή αριστερά). Ωστόσο, πέρα από τις εθνικές ιδιαιτερότητες, ο κοινός παρονομαστής της οικονομικής κρίσης επιτρέπει το ρίσκο της διατύπωσης μερικών χρήσιμων γενικών εκτιμήσεων.Αν και -φαινομενικά- η οικονομική κρίση διαμορφώνει ευνοϊκές συνθήκες για την ιδεολογική “ανάκαμψη” των σοσιαλδημοκρατικών/ σοσιαλιστικών κομμάτων και διευρύνει τα περιθώρια της πολιτικοκοινωνικής τους επιρροής, η εκλογική επίδοση της ευρωπαϊκής αριστεράς υποδεικνύει την αναποτελεσματική πολιτική διαχείριση της συγκυρίας και την αδυναμία άρθρωσης ενός πειστικού και κοινωνικά ελκυστικού πολιτικού λόγου. Μερικά κρίσιμα σημεία είναι τα ακόλουθα:
α) Η ένταση, η έκταση, το βάθος και η ταχύτητα εξέλιξης της οικονομικής κρίσης -πιθανώς- παρέσυρε τις περισσότερο ριζοσπαστικές εκδοχές της ευρωπαϊκής αριστεράς στην εκδήλωση παρορμητικών και συχνά επιπόλαιων αντιδράσεων. Η επιμονή στην αντισυστημική ρητορική (το τέλος του καπιταλισμού) και κυρίως το θολό πολιτικό πρόταγμα (μετά την κρίση τι;), ειδικώς σε συνθήκες δυσπιστίας, φόβου και αβεβαιότητας όπου (εμπειρικά) παρατηρούνται συντηρητικές αναδιπλώσεις, δεν αποδεικνύεται ότι συνιστούν μία πειστική πολιτική - εκλογική agenda.
β) Η οικονομική κρίση απομυθοποιεί τις νεοφιλελεύθερες ουτοπίες και τη -μέχρι πρότινος ιδεοπολιτική κυριαρχία- της πλασματικής οικονομίας. Ωστόσο, η διαπίστωση περί της αδυναμίας αυτορρύθμισης των αγορών και της αναγκαιότητας της ρυθμιστικής παρέμβασης του κράτους δεν είναι καινούρια. Οι σοσιαλιστές παγιδεύτηκαν σε μία στερεοτυπική ρητορεία για τις αδυναμίες της αγοράς και την κρατική παρεμβατικότητα, δίχως να προσεγγίσουν με σαφήνεια τα κεντρικά ζητήματα της ιδεολογικής - προγραμματικής τους ταυτότητας: τι κράτος (αγορά) και γιατί, πόσο κράτος (αγορά) και πού, ποιες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, πότε και πώς; Επομένως, δεν έπεισαν (ξανά) ότι αποτελούν πειστική, ελκυστική και αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή. Άλλωστε, η κρίση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας δεν είναι τωρινή. Η οικονομική κρίση αναδεικνύει με εμφατικό τρόπο ότι η σοσιαλδημοκρατία εξακολουθεί να έχει πρόβλημα ιδεολογικοπολιτικής ταυτότητας, ειδικώς μετά τον έντονο σκεπτικισμό που αναπτύσσεται για τη λογική του «τρίτου δρόμου».
γ)Η αμηχανία των σοσιαλιστών και η επιμονή στα κοινότυπα επιχειρήματα δεν οδήγησαν στην ανάκτηση του ζωτικού πολιτικού χώρου (μεσοστρώματα), που φαίνεται να παραμένει στην πολιτική επιρροή της περισσότερο ευέλικτης (βλ. χρήση «σοσιαλδημοκρατικών εργαλείων και ρητορικής για την αντιμετώπιση της κρίσης) δεξιάς. Η ηγεμονική σταθερότητα της δεξιάς παραμένει αξιοσημείωτη εξαιτίας του ισχυρού -ορισμένες φορές κυνικού- πραγματισμού της. Η προγραμματική ευελιξία της δεξιάς και η οικειοποίηση κρίσιμων κοινωνικών ζητημάτων (π.χ. δημόσια ασφάλεια, μετανάστευση) επιτείνει την αμηχανία της αριστεράς αναδεικνύοντας την προγραμματική της σύγχυση και τον θολό πολιτικό της λόγο.
δ) Η ευρωπαϊκή αριστερά δυσκολεύεται να αντλήσει από την ιστορική πολιτική της παράδοση την ικανότητα να λειτουργεί ως φορέας προώθησης και εγγύησης «κοινωνικών συμβολαίων». Η προοπτική ενός new deal, μίας ευρύτερης συμφωνίας κράτους - κεφαλαίου - εργασίας, με σαφείς υποχρεώσεις και δεσμεύσεις στο “παρόν” και στο “μέλλον”, ώστε οι θυσίες της εργασίας σήμερα να «αποζημιωθούν» αύριο, δεν αρθρώθηκε σε ένα συνεκτικό συλλογικό ευρωπαϊκό πολιτικό πλαίσιο, ώστε να μετασχηματιστεί σε ένα νέο όραμα για την «κοινωνική Ευρώπη».
α) Η ένταση, η έκταση, το βάθος και η ταχύτητα εξέλιξης της οικονομικής κρίσης -πιθανώς- παρέσυρε τις περισσότερο ριζοσπαστικές εκδοχές της ευρωπαϊκής αριστεράς στην εκδήλωση παρορμητικών και συχνά επιπόλαιων αντιδράσεων. Η επιμονή στην αντισυστημική ρητορική (το τέλος του καπιταλισμού) και κυρίως το θολό πολιτικό πρόταγμα (μετά την κρίση τι;), ειδικώς σε συνθήκες δυσπιστίας, φόβου και αβεβαιότητας όπου (εμπειρικά) παρατηρούνται συντηρητικές αναδιπλώσεις, δεν αποδεικνύεται ότι συνιστούν μία πειστική πολιτική - εκλογική agenda.
β) Η οικονομική κρίση απομυθοποιεί τις νεοφιλελεύθερες ουτοπίες και τη -μέχρι πρότινος ιδεοπολιτική κυριαρχία- της πλασματικής οικονομίας. Ωστόσο, η διαπίστωση περί της αδυναμίας αυτορρύθμισης των αγορών και της αναγκαιότητας της ρυθμιστικής παρέμβασης του κράτους δεν είναι καινούρια. Οι σοσιαλιστές παγιδεύτηκαν σε μία στερεοτυπική ρητορεία για τις αδυναμίες της αγοράς και την κρατική παρεμβατικότητα, δίχως να προσεγγίσουν με σαφήνεια τα κεντρικά ζητήματα της ιδεολογικής - προγραμματικής τους ταυτότητας: τι κράτος (αγορά) και γιατί, πόσο κράτος (αγορά) και πού, ποιες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, πότε και πώς; Επομένως, δεν έπεισαν (ξανά) ότι αποτελούν πειστική, ελκυστική και αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή. Άλλωστε, η κρίση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας δεν είναι τωρινή. Η οικονομική κρίση αναδεικνύει με εμφατικό τρόπο ότι η σοσιαλδημοκρατία εξακολουθεί να έχει πρόβλημα ιδεολογικοπολιτικής ταυτότητας, ειδικώς μετά τον έντονο σκεπτικισμό που αναπτύσσεται για τη λογική του «τρίτου δρόμου».
γ)Η αμηχανία των σοσιαλιστών και η επιμονή στα κοινότυπα επιχειρήματα δεν οδήγησαν στην ανάκτηση του ζωτικού πολιτικού χώρου (μεσοστρώματα), που φαίνεται να παραμένει στην πολιτική επιρροή της περισσότερο ευέλικτης (βλ. χρήση «σοσιαλδημοκρατικών εργαλείων και ρητορικής για την αντιμετώπιση της κρίσης) δεξιάς. Η ηγεμονική σταθερότητα της δεξιάς παραμένει αξιοσημείωτη εξαιτίας του ισχυρού -ορισμένες φορές κυνικού- πραγματισμού της. Η προγραμματική ευελιξία της δεξιάς και η οικειοποίηση κρίσιμων κοινωνικών ζητημάτων (π.χ. δημόσια ασφάλεια, μετανάστευση) επιτείνει την αμηχανία της αριστεράς αναδεικνύοντας την προγραμματική της σύγχυση και τον θολό πολιτικό της λόγο.
δ) Η ευρωπαϊκή αριστερά δυσκολεύεται να αντλήσει από την ιστορική πολιτική της παράδοση την ικανότητα να λειτουργεί ως φορέας προώθησης και εγγύησης «κοινωνικών συμβολαίων». Η προοπτική ενός new deal, μίας ευρύτερης συμφωνίας κράτους - κεφαλαίου - εργασίας, με σαφείς υποχρεώσεις και δεσμεύσεις στο “παρόν” και στο “μέλλον”, ώστε οι θυσίες της εργασίας σήμερα να «αποζημιωθούν» αύριο, δεν αρθρώθηκε σε ένα συνεκτικό συλλογικό ευρωπαϊκό πολιτικό πλαίσιο, ώστε να μετασχηματιστεί σε ένα νέο όραμα για την «κοινωνική Ευρώπη».
12/6/09
Η ενίσχυση του ΛΑ.Ο.Σ και η λειτουργική του σχέση με τα media
Η επίμονη δημοσκοπική στασιμότητα (ή και κάμψη) του ΛΑ.Ο.Σ επέτρεψε -αρχικώς - την ανίχνευση μίας σχετικά προοδευτικής κοινωνικής αντιμετώπισης/ στάσης έναντι κρίσιμων θεμάτων που -πέρα από τα σκάνδαλα- κατέλαβαν σημαντικό χώρο στο δημόσιο διάλογο: δημόσια ασφάλεια, αστυνομία, μετανάστευση. Ωστόσο, η δημοσκοπική εκλογική επιρροή του ΛΑ.Ο.Σ ήταν παραπλανητική (ίσως μας διαφωτίσουν γι΄ αυτό οι δημοσκόποι). Η σημαντική εκλογική του ενίσχυση υποδεικνύει σαφώς μία συντηρητική αναδίπλωση, αφενός στο πεδίο της κοινωνικής αντίληψης και αφετέρου στο πεδίο της δημόσιας πολιτικής (επανακαθορισμός των κυβερνητικών επιλογών). Μάλιστα, δεν θα ήταν διόλου απροσδόκητη η υποψία ότι, η κοινωνική απήχηση/επίδραση του ΛΑ.Ο.Σ είναι πολλαπλάσια από την εκλογική του δύναμη. Υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες για την προσέγγιση της εκλογικής δυναμικής του ΛΑ.Ο.Σ. Μία από τις περισσότερο πειστικές εξηγήσεις είναι η λειτουργική σχέση του κόμματος με τα media. Ως λειτουργική σχέση, νοείται η -κατά κάποιο τρόπο- συμβιωτική σχέση του πολιτικού λόγου που αρθρώνει ο ΛΑ.ΟΣ με την κυρίαρχη μιντιακή φιλοσοφία στην προσέγγιση των κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών φαινομένων× η λειτουργικότητα της σχέσης έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί και παράγει με αποτελεσματικό τρόπο αμοιβαία οφέλη (εκλογική πελατεία - τηλεθέαση).
Το «γενετικό υλικό» αυτής της αρμονικής σχέσης είναι ο λαϊκισμός. Σε προηγούμενο κείμενο για τον μιντιακό λαϊκισμό έγραφα ότι: …«ο λαικισμός νοείται ως η διαδικασία δημόσιας τεκμηρίωσης διαδεδομένων πλανών και κατασκευής λογικοφανών ψευδαισθήσεων από όσους διαμεσολαβούν στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Υπό αυτή την έννοια, ο λαϊκισμός αφενός επιβεβαιώνει και αναπαράγει κοινωνικές συγχύσεις, παρανοήσεις και ιδεοληψίες και αφετέρου δημιουργεί νέους βολικούς μύθους (εύκολα αντιληπτούς και κατανοητούς από τους πολίτες)...
Ο μιντιακός δημόσιος διάλογος διεξάγεται με όρους και κανόνες που σαφώς υπαγορεύονται από την παραπάνω διαδικασία: η απλοϊκή σκέψη συνθλίβει τη σύνθετη, η λογικοφάνεια εκτοπίζει τον τεκμηριωμένο λόγο, η «κραυγή» κατισχύει έναντι του ορθολογισμού. Το πλαίσιο είναι ασφυκτικό και σπάνια επιτρέπει υπερβάσεις. Η ταχύτητα, η επικοινωνία, οι εντυπώσεις και η εκφορά (πώς λες κάτι και όχι τι λες) του λόγου διαμορφώνουν το κεντρικό μήνυμα που μεταδίδεται στο κοινό. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ΛΑ.Ο.Σ έχει κρίσιμο συγκριτικό πλεονέκτημα: η αποτελεσματική αφομοίωση των «κανόνων του παιχνιδιού», λόγω της εξοικείωσης που του αποδίδει η ιδεολογικοπολιτική του ταυτότητα, η δεξιοτεχνία στη διαχείριση της επικοινωνίας και ο πολιτικά «καθαρός» δημόσιος λόγος του (ευκολονόητος και εύληπτος), του αποδίδουν σημαντική ισχύ. Από αυτή τη λειτουργική σχέση με τα media φαίνεται να έλκει σημαντικό μέρος της δυναμικής της η εγχώρια -κιτς εκδοχή- της λαϊκής δεξιάς.
Ο μιντιακός δημόσιος διάλογος διεξάγεται με όρους και κανόνες που σαφώς υπαγορεύονται από την παραπάνω διαδικασία: η απλοϊκή σκέψη συνθλίβει τη σύνθετη, η λογικοφάνεια εκτοπίζει τον τεκμηριωμένο λόγο, η «κραυγή» κατισχύει έναντι του ορθολογισμού. Το πλαίσιο είναι ασφυκτικό και σπάνια επιτρέπει υπερβάσεις. Η ταχύτητα, η επικοινωνία, οι εντυπώσεις και η εκφορά (πώς λες κάτι και όχι τι λες) του λόγου διαμορφώνουν το κεντρικό μήνυμα που μεταδίδεται στο κοινό. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ΛΑ.Ο.Σ έχει κρίσιμο συγκριτικό πλεονέκτημα: η αποτελεσματική αφομοίωση των «κανόνων του παιχνιδιού», λόγω της εξοικείωσης που του αποδίδει η ιδεολογικοπολιτική του ταυτότητα, η δεξιοτεχνία στη διαχείριση της επικοινωνίας και ο πολιτικά «καθαρός» δημόσιος λόγος του (ευκολονόητος και εύληπτος), του αποδίδουν σημαντική ισχύ. Από αυτή τη λειτουργική σχέση με τα media φαίνεται να έλκει σημαντικό μέρος της δυναμικής της η εγχώρια -κιτς εκδοχή- της λαϊκής δεξιάς.
9/6/09
H G700 για την αποχή
Από το κείμενο Η Γενιά των 700 ευρώ ψήφισε "φραπέ..."..."Δυστυχώς, αποδεικνύουμε με τη στάση μας ότι είμαστε μια γενιά κακομαθημένων χαβαλέδων για τους οποίους φταίνε πάντα οι άλλοι: το σύστημα, τα κόμματα, οι πολιτικοί, οι οργανώσεις πολιτών, οι γονείς τους, οι δίπλα, οι έξω. Μια γενιά η οποία παρότι βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της κοινωνικής και οικονομικής στασιμότητας ακόμα και καθόδου, δε λέει να ξεβολευτεί, να δραστηριοποιηθεί και να αναλάβει τις ευθύνες της. Με τον ίδιο τρόπο που εδώ και πολλά χρόνια πολλοί νέοι της γενιάς μας αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν στην προσωπική τους ζωή, περιμένοντας το οικογενειακό Πακέτο Μάρσαλ ή το κράτος που θα τους σώσει, έτσι πλέον δε θέλουν να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν και στο δημόσιο βίο"...
Στον καταιγισμό των επιπόλαιων μηνυμάτων για την ψευδοπολιτική πράξη της αποχής και τη βολική διαμαρτυρία, η ουσιαστική αυτοκριτική και οι "δύσκολες" διαπιστώσεις αποκτούν μεγαλύτερη σημασία. Σκληρό κείμενο, με πραγματικό πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο...
4/6/09
H συμμετοχή ως συλλογικό δημοκρατικό αίσθημα αυτοσυντήρησης
Ένα από τα κυρίαρχα συμπτώματα των -θεσμικά- ανώριμων δημοκρατιών είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς.Υπάρχει μία γενικευμένη δυσπιστία ως προς την ικανότητα των θεσμών να “παράγουν” κοινωνικώς επιθυμητά αποτελέσματα (δημόσιο συμφέρον) και μία ευρύτερη αντίληψη ότι η λειτουργία τους -κατά κανόνα- υπαγορεύεται από πολιτική σκοπιμότητα και όχι από καθιερωμένους κανόνες και δημοκρατικές αρχές/αξίες (βλ. διαφάνεια, κοινωνική λογοδοσία, ισότητα)Η έλλειψη εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς είναι ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά θεμελιωμένη (ιστορική συγκρότηση πολιτικού συστήματος, πελατειακό/κομματικό κράτος, ισχνή φιλελεύθερη παράδοση…) και σαφώς δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. Ωστόσο, τα συμπτώματα της πολιτικής, ηθικής και θεσμικής κατάπτωσης της τελευταίας περιόδου υποδεικνύουν μία «ποιοτική» επιδείνωση της κατάστασης: μετάβαση από την έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς στη θεσμική ανυποληψία. Έτσι, η γενικευμένη «έλλειψη εμπιστοσύνης» πλαισιώνεται από την περιφρόνηση, την έλλειψη σεβασμού και την προσβλητική αδιαφορία στους δημοκρατικούς θεσμούς.
Η μετάβαση στην κατάσταση της «θεσμικής ανυποληψίας» ξεκινά «από τα πάνω». Το κλείσιμο της Βουλής και η εξόφθαλμη χειραγώγηση της Δικαιοσύνης από την κυβέρνηση είναι δύο ενδεικτικά παραδείγματα από την πολιτική συγκυρία. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος να ενισχυθεί η κατάσταση της θεσμικής ανυποληψίας και «από τα κάτω». Η αδιαφορία, η απάθεια, η παραίτηση και η ψευδαίσθηση της τιμωρίας του πολιτικού συστήματος, όπως προκύπτουν από την ενθάρρυνση ενός ευνοϊκού κλίματος υπέρ της αποχής, ειδικώς μεταξύ των νεότερων ηλικιών, συνιστούν μία σπασμωδική, βολική και άστοχη επιλογή. Η θλιβερή συγκυρία δεν παράγει μόνο αισθήματα απογοήτευσης και αδιαφορίας, αλλά μπορεί να λειτουργήσει και ως κίνητρο για δυναμική ενεργοποίηση και κοινωνική αντίδραση, υπό την έννοια ότι αυξάνει τη σχετική αξία της δημοκρατικής συμμετοχής.
Επομένως, είναι κρίσιμο να ανακοπεί «από τα κάτω» η κατάσταση της θεσμικής ανυποληψίας που διαμορφώνει η ανικανότητα και η προκλητική αδιαφορία των «από πάνω». Η ατομική υπευθυνότητα και η κοινωνική ωριμότητα μπορούν να αναχαιτίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της πολιτικής ανωριμότητας. Υπό αυτή την έννοια, η μαζική συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές μπορεί να ιδωθεί ως ενεργοποίηση ενός συλλογικού δημοκρατικού αισθήματος αυτοσυντήρησης. Ειδικώς, αν συνοδευτεί από τη διαμόρφωση μίας ισχυρής εγχώριας προοδευτικής πλειοψηφίας και μιας ουσιαστικής αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών στην Ε.Ε.
Εγγραφή σε:
Σχόλια (Atom)
Αναρτήσεις
