13/11/10

Τοπικές επιλογές και κοινωνική ευημερία: μία χαμένη ευκαιρία (;)

2 comments
Η πολιτική επιλογή της σύνδεσης των εκλογών της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης με την κυβερνητική (οικονομική) πολιτική αποτελεί σημείο αναφοράς στη δημόσια συζήτηση. Ωστόσο, ο δημόσιος διάλογος και η πολιτική αντιπαράθεση αρθρώθηκαν αποκλειστικά σε ατυχή «μανιχαϊστικά» διλήμματα (ναι ή όχι στο Μνημόνιο) και σε ιδιότυπες ασκήσεις αναγωγής των εκλογικών επιδόσεων (Ά γύρος) σε όρους πολιτικής-κομματικής ισχύος. Σ΄ αυτό το πλαίσιο, το πολιτικό εκκρεμές μεταξύ τοπικών επιλογών και εθνικών διλλημάτων γέρνει σαφώς υπέρ των δεύτερων. Ωστόσο, η -αναπόφευκτη- σύνδεση των εκλογών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με το Μνημόνιο, θα μπορούσε να διαμορφώσει συνθήκες διαλόγου με άξονα βαρύτητας τις τοπικές επιλογές και αξιακό διακύβευμα την «κοινωνική ευημερία».

Η ύφεση, τα ασφυκτικά μακροοικονομικά περιθώρια και η οικονομική πολιτική λιτότητας έχουν άμεση επίπτωση στην κοινωνική ευημερία. Η απώλεια εισοδημάτων (ανεργία, μισθοί, συντάξεις, ζημίες …) χειροτερεύει την καταναλωτική ικανότητα, ανακόπτει προσωπικές συνήθειες, ανατρέπει βίαια προσδοκίες και σχέδια ζωής, προκαλεί αβεβαιότητα, ανασφάλεια και -συχνά- φτώχεια και γενικώς οδηγεί σε χαμηλότερη πραγματική ατομική και κοινωνική ευημερία. Ωστόσο, ακόμα και σ’ αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία των διαρκώς συρρικνούμενων εισοδημάτων και ευκαιριών υπάρχουν αντισταθμίσματα ως προς τη -ει δυνατόν- συγκράτηση του επιπέδου κοινωνικής ευημερίας και τη δυνατότητα ανάσχεσης της χειροτέρευσης της ποιότητας ζωής.

Τέτοιου τύπου αντισταθμίσεις μπορούν να προσφέρουν οι τοπικές επιλογές. Αρκεί να διευρύνουμε την πολιτική και κοινωνική αντίληψη για τους προσδιοριστικούς παράγοντες της κοινωνικής ευημερίας, να αναζητήσουμε εναλλακτικές τοπικές δυνατότητες και ευκαιρίες, να αποδεσμευτούμε -έστω και προσωρινά- από τις εμμονές σε “mega” πολιτικά οράματα και μακροιστορικές αναλύσεις και να διαμορφώσουμε πολλαπλές μικρο-αφηγήσεις. Αρκεί να γίνει μία ουσιαστική πολιτική συζήτηση για τις εναλλακτικές τοπικές επιλογές που μπορούν να ενισχύσουν την πραγματική κοινωνική ευημερία των πολιτών.

Υπάρχουν; Νομίζω πως ναι, ακόμα και σε συνθήκες μακροοικονομικής στενότητας και ύφεσης.

Η σύμπραξη τοπικών δομών πρόνοιας και κοινωνίας των πολιτών, η «από τα κάτω» αναστροφή της τάσης «ιδιωτικοποίησης» των κοινωνικών αγαθών, η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, η φροντίδα των σχολικών υποδομών και η συνέργεια τοπικής κοινωνίας και σχολικής κοινότητας για τη μείωση της σχολικής διαρροής, η ισότιμη πρόσβαση στα δημόσια αγαθά, η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου, η αξιοποίηση και η προστασία των ελεύθερων χώρων και του φυσικού περιβάλλοντος, η ενίσχυση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και των συνεργατικών πρωτοβουλιών (π.χ. συνεταιρισμοί), η αποτελεσματική διαχείριση των περιφερειακών προγραμμάτων με βάση τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, η ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών και η αναμόρφωση των αστικών προτύπων ανάπτυξης είναι θέματα με σημαντική θετική επίπτωση στην πραγματική ατομική και κοινωνική ευημερία.

Τι χρειάζεται;

Την αποτελεσματικότερη δυνατή και διαφανή αξιοποίηση των περιορισμένων πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας, την εγρήγορση των τοπικών κοινωνιών, το ξύπνημα των δημιουργικών ενστίκτων «επιβίωσης», κοινωνικής αλληλεγγύης και δημιουργικής πρωτοβουλίας.

Ήταν απαραίτητος ένας ουσιαστικός πολιτικός διάλογος για αυτή την οπτική της σύνδεσης των αυτοδιοικητικών εκλογών με τις τοπικές επιλογές βελτίωσης της κοινωνικής ευημερίας. Αν έγινε και δεν το αντιληφτήκαμε καλώς. Αν όχι, ήταν μία χαμένη ευκαιρία.

8/11/10

H αποχή ως αντανάκλαση της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας (;): μία απόπειρα κοινωνικοπολιτικής ερμηνείας

1 comments
Πριν το εγχείρημα της πολιτικής ανάλυσης του εκλογικού αποτελέσματος με όρους πολιτικο-κομματικού «παιχνιδιού», προέχει μία περισσότερο αναλυτική ματιά στο βαθμιαία εντεινόμενο φαινόμενο της χαμηλής συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες. Δίχως να αμφισβητείται η -μερική έστω- ορθότητα των επιχειρημάτων που αποδίδουν στην αποχή μία οριζόντια κοινωνική δυσαρέσκεια, δυσπιστία, αδιαφορία και άρνηση απέναντι στο πολιτικό σύστημα, και δίχως να είναι απαραίτητη -προς το παρόν- μία αξιολογική προσέγγιση της επιλογής της μη συμμετοχής, είναι ωφέλιμο να ιδωθεί η αποχή με περισσότερο αναλυτικούς πολιτικούς και κοινωνικούς όρους, ως ένα ευρύτερο αποτέλεσμα κοινωνικών διεργασιών και μετασχηματισμών. Μία τέτοια οπτική, είναι σαφώς πιο ερμηνευτική και πιθανώς πιο χρήσιμη για την πολιτική εξαγωγή συμπερασμάτων.

Η αυξανόμενη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος από τους πολίτες, πέρα από τον «πολιτικό αγνωστικισμό» και την κοινωνική δυσαρέσκεια για τα αποτελέσματα της εφαρμοσμένης δημόσιας πολιτικής ή/ και την ποιότητα του πολιτικού λόγου, αποτυπώνει δύο παράλληλους μετασχηματισμούς:

α) στο κοινωνικό πεδίο, η (υπερ) εξατομικευμένη κοινωνία αναπαριστά την πραγματικότητα μέσα από τον προσωπικό της βιόκοσμο, από τα προσωπικά, υποκειμενικά βιώματα και τις καθημερινές ατομικές εμπειρίες. Η πολυπλοκότητα των ατομικών βιωμάτων ανατέμνει την παραδοσιακή σκέψη και αναπαριστά την κοινωνική πραγματικότητα με πολλαπλά είδωλα. Τα άτομα βιώνουν πολλαπλές καταστάσεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα και προτάσσουν διαφορετικές ανάγκες. Σ’ αυτό το πλαίσιο, αναπαριστούν τον κόσμο και κάνουν τις δημόσιες επιλογές τους μέσα από διαφορετικά βιώματα που συχνά εκκινούν από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές ορίζουσες. (λόγου χάρη, η εργασιακή επισφάλεια βιώνεται ταυτόχρονα με την αστική ανασφάλεια και υποβάθμιση). Η κοινωνία και οι επιμέρους διαιρέσεις της δεν είναι πλέον συμπαγείς και στατικές. Δεν υπάρχει ένας «κοινός κόσμος» αλλά πολλές, χαοτικές και αλληλοσυγκρουόμενες, ατομικές αφηγήσεις.

β) ο μετασχηματισμός στο πολιτικό πεδίο αποτυπώνει μία εύλογη συνέχεια των αλλαγών στο πεδίο του «κοινωνικού». Τα κόμματα, ως συλλογικές κοινωνικές οντότητες, χάνουν το «προνόμιο» της κοινωνικής αναπαράστασης της πραγματικότητας και οι -κατά κάποιο τρόπο- αφηρημένες θεωρητικές και πολιτικές τους προκείμενες αδυνατούν να αποτυπώσουν με ακρίβεια τις πολλαπλές «ατομικές αφηγήσεις». Η υποκειμενική αναπαράσταση της πραγματικότητας, μέσα από τον ατομική βιωματική εμπειρία, βρίσκεται σε διαφορετικό μήκος κύματος συγκριτικά με τη γενική, αφηρημένη και θεωρητική συλλογική κομματική ερμηνεία. Τα κόμματα βαθμιαία χάνουν την ικανότητα να ερμηνεύουν την κοινωνική πραγματικότητα και συνακόλουθα να λειτουργούν ως οι βασικοί φορείς-μηχανισμοί κοινωνικών αλλαγών και μετασχηματισμών. Κυρίως, αδυνατούν να εισχωρήσουν βαθιά στα ατομικά υποσυνείδητα, να τα ανασχηματίσουν και να τους δώσουν πραγματικό πολιτικό νόημα.

Με βάση τις παραπάνω σκέψεις, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τα κόμματα διατηρούν ακόμα την παραδοσιακή κοινωνικοπολιτική τους ταυτότητα. Υπό αυτή την έννοια, είναι αναγκαίος ένας αναστοχασμός πάνω στην παραδοσιακή ιδέα ότι συνιστούν συλλογικούς φορείς που αντανακλούν την κοινωνία και την κατευθύνουν προς νέους κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Πιθανώς, ένα σημαντικό μέρος των πολιτών που απέχουν από την εκλογική διαδικασία να κατανοούν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ότι η πολιτική, ως το παραδοσιακό δημοκρατικό κομματικό «παιχνίδι», δεν παράγει κοινωνική αλλαγή και ανακατεύθυνση κοινωνικών στόχων, σε αντίθεση -πιθανώς- με άλλα κοινωνικά υποκείμενα (π.χ. κοινωνία πολιτών, επιχειρηματικότητα & αγορά, άτομα…).

Ακόμα κι αν θεωρηθεί ότι, στις παραπάνω σκέψεις υπάρχουν ψήγματα αλήθειας, είναι εσφαλμένο να θεωρηθεί ότι επίκειται το «τέλος της πολιτικής». Κυρίως, γίνεται αντιληπτό ότι τα (προοδευτικά) κόμματα, στο πλαίσιο της ερμηνείας της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος, οφείλουν να εκκινήσουν μία ουσιαστική αναστοχαστική διαδικασία ως προς τις συντελούμενες κοινωνικές διεργασίες και συνακόλουθα ως προς τη δυνατότητά τους να προσαρμοστούν και να παράγουν πολιτική στις σύγχρονες συνθήκες των πολλαπλών συγκρουόμενων ταυτοτήτων και συμφερόντων.

3/11/10

Kαινοτομία: Κράτος ή αγορά;

2 comments

Innovation: It Isn’t a Matter of Left or Right,
by
STEVEN JOHNSON

Published: October 30, 2010 - New York Times


AUTHORS quickly find a certain predictability to many of the questions they encounter on a book tour. But a few weeks ago, during the second stop on the tour for my new book, I found myself being interviewed in front of a Seattle audience and responding to an opening question that I had never been asked before: “Are you a Communist?”

The question was intended as a joke, but like the best jokes, it played on the edges of an important and uncomfortable truth. I had just spent four years writing a book about the innovative power of open systems that work outside of or parallel to traditional market environments: the amateur scientists of the Enlightenment, university research labs, open source software platforms.

In my research, I analyzed 300 of the most influential innovations in science, commerce and technology — from the discovery of vacuums to the vacuum tube to the vacuum cleaner — and put the innovators of each breakthrough into one of four quadrants. First, there is the classic solo entrepreneur, protecting innovations in order to benefit from them financially; then the amateur individual, exploring and inventing for the love of it. Then there are the private corporations collaborating on ideas while simultaneously competing with one another. And then there is what I call the “fourth quadrant”: the space of collaborative, nonproprietary innovation, exemplified in recent years by the Internet and the Web, two groundbreaking innovations not owned by anyone.

The conventional wisdom, of course, is that market forces drive innovation, with businesses propelled to new ideas by the promise of financial reward. And yet even in the heyday of industrial and consumer capitalism over the last two centuries, the fourth quadrant turns out to have generated more world-changing ideas than the competitive sphere of the marketplace. Batteries, bifocals, neonatal incubators, birth control pills — all originated either in amateur labs or in academic environments.

Now-ubiquitous technology like GPS was created by public-sector agencies for its original military use. And most of the building-block innovations that make GPS possible — satellites themselves, or the atomic clocks that let them coordinate their signals so precisely — were first conceived in nonmarket environments.

The fourth quadrant, however, is not locked in a zero-sum conflict with markets. As in the case of GPS, this fourth space creates new platforms, which then support commercial ventures.

In the next decade, we will most likely see a wave of profitable medical products enabled by genomic science. But that underlying scientific platform — most importantly, the ability to sequence and map DNA — was almost entirely developed by a decentralized group of academic scientists working outside the commercial sector in the 1960s and ’70s.

The Internet is the ultimate example of how fourth-quadrant innovation actually supports market developments: a platform built by a loosely affiliated group of public-sector and university visionaries that has become one of the most powerful engines of wealth creation in modern times.

Why has the fourth quadrant been so innovative, despite the lack of traditional economic rewards? The answer, I believe, has to do with the increased connectivity that comes from these open environments. Ideas are free to flow from mind to mind, and to be refined and modified without complex business development deals or patent lawyers. The incentives for innovation are lower, but so are the barriers.

The problem with the fourth quadrant is that it doesn’t fit neatly into our conventional left/right political categories. That’s why my Seattle interviewer wanted to know whether I had Communist leanings. Because these open systems operate outside the conventional incentives of capitalism, the mind reflexively wants to put them on the side of socialism. And yet they are as far from the command economies that Marx and Engels helped invent as they are from “greed is good” capitalism.

When we champion fourth-quadrant innovation, we are not arguing for top-down bureaucracies and central planning. Stalin would have despised Wikipedia.

My ideas about the fourth quadrant are themselves the product of open collaboration, building on ideas generated by thinkers like Lawrence Lessig, Yochai Benkler, Jonathan Zittrain, Lisa Gansky, Tim O’Reilly, Clay Shirky, Cory Doctorow and many others. I can say with some confidence that not one of these people is a Communist, either. But when you try to use the standard means of categorizing us — are we for unfettered markets, or government intervention? — the answer suddenly becomes very murky.

We are all interested in the crucial kinds of value that emerge outside of traditional market economies and ownership structures. But many of us have advised or created for-profit companies. And we spend very little time talking about — or arguing for — the benevolent wisdom of Big Government.

Consider a recent start-up called Kickstarter, which embodies many of these complex values. Kickstarter is a site that allows individuals to fund creative projects, like movies, art installations, albums and so on. Donors may get special gifts in return for their contributions — signed copies of the final CD or an invitation to the opening — but they don’t own the creations they help support. In just two years of existence, Kickstarter has raised more than $20 million for thousands of projects, taking a small cut of each transaction.

The economic exchange that Kickstarter enables between donors and creators works outside the traditional logic of markets. People are “investing” in others not for the promise of financial reward, but for the social rewards of supporting important work. The artists, on the other hand, are relying on a decentralized network of support, not government grants. And somehow, in the middle of these new models of collaboration, lies Kickstarter itself, a for-profit company that may well make a nice return for its own investors and founders.

So, no, I am not a Communist.

BUT the problem is that we don’t have a word that does justice to those of us who believe in the generative power of the fourth quadrant. My hope is that the blurriness is only temporary, the strange disorientation one finds when new social and economic values are being formed.

The choice shouldn’t be between decentralized markets and command-and-control states. Over these last centuries, much of the history of innovation has lived in a less formal space between those two regimes: in the grad seminar and the coffeehouse and the hobbyist’s home lab and the digital bulletin board. The wonders of modern life did not emerge exclusively from the proprietary clash between private firms. They also emerged from open networks.

Steven Johnson is an author and entrepreneur. His new book, “Where Good Ideas Come From: The Natural History of Innovation,” was published this month.

15/10/10

Τοπικότητα και ανάπτυξη: για μία νέα ανάγνωση της παράδοσης

1 comments

Υπάρχει μία ευρύτερη κοινωνική συναίνεση για το θεμελιώδη ρόλο και την κρίσιμη σημασία της παράδοσης στη συγκρότηση, στην ανάπτυξη και στην αναπαραγωγή των κοινωνικών σχηματισμών. Ωστόσο, συνιστά κοινή παραδοχή ότι στη σύγχρονη μετανεωτερική κοινωνία, η παράδοση εγγράφεται σε μία νέα διαλεκτική σχέση με την κοινωνική πρόοδο ή διαφορετικά σε ένα σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο, με έντονα στοιχεία συγκρουσιακού χαρακτήρα.

Η εντεινόμενη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης και η ραγδαία τεχνολογική μεταβολή ανατέμνουν τις παραδοσιακές κοινωνίες διαχέοντας νέα πολιτισμικά πρότυπα και εναλλακτικές μορφές κοινωνικής αυτοκατανόησης και αυτοκαθορισμού.

Υπό αυτή την έννοια, τα άτομα αντιλαμβάνονται πολύ διαφορετικά τον κοινωνικό τους ρόλο και τη σχέση τους με την κοινωνία. Η κοινωνία διέρχεται σε ένα στάδιο μετάβασης προς διαφορετικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης απορρίπτοντας -συνειδητά ή ασύνειδα- παραδοσιακά πολιτισμικά στοιχεία και υιοθετώντας νέα κοινωνικά και αναπτυξιακά πρότυπα.

Αναμφίβολα, η παραδοσιακή τοπική κουλτούρα τείνει να αντικαθίσταται από μία σύγχρονη, περισσότερο διατοπική ή/και διεθνική.

Στο νέο πολιτισμικό τοπίο, η παραδοσιακή κοινωνία επιδιώκει ένα συμβιβασμό μεταξύ της κοινωνικής αλλαγής και της παράδοσης. Ενώ ενσωματώνει διαρκώς σύγχρονα πολιτισμικά στοιχεία, ταυτόχρονα διαφυλάττει την παραδοσιακή πολιτιστική της ταυτότητα.

Ωστόσο, ο συμβιβασμός αυτός είναι συχνά περισσότερο μηχανιστικός και διαχειριστικός, παρά λειτουργικός και καινοτόμος.

Η παράδοση εξωθείται σε ένα στατικό διαχειριστικό πλαίσιο με ελλιπή δυναμικά στοιχεία και ισχνή επαφή με τη σύγχρονη αναπτυξιακή δυναμική. Η δυστοκία της αποτελεσματικής σύνδεσης της παράδοσης με τα νέα κοινωνικά αναπτυξιακά πρότυπα αποτυπώνεται κυρίως στην εσφαλμένη αντίληψη για την ταύτιση της παράδοσης με την πολιτιστική κληρονομιά. Τούτη η δυστοκία παράγει αναπότρεπτες στρεβλώσεις και δημιουργεί εμπόδια σε νέες καινοτόμες αναπτυξιακές διαδικασίες.

Η παραδοσιακή κοινωνία μπορεί να αντιμετωπίσει τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα -όπως είναι τα όρια της αστικής ανάπτυξης, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, οι κοινωνικές ανισότητες και η «νέα» φτώχεια- εφόσον επιστρέψει στις ρίζες της, δηλαδή εφόσον (ξανά) ανακαλύψει και προσεγγίσει την παράδοση υπό μία, όμως, εντελώς διαφορετική ερμηνευτική σκοπιά. Η ταύτιση της παράδοσης με την πολιτιστική κληρονομιά δημιουργεί συνθήκες περιορισμού και εγκλωβισμού της, διότι κατ, αυτόν τον τρόπο ανάγεται αποκλειστικά στη σφαίρα της συλλογικής ιστορικής μνήμης.

Η πολιτιστική κληρονομιά είναι «κάτι» το οποίο παραδίδεται διαδοχικά σε κάθε γενιά με σκοπό την ορθή διαχείριση για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και τη διασφάλιση της διαχρονικής αναπαραγωγής της συλλογικής κοινωνικής ταυτότητας.

Ωστόσο, η παράδοση είναι έννοια ευρύτερη, αξιολογικά και ιδεολογικά φορτισμένη.

Η παράδοση δεν εξαντλείται στη συλλογική ιστορική μνήμη, αλλά είναι ζώσα κοινωνική πραγματικότητα, διαμορφώνει τη συλλογική στάση ζωής και την ευρύτερη κοινωνική κουλτούρα.

Η παράδοση αποτυπώνεται στο συλλογικό κοινωνικό νου και ενσωματώνεται ποιοτικά στην κοινωνική μεταβολή.

Η παράδοση δεν είναι έννοια στατική και άκαμπτη, αλλά δυναμική και ευέλικτη.

Η σύγχρονη κοινωνία μεταβάλλεται διαρκώς με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ταυτόχρονα και σύγχρονη και παραδοσιακή. Σ, αυτό το πλαίσιο αναφοράς, απαιτείται κάτι περισσότερο από μία απλή διαχείριση της παράδοσης (άλλωστε από μόνη της η έννοια της διαχείρισης είναι αξιολογικά ουδέτερη). Απαιτείται μία συστηματική ενσωμάτωση της παράδοσης στα σύγχρονα πρότυπα ανάπτυξης με άξονα αναφοράς την «τοπικότητα».

Η τοπικότητα ως έννοια συμπυκνώνει όλες εκείνες τις ιδιότητες που διαμορφώνουν τη φύση και τον χαρακτήρα των τοπικών κοινωνιών. Το φυσικό περιβάλλον, η τοπική γεωγραφία, οι πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, οι ιστορικοί κοινωνικοί δεσμοί και η συλλογική κουλτούρα συνθέτουν την τοπικότητα. Η τοπικότητα αποτελεί την αυθεντική έκφραση της παράδοσης και η παράδοση την τυπική όψη της τοπικότητας. Οι δύο έννοιες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και αλληλένδετες. Κεντρική ιδέα του παρόντος κειμένου είναι να ιδωθεί η παράδοση υπό το πρίσμα της τοπικότητας και να εγγραφεί σε ένα νέο δυναμικό πλαίσιο με σύγχρονα αναπτυξιακά στοιχεία.

Ποια παραδείγματα και ποιες σκέψεις αντλούνται από μία τέτοια θεώρηση;

Βασικό παράδειγμα στη σχέση τοπικότητα-ανάπτυξη αποτελεί η αξιοποίηση και η αποτελεσματική διαχείριση του περιβάλλοντος.

Το φυσικό περιβάλλον συνιστά θεμελιώδες στοιχείο της παραδοσιακής κοινωνίας και της τοπικότητας. Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ο εναλλακτικός τουρισμός, οι βιολογικές καλλιέργειες είναι σύγχρονες πτυχές της ανάπτυξης που ενσωματώνουν λειτουργικά την παράδοση.

Επιπρόσθετα, αντλώντας έμπνευση από το φυσικό περιβάλλον και τις γεωγραφικές τοπικές ιδιαιτερότητες, μπορούν να αναδειχθούν νέα καινοτόμα πρότυπα αστικής ανάπτυξης. Λόγου χάρη, η ενσωμάτωση του φυσικού στοιχείου στην οικοδομική δραστηριότητα, ή εναλλακτικά η διαμόρφωση ενός σύγχρονου οικιστικού προτύπου με έντονη την παρουσία της ιστορικότητας και της παράδοσης, διαμορφώνει μία λειτουργική σχέση ανάπτυξης και περιβάλλοντος στο πλαίσιο μίας σύγχρονης, καινοτόμας και πρωτότυπης αισθητικής. Η παραδοσιακή κοινωνία σήμερα οφείλει να διαμορφώνει την αναπτυξιακή της στρατηγική αξιοποιώντας όλες τις ιδιαίτερες πτυχές της τοπικότητας.

Ένα πρόσθετο παράδειγμα στη σχέση τοπικότητα-ανάπτυξη αποτελεί η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της κοινωνικής οικονομίας. Η κοινωνική αλληλεγγύη, ο συνεργατισμός, ο συνεταιρισμός και ο εθελοντισμός είναι έννοιες ιστορικά συνδεδεμένες με την παραδοσιακή τοπική κουλτούρα.

Η ανάπτυξη θεσμών και πρακτικών κοινωνικής οικονομίας -όπως οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις, οι «μη-κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), οι εθελοντικές οργανώσεις, οι κοινωνικές επιχειρήσεις, οι δράσεις πολιτών- συνιστούν τυπικό παράδειγμα ενσωμάτωσης της τοπικότητας στην αναπτυξιακή διαδικασία.

Η νέα ανάγνωση της παράδοσης υπό το πρίσμα της τοπικότητας επαναπροσδιορίζει την έννοια της παραδοσιακής κοινωνίας.

Η ενσωμάτωση της παράδοσης στη σύγχρονη αναπτυξιακή διαδικασία και η δημιουργία εναλλακτικών αναπτυξιακών προτύπων συνιστά κρίσιμη πρόκληση για τις τοπικές κοινωνίες.

Η κοινωνική διαβούλευση, οι δημιουργικές πρωτοβουλίες και η ενεργοποίηση των αυτοδιοικητικών φορέων είναι απαραίτητοι παράγοντες για την υλοποίηση καινοτόμων στρατηγικών και οραμάτων. Εκτός, όμως, από την πολιτική βούληση, απαιτείται κάτι δυσκολότερο και δυσευρετο: φαντασία, καινοτομία και δημιουργικό ταλέντο!

Π.Αγανίδης 8/3/2008

19/9/10

Απλότητα, αποτυχία, αριστεία: 3A για τη νεανική επιχειρηματικότητα

3 comments
Αναδημοσιεύω το κείμενο που έχει αναρτήσει στο ιστολόγιό του ο Γ. Γάτος (σύμβουλος επιχειρήσεων & διοργανωτής του opencoffee), με αφορμή τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε για τη νεανική επιχειρηματικότητα και την καινοτομία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς "Δρούμε, Επιχειρούμε, Καινοτομούμε" που πραγματοποιήθηκε στο Τεχνολογικό Πάρκο Θεσ/νίκης, την περασμένη Τετάρτη. Στην επόμενη ανάρτηση, θα συζητήσω τις δικές μου σκέψεις για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία.

Νεανική Επιχειρηματικότητα; Πάρε Τρία Άλφα

Πόσο εύκολο είναι να απαντήσει κανείς στο ερώτημα «πώς να τονωθεί η νεανική επιχειρηματικότητα»;

Συμμετείχα εχθές σε μία συνάντηση εργασίας ή ακόμα καλύτερα, σε μία ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το παραπάνω θέμα. Η πρωτοβουλία ήταν της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς (ΓΓΝΓ) η οποία κέρδισε σίγουρα ένα πόντο από εμένα με αυτή της την ενέργεια.

Έχοντας μία γενική ιδέα των αρμοδιοτήτων και δραστηριοτήτων της ΓΓΝΓ η τοποθέτηση μου ήταν πως θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εκπαίδευση και ανάπτυξη της επιχειρηματικής κουλτούρας. Μεταξύ άλλων είπα τα εξής:

Να αναλάβει η ΓΓΝΓ τη σύνταξη και διανομή (ηλεκτρονικά και έντυπα) ενός οδηγού για το επιχειρείν, ο οποίος θα απαντά σε όλα τα ερωτήματα που μπορεί να έχουν οι νέοι όταν σκέφτονται να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν κάποια ιδέα τους. Μεσομακροπρόθεσμος στόχος, να εμφυτευθεί το μήνυμα των τριών άλφα: Απλότητα, Αποτυχία, Αριστεία

Επικέντρωση σε απλές ιδέες. Το Google ξεκίνησε ως μία απλή ιδέα, να γίνει εύκολη η εύρεση πληροφοριών στο διαδίκτυο. Το Facebook επίσης, να ενώσει διαδικτυακά του φοιτητές του Harvard. Απλές ιδέες που εύκολα μπορούσε να περιγράψει κάποιος και να τον κατανοήσει κάποιος (δεν λέω πως η υλοποίηση των απλών ιδεών είναι επίσης απλή, αυτό είναι ξεχωριστή συζήτηση).

Η αποτυχία να απενοχοποιηθεί και να αποκτήσει την πραγματική της θέση στη συνείδηση των νέων, δηλαδή ως μέρος της διαρκούς διαδικασίας δια βίου μάθησης.

Να επικρατήσει ως κινητήρια δύναμη των νέων η αρχή της αριστείας αντί της σημερινής τελειότητας την οποία το εκπαιδευτικό σύστημα αναδεικνύει. Το να είναι κανείς τέλειος σε αυτό που κάνει δεν του επιτρέπει να πάρει ρίσκα, καθώς αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε λάθη. Αντίθετα, η επιδίωξη άριστων αποτελεσμάτων επιτρέπει τον πειραματισμό, την παρατήρηση, την αξιολόγηση αποτελεσμάτων, τη σύνταξη συμπερασμάτων τα οποία θα επιτρέψουν την επιτυχή ολοκλήρωση των στόχων.

Ένας απλός και κατατοπιστικός οδηγός θα βοηθήσει τους νέους και λιγότερο καταρτισμένους σε θέματα επιχειρηματικότητας να κάνουν ένα σωστό ξεκίνημα.

15/9/10

Τι γίνεται με το κάπνισμα στους χώρους του πανεπιστημίου;

6 comments

Σε πρόσφατη επίσκεψη σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, στο χώρο εισόδου στις γραμματείες των Τμημάτων, εκεί που τέτοιες μέρες κάθε χρόνο στήνεται μία ιδιότυπη παραταξιακή έκθεση για την προσέλκυση νέων φοιτητών, φλυαρώντας με ορισμένους φίλους -γενικώς- για τα θέματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, "καταγράψαμε" και την ακόλουθη "ερωτοαπάντηση": Αλήθεια, τι γίνεται με το κάπνισμα στους χώρους του πανεπιστημίου; Τίποτα, υπάρχει άσυλο.
(η ατμόσφαιρα και οι αναρίθμητες πεταμένες γόπες ήταν αφορμή για την ερώτηση)
Αναμφίβολα, η άμεση απάντηση και ο -κατά κάποιο τρόπο- φυσικός αυθορμητισμός της, δίχως κάποια συμπληρωματική εξήγηση ή διευκρίνηση, αποτυπώνει με τον πιο πειστικό τρόπο πόσο βαθιά έχει εντυπωθεί στο συλλογικό νου, συνειδησιακά και βιωματικά, η βαθμιαία αποδόμηση της έννοιας του ακαδημαϊκού ασύλου.
Η απόπειρα συζήτησης για ζητήματα λειτουργικής διευθέτησης διαφορετικών -συχνά αντικρουόμενων- δικαιωμάτων, συλλογικής προστασίας της ακαδημαϊκής κοινότητας, ατομικής και συλλογικής ευθύνης, υπεράσπισης του δημόσιου χώρου και σεβασμού στη δημοκρατική νομιμότητα παραμένει αδιέξοδη μπροστά στην ανυπέρβλητη διατύπωση: υπάρχει άσυλο. Η ισχύς της αυταπάτης για μία -διαχρονικά- ad hoc ερμηνεία του ακαδημαϊκού ασύλου είναι τόσο έντονη, ώστε δημιουργείται η αίσθηση ότι κάθε ορθολογικό επιχείρημα είναι ανίσχυρο απέναντι στην δογματική ιδεοληψία. Η κραυγαλέα αντίφαση μεταξύ της δημοκρατικής υπεράσπισης της δημόσιας "ταυτότητας" του πανεπιστημίου και της μεταφυσικής εκδοχής του ακαδημαϊκού ασύλου είναι επιμόνως παρούσα...

6/9/10

Το περιεχόμενο των αυτοδιοικητικών εκλογών

4 comments

Πριν από κάθε μη-εθνικές εκλογές διατυπώνεται το «προαιώνιο ερώτημα!»: ποιο είναι το πραγματικό περιεχόμενο των εκλογών;

Η εξειδίκευση του ερωτήματος αφορά κατά κανόνα στο πολιτικό διακύβευμα των εκλογών και ειδικώς αν αυτό συναρτάται με τα εθνικά διλήμματα πολιτικής, που συνήθως αποτυπώνουν την κομματική ανάγκη για «μέτρηση πολιτικής ισχύος», ή παραμένει στενά προσδιορισμένο από το αντικείμενο των εκλογών. Αναμφίβολα, οι μη-εθνικές εκλογικές διαδικασίες (ευρωεκλογές, εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης) εξελίσσονται σε ένα πολιτικό πλαίσιο που -αναπόφευκτα- οριοθετείται από την κεντρική «πολιτική επικαιρότητα». Ωστόσο, η γοητευτική κομματική στρατηγική πολιτικού προσδιορισμού των εκλογών και η πολιτική και επικοινωνιακή απομάκρυνσή τους από το πραγματικό τους αντικείμενο είναι προβληματική. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι η άποψη που συνδέει άμεσα τις αυτοδιοικητικές εκλογές με τη λαϊκή αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής (βλ. Μνημόνιο) είναι λανθασμένη.


Όπως είχα υποστηρίξει ότι οι Ευρωεκλογές 2009 ήταν οι σημαντικότερες εκλογές στη σύγχρονη ιστορία της Ε.Ε και ακολούθως έπρεπε να προσαρμοστεί καταλλήλως ο εγχώριος δημόσιος διάλογος και η εκλογική συμπεριφορά, έτσι και τώρα νομίζω ότι οι επικείμενες εκλογές είναι η σημαντικότερη στιγμή στη σύγχρονη αυτοδιοικητική ιστορία της χώρας. Κωδικοποιώ μερικές σκέψεις για την υποστήριξη αυτής της άποψης.

  • Είναι οι πρώτες εκλογές που διεξάγονται μετά από χρόνια σε συνθήκες πολιτικής και οικονομικής κρίσης και γενικευμένης αμφισβήτησης του μεταπολιτευτικού οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου. Σ’ αυτό το πλαίσιο, κρίνεται η πολιτική και κοινωνική ωριμότητα των πολιτικών κομμάτων και των πολιτών ως προς τις δημόσιες επιλογές τους: ποιοι επιλέγονται ως υποψήφιοι, με ποιο δημόσιο/επαγγελματικό ήθος και ποια πολιτική πρόταση, ποιοι θα εκλεγούν, με ποια κριτήρια και με τι ποσοστό συμμετοχής.

  • Είναι οι πρώτες εκλογές που διεξάγονται μετά από μία τόσο ριζική μεταρρύθμιση των θεσμών της τοπικής αυτοδιοίκησης, που αναμορφώνει τον οικονομικό, διοικητικό, θεσμικό και γεωγραφικό χώρο της αυτοδιοίκησης. Οι θεσμικές καινοτομίες του «Καλλικράτη», η περιφερειακή αποκέντρωση και οι διευρυμένες αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης απαιτούν ένα πολιτικά ωριμότερο, αξιότερο και πιο εξειδικευμένο πολιτικό προσωπικό που θα υπερβαίνει τα συνήθη τυπικά μέτρα της «παλαιάς πολιτικής» και θα αρθρώνει ένα καινοτόμο πολιτικό-αυτοδιοικητικό λόγο μακριά από διαχρονικά πολιτικά στερεότυπα.

  • Η πολιτική διαχείριση της τοπικής αυτοδιοίκησης θα κριθεί -μεταξύ άλλων- στην ικανότητα αποτελεσματικής διαχείρισης των περιορισμένων πόρων (μείωση ελλειμμάτων/διαφθοράς, αξιολόγηση αποτελεσματικότητας δαπανών), στην αποτελεσματική και διαφανή υλοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων (έργα ΕΣΠΑ), στην επινόηση νέων τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, στην κάλυψη κενών του δικτύου κοινωνικής προστασίας και στην ανάπτυξη τοπικών συστημάτων κοινωνικής υποστήριξης (ενθάρρυνση κοινωνικής οικονομίας και αυτόνομων, συνεργατικών πρωτοβουλιών), στην ανάπτυξη και υλοποίηση τοπικών πολιτικών νεολαίας, στη διατοπική και διεθνική συνεργασία. Τα θέματα αυτά απαιτούν υψηλό επαγγελματισμό, επινοητικότητα και φαντασία, κοινωνικές συναινέσεις και νέες κοινωνικές συμμαχίες, ανοιχτές τοπικές κοινωνίες και υψηλή κοινωνική συμμετοχή.

  • Η διαμόρφωση των τελικών δημόσιων επιλογών των πολιτών για τα τοπικά κοινωνικά και αναπτυξιακά διλλήματα προϋποθέτουν μία ώριμη πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση γύρω από την τοπική και κοινωνική ταυτότητα, την αστική φυσιογνωμία, τα περιβαλλοντικά πρότυπα ανάπτυξης, τη δημοκρατική κοινωνική συμμετοχή, τη συμμετοχική οικονομική διαχείριση και τις δυνατότητες αυτόνομων, αυτοοργανωτικών κοινοτικών πρωτοβουλιών (βλ.π.χ. ανάδυση νέου συνεταιριστικού κινήματος).

Δίχως να σημαίνει ότι η πολιτική αντιπαράθεση πρέπει να εξελιχθεί σε συνθήκες «δοκιμαστικού σωλήνα», δηλαδή μακριά από τις επιρροές και τις συνθήκες που επιβάλλει η οικονομική συγκυρία σε εθνικό επίπεδο, η πολιτική και ιδεολογική εμμονή σε μία συζήτηση περί της αποδοχής ή απόρριψης του Μνημονίου ως βασικού πολιτικού διακυβεύματος θα υποβαθμίσει τις δημόσιες επιλογές και τις τοπικές ανάγκες. Όσοι επιμείνουν στην επιλογή της «αντιμνημονιακής στάσης» θα έχουν απλά κάτι να πουν το βράδυ των εκλογών. Όσοι επιλέξουν την πραγματική αυτοδιοικητική πολιτική, θα έχουν κάτι να πουν για τα επόμενα χρόνια….Οψόμεθα!

1/9/10

Ιστορίες επιτυχίας & καινοτομίας: η έμπνευσή μας στην κρίση

1 comments
Επιστροφή στο blogging με αναφορά σε μία πρωτοβουλία του facebook!

Με την υποστήριξη καλών φίλων δημιουργήθηκε στο facebook το group "Ιστορίες επιτυχίας & καινοτομίας: η έμπνευσή μας στην κρίση". Στόχος είναι η συγκέντρωση ενός αξιόλογου υλικού και η ενημέρωση για θέματα έρευνας, καινοτομίας, επιχειρηματικότητας, καλών πρακτικών και ευρύτερα δημιουργικών πρωτοβουλιών.
Μεταφέρω εδώ την περιγραφή του group.

"Κόντρα στην επίμονη medioκατάθλιψη, στην απαισιοδοξία και στις αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, υπάρχουν στη χώρα μας εξαιρετικές περιπτώσεις επιτυχίας, καινοτομίας και δημιουργικότητας που παραμένουν στην αφάνεια και -προφανώς- βρίσκονται εκτός επικαιρότητας. Στο group αυτό μπορούμε να συγκεντρώσουμε δράσεις, πρωτοβουλίες, γεγονότα, προσωπικότητες και επιτυχίες που μπορούν να εμπνεύσουν και να δείξουν ότι υπάρχει -συχνά- και η "φωτεινή" πλευρά των πραγμάτων."


Μπορούμε να τα λέμε κι εκεί.

21/6/10

Ημερίδα για τη Διαγενεακή Δικαιοσύνη (ΝΕΤ - Δελτίο Ειδήσεων)

5 comments
Την Πέμπτη 17 Ιουνίου 2010, πραγματοποιήθηκε η Ημερίδα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς με θέμα: "Διαγενεακή δικαιοσύνη και δημόσια πολιτική στην εποχή της κρίσης". Το video είναι απόσπασμα από το δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ για την Ημερίδα. Σύντομα, θα αναρτήσω χρήσιμο υλικό από την εκδήλωση (ομιλίες, παρουσιάσεις...)

13/6/10

Ημερίδα για τη Διαγενεακή δικαιοσύνη

1 comments





ΗΜΕΡΙΔΑ: «Διαγενεακή Δικαιοσύνη και δημόσια πολιτική στην εποχή της κρίσης»

Το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς σας προσκαλούν στην Ημερίδα που διοργανώνουν με θέμα
«Διαγενεακή Δικαιοσύνη και δημόσια πολιτική στην εποχή της κρίσης» την Πέμπτη, 17 Ιουνίου 2010, ώρα 10:30 - 16: 30, στο αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης (Διονυσίου Αρεοπαγίτου 15).

Μπορείτε να κατεβάσετε το αναλυτικό πρόγραμμα της Ημερίδας εδώ!

23/5/10

Νέοι = κόστος: ο υψηλός κίνδυνος της "χαμένης γενιάς"

1 comments
Σε προηγούμενο άρθρο είχε επισημανθεί ότι, η σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή και η επικέντρωση της συλλογικής εθνικής μας προσπάθειας στην αποπληρωμή των δανειστών μας (πιθανώς για την επόμενη δεκαετία) αυξάνει τον κίνδυνο να «χάσουμε» μία ολόκληρη γενιά (Lost Generation), πιθανώς την περισσότερο μορφωμένη και καλύτερα καταρτισμένη της σύγχρονης ιστορίας μας. Μάλιστα, σε συνθήκες δημογραφικής γήρανσης (youth-scarce resource), η μη αποτελεσματική χρήση του “δυνητικά” περισσότερο παραγωγικού πόρου μπορεί να υπονομεύσει σε σημαντικό βαθμό τις παρούσες και μελλοντικές αναπτυξιακές δυνατότητες.

Υπάρχουν δύο κρίσιμα στοιχεία που αποτυπώνουν ότι οι δημόσιες επιλογές υποεκτιμούν τον υψηλό αυτό κίνδυνο: α) η επίμονη υποαπασχόληση των νέων (υψηλή ανεργία/ χαμηλή απασχόληση) και η επιλογή της “θεραπείας” στη μείωση του κατώτατου μισθού για τους νεοεισερχόμενους β) η θεσμική περιθωριοποίηση των νέων στο πεδίο του συστήματος κοινωνικής προστασίας (ειδικώς έλλειψη στεγαστικής πολιτικής για τους νέους).

Η λογική που διαπερνά τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις του μνημονίου συνεργασίας στην αγορά εργασίας και στους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα αρθρώνεται στη διαπίστωση ότι οι νέοι εργαζόμενοι συνιστούν -πρωτίστως και κυρίως- κόστος για τις επιχειρήσεις. Επομένως, η μείωση της ανεργίας και η αύξηση των δυνατοτήτων απασχόλησης των νέων προϋποθέτουν τη μείωση της αξίας της εργατικής τους δύναμης. Ειδικώς, στο μνημόνιο συνεργασίας προβλέπεται η αναθεώρηση του κατώτατου μισθολογίου μέσω της υιοθέτησης νομοθεσίας για τους κατώτατους μισθούς με ειδικές προβλέψεις (sub-minima) για τους νέους εργαζομένους.

Η επιλογή της μείωσης του επιπέδου του κατώτατου μισθού για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας αρθρώνεται στο επιχείρημα της ενθάρρυνσης των επιχειρήσεων να προσλάβουν νέο εργατικό δυναμικό από τη δεξαμενή της πλεονάζουσας προσφοράς εργασίας, το οποίο είναι πρόθυμο να εργαστεί με μισθό κατώτερο από το μισθό που επικρατούσε στη αγορά (μείωση ανεργίας νέων). Αν και υπάρχει μία σχετική συναίνεση για τις αρνητικές επιπτώσεις των θεσμικών ακαμψιών της αγοράς εργασίας στην απασχόληση των νέων, εντούτοις η οικονομική/ εμπειρική οικονομική ανάλυση για τη διαδεδομένη υπόθεση της θετικής συσχέτισης της μεταβολής του κατώτατου μισθού και της ανεργίας των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας είναι αρκετά αντιφατική. Επιπρόσθετα, η συμπίεση του μισθολογικού κόστους ευθέως συσχετίζεται με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και με πιθανά μελλοντικά οφέλη στην απασχόληση, δίχως ωστόσο η μέχρι πρότινος ελληνική εμπειρία να μπορεί να επιβεβαιώσει επαρκώς αυτή την υπόθεση.

Υπάρχουν θετικά σ΄ αυτή την επιλογή οικονομικής πολιτικής για τους νέους; Εδώ, πρέπει να οδηγηθούμε σε μία σκληρή παραδοχή. Πρέπει να αποδεχθούμε ως μοναδικό το δίλημμα «ανεργία vs εργασία κάτω από 600 ευρώ» και να υποθέσουμε ότι, η μείωση του μισθού των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας θα τονώσει την απασχόληση των νέων. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι νεοεισερχόμενοι που θα επωφεληθούν από αυτή τη μείωση του κατώτατου μισθού βρίσκοντας εργασία θα μείνουν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα εντός της αγοράς εργασίας βελτιώνοντας βαθμιαία την εισοδηματική τους κατάσταση. Η χαμηλή ποιότητα επιχειρηματικότητας, η συντηρητική επιχειρηματική κουλτούρα στα πρότυπα ανάδειξης και αμοιβών, η αύξηση της εργασιακής ευελιξίας και η απουσία πολιτικών κοινωνικής υποστήριξης των νέων υποδεικνύουν -μάλλον- τον ισχυρό κίνδυνο ότι για τους περισσότερους νέους η αγορά εργασίας θα αποτελεί ένα σύντομο διάλειμμα που θα διακόπτει μεγάλα διαστήματα παραμονής στην ανεργία και στην «εισοδηματική καχεξία».

Μία πιθανή θετική παράμετρος αυτής της πολιτικής είναι -πιθανώς- η τόνωση της νεανικής επιχειρηματικότητας. Ωστόσο, σ΄ αυτή την περίπτωση η νεανική επιχειρηματικότητα (θα εξακολουθήσει να) αποτελεί έσχατη επιλογή ανάγκης μετά από μία μακρά αποτυχημένη διαδρομή στην αναζήτηση μισθωτής εργασίας στο δημόσιο ή/και στον ιδιωτικό τομέα. Άλλωστε, ακόμα και μία ενίσχυση της «μικροεπιχειρηματικότητας ανάγκης» είναι αβέβαιη, δίχως μία άμεση μεταβολή στις δημόσιες πολιτικές και τη χάραξη ενός συνεκτικού, στρατηγικού εθνικού σχεδίου για τη νεανική επιχειρηματικότητα.

Δίχως αμφιβολία, αυτή η πολιτική επιλογή για την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων κρύβει κρίσιμους κινδύνους που οι σχεδιαστές πολιτικής παραμελούν, ή σκοπίμως θεωρούν ήσσονος σημασίας ·κίνδυνοι που αυξάνουν την πιθανότητα της «χαμένης γενιάς». Ενδεικτικά,

  • οι μισθολογικές πιέσεις σε συνδυασμό με την αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, επιδεινώνουν την -ήδη εδώ και χρόνια- επιβαρημένη κατάσταση της αγοράς εργασίας για τους νέους (χαμηλές αμοιβές, υπερεργασία, πολυαπασχόληση, ανομία…). Μάλιστα, παρά τις σαφείς προτάσεις του μνημονίου συνεργασίας για τη μείωση του μισθολογικού κόστους, οι προτάσεις για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και την αναθεώρηση του «διχτύου κοινωνικής προστασίας» παραμένουν θολές και ανεπεξέργαστες (γενικότητες). Η εργασιακή ευελιξία και η μισθολογική συμπίεση δεν συνοδεύονται από μία αύξηση της κοινωνικής προστασίας και ασφάλειας.


  • η χειροτέρευση των όρων εργασίας των νεοεισερχομένων είναι πιθανό να αποθαρρύνει πολλούς νέους να εισέλθουν στην αγορά εργασίας και να οδηγήσει στις ακόλουθες επιλογές: παραμονή «εντός των τειχών» της οικογενειακής προστασίας, επιμήκυνση της διάρκειας σπουδών, αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό.

  • η γενικευμένη αντίληψη «νέοι = κόστος» και η συνακόλουθη εισοδηματική πολιτική, αποδυναμώνει τα κίνητρα για μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Η επίμονη απουσία «μη υλικής επιβράβευσης» της προσπάθειας οδηγεί σε απογοήτευση, μειωμένη απόδοση και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αναμφίβολα, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η συνταγή της μείωσης του εργατικού κόστους οδηγεί αναπόφευκτα σε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας

  • η χειροτέρευση του φαινομένου της μειωμένης αυτονόμησης των νέων (παραμονή εντός της οικογενειακής στέγης μέχρι τα 30+) και η αποθάρρυνση της διαμόρφωσης ενός «σχεδίου ζωής» πιθανότατα θα έχει μεγάλη αρνητική επίπτωση στη διαδικασία που βαθμιαία υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, την πληθυσμιακή γήρανση. Μελλοντικά, θα είναι ανυπολόγιστο το κοινωνικό και οικονομικό κόστος αν υπονομευτεί ακόμα περισσότερο η «αυτονομία» των νέων και οδηγηθούμε σε μία καθολική κοινωνία «μαμάκηδων». Η διαμόρφωση μίας ειδικής στεγαστικής πολιτικής για τους νέους (ειδικά κίνητρα, υποστήριξη και φοροαπαλλαγές) είναι εξόχως σημαντική ως αντιστάθμισμα της οικονομικής πίεσης.

Συνολικά, η αναμόρφωση των δομών και των πολιτικών κοινωνικής προστασίας και η είσοδος των νέων εντός των τειχών του κοινωνικού κράτους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάσχεση του κινδύνου της "χαμένης γενιάς". Ωστόσο, καμία νέα πολιτική για τη νέα γενιά δεν μπορεί να σχεδιαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, αν δεν συνηδειτοποιήσουμε ότι οι νέοι δεν αποτελούν κόστος και πρόβλημα, αλλά σπάνιο πόρο για ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία.


6/5/10

Νεοελληνική "καθυστέρηση"...

3 comments

Το χθεσινό γεγονός έχει τρομερό συναισθηματικό, βιωματικό και συνειδησιακό αντίκτυπο. Η ταύτιση με τους ανθρώπους που έγιναν «θυσία» στο βωμό ενός επαγγελματικού όχλου αφρόνων κανιβάλων, θύματα στις ανώμαλες ορέξεις πνευματικά και ηθικά νεκρών ηδονιστών της βίας, είναι μοναδική. Το γεγονός καθ’ αυτό είναι υπερβατικό, ανεξήγητο, ανερμήνευτο: 3 νέοι σκληρά εργαζόμενοι, στα πρώτα βήματα του επαγγελματικού και οικογενειακού βίου, «άτομα-σύμβολα» των κοινωνικών δυνάμεων που -τελικώς- θα ανορθώσουν τη χώρα, βρίσκουν τραγικό θάνατο την ημέρα μίας μαζικής, οργανωμένης, συλλογικής εργατικής και κοινωνικής δράσης.

Παρακολουθώ τον τεράστιο όγκο σκέψεων και σχολίων που δημοσιεύονται. Υπάρχουν κοινοί τόποι, κοινά σημεία αναφοράς, ερμηνείες που συνέχουν τη συλλογική μας σκέψη και κουλτούρα. Αρχικά, ο συλλογικός συναισθηματισμός: ξέσπασμα, οργή, απογοήτευση. Πρόκειται για μία φυσιολογική, γραμμική κοινωνική αντίδραση που, όμως, είναι εφήμερη, δεν παράγει παιδευτικό αποτέλεσμα, απλά εκτονώνει, δεν μετασχηματίζεται σε κοινωνικό πρόταγμα, δεν αναδεικνύει κοινές αξίες που συνέχουν την κοινωνία και -τελικώς- «χάνεται». Τα ίδια συναισθήματα εκφράστηκαν πριν δύο χρόνια (Δεκέμβρης 2008). Άραγε, γίναμε ψυχικά, κοινωνικά και πολιτικά ωριμότεροι;

Έπειτα, τα συλλογικά μας επιχειρήματα, οι κοινωνικές και πολιτικές ερμηνείες: προβοκάτσια, φασίστες, ακροαριστεροί, χούντα…Η απόλυτη νεοελληνική καθυστέρηση. Αλήθεια, η επίμονη, ανυπόφορη, αφόρητα προβλέψιμη, ιδεοληπτική προσκόλληση στους μεταπολιτευτικούς ιδεότυπους μέχρι πού μπορεί να μας πάει; Τι μπορεί να προσφέρει; Πόσο μπορεί να μας ωριμάσει; Τι αποτρεπτική ισχύ έχει;

Κατά τη γνώμη μου, το γεγονός πρέπει να ιδωθεί αυτόνομα∙ συνιστά μία κοινωνική μοναδικότητα. Δεν εντάσσεται στο πλαίσιο της οικονομικής και πολιτικής συγκυρίας ούτε ερμηνεύεται -απλώς- με το κοινό, γλωσσικό και πολιτικό «λογοπλαίσιο». Δεν έχω ακόμα πειστική εξήγηση και ερμηνεία. Νομίζω ότι, τα κοινωνικά φαινόμενα τρέχουν γρηγορότερα από τη συλλογική μας αντίληψη, από τη γλωσσική ικανότητα ερμηνείας τους, από το παραδοσιακό ιδεολογικό και αξιακό μας πλαίσιο. Υπάρχει μία αναντιστοιχία: καινοφανή κοινωνικά φαινόμενα, αναλύονται με παραδοσιακά εργαλεία. Ο χώρος του «κοινωνικού» μεταμορφώνεται ταχύτατα και εμείς είμαστε διαρκώς πίσω του.

Η ανωριμότητά μας, μας (αυτο)παγιδεύει σε ένα φαύλο κύκλο. Αενάως ανακυκλούμενη νεοελληνική καθυστέρηση.


Υ.Γ. Καημένη νεοελλαδική κοινωνία, ούτε να πενθείς δεν έμαθες…

Sponsors

Archive

 

Homo sapiens. Copyright 2008 All Rights Reserved Revolution Two Church theme by Brian Gardner Converted into Blogger Template by Bloganol dot com