"Μεταφυσικές"...ανησυχίες

Διάγουμε καιρούς περίεργους και …«διεστραμμένους». Η “μεταφυσική” είναι το (φυσιο)λογικό, ο παραλογισμός είναι το κανονικό, οι ιδεοληπτικοί είναι οι ορθολογικοί, το λογικό είναι το στερεοτυπικό και οι λογικοί είναι οι αντιδραστικοί…

Διόλου τυχαία, φαίνεται να κυριαρχεί μία καταπληκτική ανοχή (βλ. απάθεια), μία εντυπωσιακή (διανοητική) κοινωνική μακαριότητα, μία διάχυτη συλλογική χαύνωση, όταν με τρομακτική ευκολία κάποιοι δηλώνουν ότι πράττουν ηθικά και νόμιμα διότι είναι βαθιά θρησκευόμενοι και οι πράξεις τους αναμένεται να έχουν την ευλογία της Παναγίας (πελεκιάδες!!), ή όταν άλλοι, εθνοχριστιανοκάπηλοι πολιτικάντηδες, δηλώνουν υπνωτισμένοι κάνοντας πνεύμα και «τοπικίστικο» τσαμπουκά, ή όταν άλλοι, «μουσαντένιοι» - off shore ρασοφόροι κάνουν πλάκα με τους θεσμούς και πουλάνε ιερό «σταριλίκι» μοιράζοντας …θεσμικά χειροφιλήματα, ή όταν άλλοι, ταλιμπάν των πανεπιστημίων και μουτζαχεντίν της «καθαρής, ανόθευτης, ανώτερης» παιδείας, κηρύττουν το ευαγγέλιο της…δημοκρατικής βίας στα πανεπιστήμια, ή όταν άλλοι, δήθεν απολιτίκ, συντηρητικοί και αντιδραστικοί φοιτητές ικετεύουν καθηγητές, πρυτάνεις και αυταρχικές ολιγαρχίες να επιτραπεί - άκουσον!- η διεξαγωγή των μαθημάτων στα αμφιθέατρα…ή όταν άλλοι... (τα παραδείγματα εκτείνονται στο άπειρο!).

Διάγουμε καιρούς περίεργους και...«διεστραμμένους». Φαύλος κύκλος. Διαστροφή. Οι προοδευτικές φωνές μοιάζουν γραφικές, συντηρητικές και…άφωνες. Οι αυτόνομοι, ηθικοί και ελεύθεροι οδηγούνται στην ανηθικότητα, στην εξάρτηση και στην ιδιοτέλεια. Οι αντισυμβατικοί υποφέρουν την ηθική λοβοτομή και τον διανοητικό τους ακρωτηριασμό. Ο νεανικός ρομαντισμός για προκοπή και πρόοδο μετασχηματίζεται σε χυδαίο κομφορμισμό και ιδιοτελή συμβιβασμό. Οι επαναστατικές παρέες γίνονται κλεπτοκρατικές «παρεούλες». Ο αγώνας για την αριστεία γίνεται μάχη οπισθοφυλακής για την μετριοκρατία….

Και όλα αυτά γίνονται με μία τρομακτική κανονικότητα, μία «φυσική» εξέλιξη που υπακούει τυφλά στους κανόνες του κυρίαρχου παιχνιδιού…Η μαύρη τρύπα της «μεταφυσικής» κυριαρχίας στον πολιτικό και κοινωνικό μας βιόκοσμο συνιστά διαρκή απειλή…για να μας ρουφήξει όλους...

Imagine...

Του Patrick Chappatte στην International Herald Tribune

"Λευκό Κοτσύφι, blue tree, μαύρο καράβι": δυο λόγια για το νέο βιβλίο του Μ.Ανδρουλάκη

To ΣΚ διάβασα το νέο βιβλίο του Μ. Ανδρουλάκη υπό τον …αινιγματικό τίτλο «Λευκό Κοτσύφι, blue tree, μαύρο καράβι». Αναρτώ μερικά σχόλια ως βασικό πλοηγό για όσους δεν το έχουν διαβάσει (ή για σχολιασμό και κριτική για εκείνους που το διάβασαν)

Η προσπάθεια του συγγραφέα αφορά σε μία περιεκτική συζήτηση και αναλυτική προσέγγιση - πρόβλεψη των πιθανών μετασχηματισμών του παγκόσμιου καπιταλισμού, με χρονική αφετηρία την τρέχουσα χρηματοπιστωτική/ οικονομική κρίση και όριο «πρόγνωσης» το έτος 2030. Ο Μ. Ανδρουλάκης θεωρεί την παρούσα κρίση ως κομβικό σημείο μετασχηματισμού του παγκόσμιου καπιταλισμού και διερευνά - συζητά πιθανούς μετασχηματισμούς του (…τις σεισμικές μετατοπίσεις) στα επόμενα 15 - 20 χρόνια, ή όπως αναφέρει, στην 3^η εποχή της παγκοσμιοποίησης. Ο συγγραφέας εμφορούμενος από την σουμπετεριανή έννοια της «δημιουργικής καταστροφής» σε συνδυασμό με την εργαλειακή χρήση της ιστορικής εμπειρίας της διεθνούς πολιτικής οικονομίας, εξηγεί τον ιστορικοπολιτικό ρόλο της διεθνούς κρίσης και τη διαμόρφωση των νέων συνθηκών σε πολιτικό, θεσμικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, που -πιθανά- οριοθετούν μία νέα διεθνή τάξη με μετατοπισμένο κέντρο βάρους από τη Δύση στην Ανατολή (πέρασμα στον ασιατικό αιώνα?). Η συζήτηση χωρίζεται - κατά την δική μου κρίση - σε 3 θεματικές ενότητες: α) ιστορική εμπειρία της διεθνούς πολιτικής οικονομίας, μετασχηματισμοί του παγκόσμιου καπιταλισμού και μετατοπίσεις του κεντρικού σημείου αναφοράς (από την Γένοβα στο Άμστερνταμ, από την Ολλανδία στην Αγγλία της πρώτης εποχής της παγκοσμιοποίησης, από την Αγγλία στην Αμερική στη δεύτερη εποχή της παγκοσμιοποίησης), β) συζήτηση για τα αίτια, την εξέλιξη, την ανάπτυξη και τις πιθανές θεραπείες της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, γ) συζήτηση για το μέλλον του καπιταλισμού στα επόμενα 20 χρόνια (ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ανάλυση των διαφορετικών τύπων καπιταλισμού στις αναδυόμενες οικονομίες σε Ασία - Βιετνάμ. Κίνα, Ιαπωνία…- και Λ. Αμερική, π.χ. Βραζιλία).

Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τους βασικούς πυλώνες σκέψεις του Μ. Ανδρουλάκη: σαφώς γοητευμένος από την σουμπετεριανή έννοια της δημιουργικής καταστροφής και εμφανώς επηρεασμένος από τον α λα Μάρξ θαυμασμό στο καπιταλιστικό σύστημα, δηλαδή στην εκπληκτική του ικανότητα να επαναστατικοποιεί τις παραγωγικές δυνάμεις και ακολούθως να μετασχηματίζει τις παραγωγικές σχέσεις, δεν αφήνει περιθώρια για ουτοπισμούς και βολονταριστικές υπερβάσεις του συστήματος, επιδεικνύοντας μία επιμονή και επιθυμία στον επιχειρηματικό καπιταλισμό του καινοτόμου επιχειρηματία, που σε ένα σύστημα ελεύθερων ανταγωνιστικών αγορών μπορεί να παράγει καινοτομία, να επαναστατικοποιεί την παραγωγή, να εισάγει νέα τεχνολογία (διαρκώς νέους, καινοτόμους συνδυασμούς κεφαλαίου - εργασίας)να αυξάνει την παραγωγικότητα της εργασίας και να δημιουργεί συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας (η ανάλυσή του Μ. Ανδρουλάκη είναι περισσότερο μακροσκοπική, καθώς έχει ήδη ασχοληθεί σε προηγούμενα βιβλία του για τον ρόλο του κράτους σήμερα, για την ισορροπία κράτους - αγοράς…π.χ. στο Βαμπίρ και Κανίβαλοι, στο Θηλυκό Πόκερ..). Σε γενικές γραμμές, ο Μ. Ανδρουλάκης εμφορείται από ένα φιλοσοφικό συντηρητισμό, που επιδιώκει τη μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους στις δεδομένες συνθήκες, δίχως να διεισδύει σε ουτοπιστικές προσεγγίσεις που επιδιώκουν μία νέα, κοινωνικά άριστη κατάσταση.

Κατά τη γνώμη μου, ο συγγραφέας θα μπορούσε να σταθεί λίγο περισσότερο στα νέα καινοτόμα συστήματα οργάνωσης και παραγωγής που έχουν ως σημείο αναφοράς το διαδίκτυο (google, wikipedia, web 2.0…) και να επιχειρήσει μία πρόγνωση για μία επέκταση αυτών των παραδειγμάτων σε κοινωνικές-πολιτικές μορφές οργάνωσης. Ο Μ. Ανδρουλάκης, κάνει ειδική αναφορά στην ηλεκτρονική καινοτομία, την εντάσσει όμως στο ευρύτερο πλαίσιο της επιχειρηματικής καινοτομίας και προβλέπει ότι τα «νέα μέσα» αποτελούν γόνιμο έδαφος για καινοτομία και νέα επιχειρηματικότητα (νομίζω ότι, παραβλέπει τη ιδιαίτερη δομή των κινήτρων που υπάρχουν εκεί). Ωστόσο, συμφωνώ στην ευρύτερη οπτική του για το μέλλον του καπιταλισμού και την αποφυγή - ρεαλιστικών ή μη -ουτοπισμών (ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου η παραγωγή εναλλακτικών θεωρήσεων για τον ιδεατό κόσμο έχει αυξηθεί σημαντικά) κυρίως γιατί η συζήτησή του έχει χρονικό όριο το 2030 (δεν εκτείνεται δηλαδή στο πολύ μακρινό μέλλον).

Ο Μ. Ανδρουλάκης έχει ευρύ -αναγνωστικό και μη- κοινό, που περιλαμβάνει εχθρούς και φίλους. Ωστόσο, δίχως αμφιβολία συνιστά δημόσιο πρόσωπο με λόγο, ιδέες, επιχειρήματα. Νομίζω ότι, είτε διαφωνεί είτε συμφωνεί κανείς μαζί του, έχει ενδιαφέρον να τον διαβάσουμε, ειδικά στο σημερινό πλαίσιο ενός ιδεολογικά και πολιτικά άνυδρου πολιτικού τοπίου.

Υ.Γ. Στα αρνητικά του βιβλίου, η έλλειψη ενδεικτικής βιβλιογραφίας, παρά το πλήθος των στοιχείων και των αναφορών.

Broadcast Event: Συζήτηση για την οικονομική κρίση

(ανεβάζω ένα mail που μου ήρθε από την Ανεξάρτητη Κίνηση Οικονομολόγων Ελλάδας)

Με πρωτοβουλία της Α.ΚΙ.Ο.Ε θα μεταδοθεί σήμερα στις 18:00, σε απευθείας μετάδοση με εικόνα και ήχο από την αίθουσα εκδηλώσεων της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων, η εκδήλωση που διοργανώνει το Οικονομικό Επιμελητήριο, Τμήμα Δ. Κρήτης, με θέμα: Χρηματοπιστωτική κρίση και πραγματική οικονομία.
Από την κεντρική σελίδα της Α.ΚΙ.Ο.Ε θα μπορείτε να υποβάλετε γραπτώς ερωτήσεις, απορίες ή και σχόλια καθ΄όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης (...σίγουρα έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό)
Αν θέλετε να παρακολουθήσετε το Broadcast Event θα χρειαστεί να δώσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση (email) σε ειδικό πεδίο στην κεντρική σελίδα της Α.ΚΙ.Ο.Ε: www.akioe.gr
Στην ημερίδα ομιλητές θα είναι:

• Κ. Βεργόπουλος, Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Πανεπιστήμιο του Παρισιού

• Γ. Δουράκης, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

• Γ. Χατζηκωνσταντίνου, Καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο

• Συντονισμός συζήτησης: M. Λίτσης, οικονομικός συντάκτης, εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"

Επιστολή αμερικανών οικονομολόγων στο Κογκρέσο: Στηρίξτε τη ζήτηση...

387 οικονομολόγοι στις Η.Π.Α, μεταξύ αυτών οι Joseph Stiglitz, Robert Solow και George Akerlof, με επιστολή τους προς το Κογκρέσο διατυπώνουν την ανάγκη νομοθέτησης ενός οικονομικού "πακέτου κινήτρων" για τη στήριξη της ζήτησης στην οικονομία. Επισημαίνουν ότι, η έμφαση στην διάσωση του τραπεζικού (χρηματοπιστωτικού) συστήματος συντείνει στην παραμέληση των υφεσιακών συνθηκών στην "πραγματική" οικονομία. Ως άμεση απάντηση για την εξομάλυνση της κατάστασης (συγκράτηση του GDP και της ανεργίας), προτείνουν μία επεκτατική - σχεδιασμένη δημοσιονομική πολιτική (2-3% του GDP) για την ταχύτερη δυνατή τόνωση της ζήτησης. Κρίσιμες προτεραιότητες είναι η εισοδηματική στήριξη ανέργων και νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα (μεγαλύτερη ροπή προς κατανάλωση), προώθηση και υλοποίηση -ήδη- σχεδιασμένων έργων υποδομής, φορολογική στήριξη στις "πράσινες" επενδύσεις που μπορούν να υλοποιηθούν σχετικά γρήγορα. Επίσης, επισημαίνουν ότι η απότομη πτώση της ζήτησης υποδεικνύει ότι υπάρχει σχετικά μικρός κίνδυνος η επέκταση του δημοσιονομικού ελλείμματος να οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων και άρα σε επιβράδυνση της επένδυσης.
Δείτε την επιστολή: Economists' Letter to Congress in Support of a new Economic Stimulus Pachage.

"Blog Action Day: Όχι στο όνομά μας"

Σε πείσμα της μιντιακής αφασίας και του πολιτικού ωχαδερφισμού, οι ενεργοί πολίτες του διαδικτύου συντονίζουν τη δράση τους για πληροφόρηση και συλλογική αντίδραση σε ένα θεμελιώδες ζήτημα πολιτισμού και δημοκρατίας. Ακολουθεί, αναδημοσίευση από το blog http://kratoumenoi.wordpress.com/

“Είναι απαράδεκτη η κατάσταση στις ελληνικές φυλακές. Είναι κύριο θέμα η ριζική αλλαγή του σωφρονιστικού συστήματος”.–Κάρολος Παπούλιας, 6/11/08

“Είμαστε άνθρωποι – κρατούμενοι. Άνθρωποι, λέω”
- Βαγγέλης Πάλλης, Κρατούμενος, 9/11/08

Από τις τρεις Νοεμβρίου μία εκκωφαντική κραυγή συνταράσσει τα θεμέλια της Δημοκρατίας μας. Από τις τρεις Νοεμβρίου σύσσωμοι οι κρατούμενοι όλης της χώρας κατεβαίνουν σε απεργία πείνας διεκδικώντας το αυτονόητο : τη χαμένη τους αξιοπρέπεια. Απέναντί τους αντιμετωπίζουν την εκκωφαντική σιωπή των κραταιών ΜΜΕ και την παντελή αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας. Σε αυτές τις πρακτικές όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο ΔΕ ΣΥΝΑΙΝΟΥΜΕ.

Η κατάσταση στις Ελληνικές φυλακές είναι απερίγραπτη και μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο με τη σκληρή γλώσσα των μαθηματικών. Στα κατ’ επίφαση “σωφρονιστικά” ιδρύματα της χώρας έχουν καταγραφεί συνολικά 417 θάνατοι την τελευταία δεκαετία, ενώ ο ρυθμός τους έχει απογειωθεί σε τέτοιο σημείο, ώστε σήμερα να σβήνουν στα χέρια του κράτους τέσσερις άνθρωποι το μήνα. Η πληρότητα αγγίζει το 168% (10.113 κρατούμενοι για 6.019 θέσεις) με την αναλογία χώρου για κάθε άνθρωπο να φτάνει σε περιπτώσεις το 1τμ. Με ημερήσιο κρατικό έξοδο ανά κρατούμενο τα 3,60 Ευρώ τα συσσίτια που παρέχονται είναι άθλια, οι υποδομές θυμίζουν μεσαίωνα και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι ελλιπέστατη. Συγχρόνως, το Ελληνικό δικαστικό σύστημα στέλνει στη φυλακή έναν στους χίλιους κατοίκους της χώρας με τους έγκλειστους χωρίς δίκη (υπό προσωρινή κράτηση) να αγγίζουν το 30% του συνολικού αριθμού των κρατουμένων. Αν η ποιότητα μίας Δημοκρατίας κρίνεται από τις φυλακές της, τότε η Δημοκρατία μας ασθμαίνει. Αν η τιμώρηση παραβατικών συμπεριφορών με εγκλεισμό γίνεται από το κράτος στο όνομα της κοινωνίας, τότε για την κατάσταση στις Ελληνικές φυλακές είμαστε όλοι υπόλογοι, με συντριπτικές όμως ευθύνες να αναλογούν στην κρατική μηχανή. Σε αυτή την πραγματικότητα όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο απαντούμε ΟΧΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΣ.

Τα στοιχεία που αποκαλύπτονται από επίσημους φορείς για τις Ελληνικές φυλακές σκιαγραφούν εικόνα κολαστηρίων. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (2007) διαπιστώνει βασανιστήρια, απάνθρωπη μεταχείριση και απειλές κατά της ζωής κρατουμένων, σειρά παραβιάσεων αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης, ελλείμματα στη διερεύνηση και τιμωρία των ενόχων, αποσιώπηση περιστατικών βίας με την συμπαιγνία ιατρών και φυλάκων, απαράδεκτες συνθήκες ιατρικής περίθαλψης και ιατρικού ελέγχου στους κρατούμενους κλπ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει εκδώσει σειρά καταδικαστικών για την Ελλάδα αποφάσεων που αφορούν κακομεταχείριση ή/και παραβιάσεις άλλων δικαιωμάτων κρατουμένων από σωφρονιστικές αρχές. Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει πάρει απόφαση - καταπέλτη για τα κακώς κείμενα στις φυλακές, προτείνοντας άμεσες δράσεις για την επίλυση τους. Ο Συνήγορος του Πολίτη διαμαρτύρεται για την παντελή έλλειψη συνεργασίας των αρμόδιων κρατικών φορεών μαζί του, λόγω της οποίας έχει ουσιαστικά απαγορευτεί η είσοδός του στις φυλακές της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια. Οι δικηγορικοί σύλλογοι όλης της χώρας, μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία, και πολλοί πολιτικοί/κοινωνικοί φορείς καταγγέλλουν την απαράδεκτη κατάσταση και ζητούν ευρύτερη συνεργασία για το ξεπέρασμα του προβλήματος. Αν ανθρώπινα είναι τα δικαιώματα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε ανθρώπινο ον, κάθε στέρησή τους στις Ελληνικές φυλακές αποτελεί ανοιχτή πληγή για την κοινωνία μας. Σε αυτή την κατάσταση όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο απαντούμε ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΤΟ ΑΒΑΤΟ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ.

Με την απεργία πείνας οι κρατούμενοι καταφεύγουν στο τελευταίο οχυρό αντίστασης, που τους έχει απομείνει, το σώμα τους. Είχε προηγηθεί έσχατη έκκλησή τους προ μηνός προς τους ιθύνοντες να ενσκήψουν στο πρόβλημα, καθώς δεν πήγαινε άλλο. Για να λύσουν την απεργία πείνας ζητούν την ικανοποίηση αιτημάτων, που αποκαθιστούν την χαμένη τους αξιοπρέπεια και επανακτούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους, αιτημάτων συγκεκριμένων, αξιοπρεπών και άμεσα υλοποιήσιμων. Απέναντι στις κινητοποιήσεις των κρατουμένων η πολιτική ηγεσία εξαντλεί τη δράση της σε αδιαφορία, υποσχέσεις και καταστολή των κινημάτων τους. Τυχόν αδιαφορία και αναλγησία της πολιτικής ηγεσίας όμως και σε αυτή τη φάση θα σημαίνει νεκρούς απεργούς πείνας. Στη μετωπική λοιπόν σύγκρουση που επιλέγουν οι κρατούμενοι της χώρας για τη διεκδίκηση των ανθρωπίνως αυτονόητων δε μπορούμε να μένουμε απαθείς σταυρώνοντας τα χέρια και περιμένοντας τις ειδήσεις των θανάτων από τις απεργίες πείνας αλλά θα σταθούμε αλληλέγγυοι. Αν η περιφρούρηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιβάλλουν την επαγρύπνιση όλων μας, τώρα είναι λοιπόν η στιγμή να πάρουμε θέση όλοι απέναντι στο πρόβλημα χωρίς αδιαφορίες και υπεκφυγές.

Απέναντι στην τεταμένη κατάσταση στις φυλακές όλης της χώρας όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο καθιστούμε την πολιτική ηγεσία απολύτως υπεύθυνη για ό,τι συμβεί και απαιτούμε άμεσα την τόσο θεσμική όσο και στην πράξη ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ.

"Βατοπέδιον" ή αλλιώς "το σκάνδαλο των σκανδάλων"

Δίχως αμφιβολία, το σκάνδαλο του “Βατοπεδίου” αναπτύσσεται σε ένα δαιδαλώδες πλαίσιο, συχνά ακατάληπτο και δυσνόητο, με πολλούς διαφορετικούς “παίκτες” και ένα σύνθετο πλέγμα συμφερόντων, εξαρτήσεων και εξυπηρετήσεων: μοναχοί, υπηρεσίες του Δημοσίου, Υπουργεία, πολιτικοί, συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, δικαστές και παντός τύπου “ορντινάντσες”, διαπλέκονται θεσμικά (επίσημα) ή άτυπα και διαμορφώνουν ένα “κινηματογραφικό” σκηνικό με ανταλλαγές δημόσιας περιουσίας, χρυσόβουλα (!), οff - shore εταιρίες, μαύρο χρήμα, εκβιασμούς, απειλές, υποκλοπές…(έχω την εντύπωση ότι συγκριτικά με το “Βατοπέδι”, το περίφημο σκάνδαλο “Ζαχόπουλου” μοιάζει με φτηνιάρικο b-movie!).

Ποιο μπορεί να είναι το διακύβευμα αυτής της υπόθεσης; Αναμφίβολα, η πλήρης διαλεύκανση του σκανδάλου και η απόδοση, όπου προκύπτουν, ποινικών και πολιτικών ευθυνών (νομίζω ότι ο περισσότερος κόσμος λέει ότι κάποιοι πρέπει να πάνε σπίτι τους και κάποιοι στη φυλακή). Βέβαια, η εμπειρία υποδεικνύει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συμβεί και, ούτως ή άλλως, είμαστε σχετικά επιφυλακτικοί ως προς την κατάληξη της υπόθεσης. Ωστόσο, φρόνιμο είναι να περιμένουμε το πόρισμα (τα πορίσματα) της Εξεταστικής Επιτροπής και την πιθανή εξέλιξη της - θεσμικής και νομικής - διαδικασίας.

Πέρα από τη micro-ανάλυση του ζητήματος, δηλαδή από τη διερεύνηση αυτής καθ΄ αυτής της υπόθεσης, μία περισσότερο μακροσκοπική - αφαιρετική σκοπιά μας οδηγεί σε ένα κρίσιμο συμπέρασμα: το «Βατοπέδι» είναι το σκάνδαλο των σκανδάλων, ή εναλλακτικά το σκάνδαλο με την μεγαλύτερη πολιτική, κοινωνική και -γιατί όχι- πολιτισμική σημασία στην μεταπολιτευτική περίοδο. Όχι μόνο για την έκταση και ένταση των διαπλεκομένων συμφερόντων, όχι μόνο για τη συνολική του επιβάρυνση στο δημόσιο συμφέρον και την απώλεια κοινωνικής ευημερίας (τη συνολική του χρηματική αξία και τη σπατάλη αυτών των πόρων στην μαύρη τρύπα της διαφθοράς - διαπλοκής), όχι μόνο στους τριγμούς που δημιουργεί στο πολιτικό σύστημα/ σκηνικό, αλλά κυρίως για τον ίδιο τον χαρακτήρα του, για την ίδια την ταυτότητά του: το “Βατοπέδι” αποτυπώνει με τον πιο ακριβή τρόπο τη βαθιά συντηρητική, ανώριμη, παλαιοκομματική και αναχρονιστική διάσταση της πολιτικοθεσμικής οργάνωσης του κράτους και της κοινωνίας: τις σχέσεις ισχύος, συμφερόντων, εξάρτησης και διαπλοκής Κράτους - Εκκλησίας - Δικαιοσύνης. To “Βατοπέδι” είναι το απόλυτο νεοελληνικό πολιτικό σκάνδαλο γιατί «ξεγυμνώνει» τον σκληρό πυρήνα του πολιτικού αναχρονισμού και της συντήρησης.

Υπό αυτή την αφαιρετική ματιά, το ουσιαστικό διακύβευμα της υπόθεσης (πέρα δηλαδή από τις πολιτικές “αποχωρήσεις” και τις…φυλακές) είναι η (επανα)διατύπωση διαχρονικών, κεντρικών προοδευτικών πολιτικών αιτημάτων: απο -κομματικοποίηση του κράτους, από-κρατικοποίηση της εκκλησίας και της δικαιοσύνης…Ίδωμεν...

Έρευνα για την πολιτική κουλτούρα των blog

Το περιοδικό Monthly Review δημοσιεύει τα αποτελέσματα της ποσοτικής του έρευνας (αποστολή ερωτηματολογίου μέσω e-mail) για την ανίχνευση της "πολιτικής διάστασης" του blogging στην Ελλάδα. To μέγεθος του δείγματος ανέρχεται σε 773 άτομα/ διαχειριστές ιστολογίων (μεταξύ αυτών και το H.S.) και η στατιστική επεξεργασία των στοιχείων έγινε από την VPRC. Εδώ, μπορείτε να δείτε τη διαγραμματική παρουσίαση της έρευνας (η διεύθυνση του περιοδικού μας ενημερώνει ότι τα αποτελέσματα ολόκληρης της έρευνας δημοσιεύονται στην έντυπη έκδοση).

Παραθέτω το σημείωμα των εκδοτών:

" Η έρευνα για τους μπλόγκερ που παρουσιάζεται στο τεύχος αυτό της Μηνιαίας Επιθεώρησης είναι η πρώτη που γίνεται στην Ελλάδα. Στόχος του περιοδικού και της εταιρίας VPRC, η οποία έκανε την επεξεργασία των στοιχείων, ήταν η διερεύνηση των πολιτικών διαστάσεων του μπλόγκινγκ, η συγκρότηση μιας σειράς πολιτικοκοινωνικών δεικτών (δείκτες οικονομικού φιλελευθερισμού, δείκτης ιδεολογικών αξιών, δείκτης πολιτισμικού φιλελευθερισμού, δείκτης ατομικισμού), καθώς και η διερεύνηση της συνεκτικότητας των πολιτικών απόψεων των μπλόγκερ.
Το μπλόγκινγκ –γέννημα των οικονομικών, κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων των μεταμοντέρνων κοινωνιών της Δύσης– ενσωματώνει όλα τα αντιφατικά χαρακτηριστικά της περιόδου του ύστερου καπιταλισμού. Αν και ένα μεγάλο μέρος των μπλόγκερ θεωρεί ότι κινείται στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς, η σχέση των αντίστοιχων πολιτικών φορέων με το μπλόγκινγκ δεν φαίνεται να έχει ακόμα αποσαφηνισθεί. Παράλληλα, η εμφάνιση μιας ιδιάζουσας πολιτικοποίησης που κινείται έξω από τους υπαρκτούς πολιτικούς χώρους και αφορά τη σχετική πλειοψηφία των μπλόγκερ, δημιουργεί νέα δεδομένα τόσο στο χώρο του δημόσιου διαλόγου όσο και στις διαδικασίες ανάδειξης νέων δημόσιων διανοούμενων".

Y.Γ. Νομίζω ότι, τα στοιχεία της έρευνας έχουν ενδιαφέρον για συζήτηση. Μετά από μία πιο προσεκτική ματιά θα κάνω αργότερα ένα ποστάκι με ορισμένα συμπεράσματα.

Η εξέγερση του… «σύγχρονου Πολυτεχνείου»

Στις - επίσημες - ημέρες μνήμης των κοινωνικών αγώνων για ελευθερία, δημοκρατία και αξιοπρέπεια (βλ. την επικείμενη 17/11), υπάρχει -συνήθως- ένας (υπέρ)πληθωρισμός δημοσίων δηλώσεων και δημοκρατικών παραινέσεων -συχνά με υπερβολικά στομφώδη τρόπο- από τους πολιτικοθεσμικούς παράγοντες του πολιτικού συστήματος. Ουδεμία αντίρρηση. Η διαρκής ενεργοποίηση, υπενθύμιση και υπεράσπιση των δημοκρατικών αγώνων και κοινωνικών αξιών ουδόλως αμφισβητούνται.

Ωστόσο, όταν η μνήμη παραμένει εγκλωβισμένη στον «γυάλινο σωλήνα» του παρελθόντος, δίχως να υπεισέρχεται στα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά συμφραζόμενα, φαίνεται να ευνοεί -κυρίως- τη διαμόρφωση και αναπαραγωγή συλλογικών ψευδαισθήσεων, πολιτικών φαντασιώσεων και δημοκρατικών αυταπατών. Αναμφίβολα, είναι μοιραία η υποβάθμιση του δημόσιου λόγου σε «κούφια ρητορεία» και η διολίσθηση σε ένα διάχυτο κοινωνικοπολιτικό στρουθοκαμηλισμό. Το προσωρινό βόλεμα στους πομπώδεις δημοκρατικούς λόγους και στα «must» παραδοσιακά ευχολόγια αποκρύπτει τη σύγχρονη «δημοκρατική γύμνια» διαμορφώνοντας μία εικόνα «χαζοχαρούμενης» δημοκρατικής ευφορίας.

Η συγκυρία είναι σκληρή και προκλητική. Η οικονομική κρίση, τα δημοκρατικά ελλείμματα, οι διαρθρωτικές αδυναμίες και η πολιτική αδράνεια παράγουν πολλαπλές κοινωνικές διαιρέσεις και αποκλείουν -κυνικά- κοινωνικές ομάδες από το κοινωνικό και δημοκρατικό «παιχνίδι». Οι κοινωνικές ομάδες που υποαντιπροσωπεύονται στους συλλογικούς θεσμούς λήψης αποφάσεων και διαπραγμάτευσης και υπόκεινται διακρίσεις από τους θεσμούς αναδιανομής πόρων και ευκαιριών (φτωχοί και κοινωνικά αποκλεισμένοι), πλαισιώνονται και από εκείνους που αποκλείονται από τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα: η απεργία πείνας και ο αγώνας φυλακισμένων και μεταναστών για το δικαίωμα στη ζωή και στην αξιοπρέπεια (η «αθέατη κοινωνία»).

Ο κοινωνικός αποκλεισμός αναπαράγεται διαρκώς, με ισχυρότερη ένταση, έκταση και μεγαλύτερο βάθος, διαμορφώνοντας έναν εύθραυστο κοινωνικό ιστό. Κοινωνικές ομάδες ασφυκτιούν στα στεγανά ενός ελιτίστικου συστήματος που επιμελώς ικανοποιεί τα συμφέροντα των «βολεμένων» (πολιτικά ισχυρών) και αδιαφορεί για τις ανάγκες και τις οδύνες των «εκτός των τειχών» (πολιτικά ανίσχυρων). Η αφασία της κυβερνητικής ελίτ και η ανύπαρκτη «κοινωνία της πρόνοιας» εξωθούν τους αποκλεισμένους σε εξέγερση…Άλλωστε αυτοί δεν (θα) είναι το σύγχρονο …«Πολυτεχνείο»?

What G20 Leaders must do...

Το Centre for Economic Policy Research (CEPR) δημοσιεύει μία συλλογή πολιτικοοικονομικών άρθρων (επιφανών οικονομολόγων) υπό τον τίτλο "What G20 leaders must do to stabilize our economy and fix the financial system", με αφορμή την επικείμενη συνάντηση "του G20". Πρόκειται για κείμενα ιδεών και προτάσεων πολιτικής γύρω από τα θέματα της κρίσης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, της μακροοικονομικής πολιτικής και της σταθεροποίησης της οικονομίας, της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος, της μεταρρύθμισης των θεσμών παγκόσμιας διακυβέρνησης, των πιθανών εναλλακτικών σχεδιασμών για μία νέα παγκόσμια χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική, των εθνικών αντιδράσεων ως προς την εμπορική πολιτική (διεθνές εμπόριο)...
Για μία σύντομη και περιεκτική συζήτηση των θεμάτων παραπέμπω στο blog του Dani Rodrik. (Μόλις ολοκληρώσω το διάβασμα των άρθρων θα επιχειρήσω μία σύντομη συζήτηση...)
Πάντως, ως προς την πολιτική διάσταση του ζητήματος, τα αποτελέσματα της Συνόδου του G20 (ρυθμίσεις, πολιτικές, συνεργασίες...) θα αποτελούν προϊόν - επώδυνων? - συμβιβασμών μέσα από διαμετρικά αντίθετα συμφέροντα και διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, δίχως επαρκή "νομιμοποιητικά ερείσματα". 'Αλλωστε, οι πολίτες του κόσμου σε συνθήκες πίεσης, δυσφορίας, δυσπιστίας και διαμαρτυρίας "απουσιάζουν" απο τις διεργασίες της υπερεθνικής πολιτικοτεχνοκρατικής ελίτ και...ίσως - δυστυχώς - αναδιπλώνονται σε κλειστές, συντηρητικές και φοβικές θέσεις.

Π. Τατούλης: Η -λεπτή- ισορροπία μεταξύ της ελεύθερης πολιτικής βούλησης και του -υφέρποντος (?)- τυχοδιωκτισμού

Η πολιτική συμπεριφορά και ο δημόσιος λόγος του Π. Τατούλη υποδεικνύουν -αναμφίβολα- τις προοδευτικές του αντιλήψεις και τη σύγχρονη οπτική του για τον θεσμικό ρόλο του βουλευτή και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των κομμάτων. Στο συλλογικό πολιτικό «υποσυνείδητο» ο Π. Τατούλης καταγράφεται ως ο εκφραστής της ελεύθερης πολιτικής βούλησης. Παρά τις συχνές παλινδρομήσεις, τις εσκεμμένες συγχύσεις, τις αμφιταλαντευόμενες θέσεις και την ελεγχόμενη διστακτικότητα (θα ψηφίσει, δεν θα ψηφίσει!), ο Π. Τατούλης δικαίως αποκτά την ιδιότητα του «βουλευτή που βουλεύεται». Ως τέτοιος, σίγουρα αποτελεί μία σημαντική πολιτική προστιθέμενη αξία (θα ήταν ωφέλιμο να υπήρχαν περισσότεροι «Τατούληδες» σε ένα «ανώριμο» πολιτικό σύστημα).

Η υπέρβαση των κομματικών στεγανών και η «απειθαρχία» στην σκληρή και άκαμπτη κομματική γραμμή -συνήθως- επικροτούνται από τους πολίτες, που -τουλάχιστον σε μη προεκλογικό χρόνο- φαίνεται να επιδοκιμάζουν το «αντάρτικο» και να γοητεύονται από τις παρεκκλίσεις από τη συμβατική πολιτική συμπεριφορά (βλ. υψηλή δημοφιλία, συμπάθεια κτλ). Επιπρόσθετα, η συγκυρία των σκανδάλων σε συνδυασμό με την οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία την Ν.Δ μεγενθύνουν -ενίοτε παραμορφώνουν- τις φωνές αντίδρασης και «αντιπολίτευσης», προκειμένου να κατασκευάζουν πολιτικά/ μιντιακά γεγονότα, να διαμορφώνουν εξελίξεις και να συντηρούν το - χρήσιμο για τα media - κλίμα εκλογολογίας.

Ο Π. Τατούλης με επιδέξιο και περίτεχνο τρόπο ενσωμάτωσε στην πολιτική του στρατηγική τη δυναμική των παραπάνω παραγόντων προκειμένου να μεγιστοποιήσει το πολιτικό του όφελος (δημοσιότητα, πολιτική σταδιοδρομία, ρυθμιστικός ρόλος κτλ.). Με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, με ριζοσπαστικό, συνεκτικό πολιτικό λόγο (βλ. και αρθρογραφία), με προσεκτικές πολιτικές κινήσεις και αποτελεσματική συμμετοχή στις σύγχρονες μορφές κοινωνικής δικτύωσης και εκφοράς δημόσιου λόγου (blog), εισχώρησε ως κεντρική μορφή και ισχυρός «παίκτης» στο πολιτικομιντιακό σύστημα.

Η χθεσινή του παρουσία στα media και ο υπερκομματικός πολιτικός του λόγος (διάγγελμα προς τον λαό?) υποδεικνύουν ότι ο Π. Τατούλης έχει μέλλον στο πολιτικό σύστημα (νέο κόμμα?). Προφανώς, η συνολική του στρατηγική (υποθέτω ότι έχει ένα πρόγραμμα, ένα σχέδιο για τον τρόπο που πορεύεται) εισέρχεται στην φάση της τελικής υλοποίησης (χθες μάλλον προκάλεσε τη διαγραφή του). Στην περίπτωση που υποκρύπτει η συμπεριφορά του πολιτική σκοπιμότητα και επιδιώκει τη δημιουργία τεχνητής πολιτικής πόλωσης (εξυπηρέτηση ειδικών συμφερόντων για διενέργεια «γρήγορων» εκλογών εν μέσω εξεταστικής επιτροπής) ή/και προσδοκία για συγκεκριμένα οφέλη σε μία πιθανή μελλοντική αναδιανομή πολιτικής ισχύος στο εσωτερικό της Ν.Δ, τότε νομίζω ότι πρόκειται για τυπική περίπτωση τυχοδιωκτισμού. Σίγουρα, σε αυτές τις περιπτώσεις η ισορροπία μεταξύ της ελεύθερης πολιτικής βούλησης και του καιροσκοπισμού είναι σχετικά λεπτή. Ίδωμεν…

H απομάγευση του κόσμου

Η "απομάγευση του κόσμου" αναδεικνύει τις "απόκρυφες διαστάσεις" της κοινωνικής κρίσης. Πίσω από τον τεχνοκρατικό ιμπεριαλισμό, τον οικονομισμό, την επιστημονικοφάνεια των "ειδικών" του δημόσιου λόγου και τον διάχυτο -πολιτικό και μιντιακό- λαϊκισμό, η "απομάγευση του κόσμου" επιχειρεί μέσω της κοινωνιοαναλυτικής μεθόδου (κοινωνική ανάλυση και χρήση προσωπικών συνεντεύξεων με άτομα που βιώνουν τις "οδύνες" των περιορισμένων ευκαιριών ενός "κλειστού" συστήματος) να προσεγγίσει και να αναλύσει την "κοινωνική - βιωματική πραγματικότητα " των αποκλεισμένων του συστήματος. "Οδύνες" που δεν εξαντλούνται στις βασικές πολιτικοοικονομικές αναλύσεις της ανεργίας και της απασχόλησης, του διαθέσιμου εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης, αλλά εκτείνονται στον χώρο της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας αναδεικνύοντας κυρίαρχα βιώματα και συναισθήματα: απογοήτευση, δυσπιστία, παραίτηση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ντροπή, απαισιοδοξία...
Πρόκειται για ένα σημαντικό, καινοτόμο και -κατά μία έννοια- "σκληρό" κοινωνικοεπιστημονικό εγχείρημα του Ε.Κ.Κ.Ε (εκδόσεις Πολύτροπον) με την υποστήριξη του ΙΝΕ /ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Νίκου Παναγιωτόπουλου.

Από την περίληψη του βιβλίου:

..."Σήμερα είναι διάχυτη η εμπειρία της συνεχώς αυξανόμενης συλλογικής τάσης απογοήτευσης από την πολιτική. Πολλοί άνθρωποι, που βιώνουν διάφορες μορφές οδύνης, έχουν όλο και περισσότερο την αίσθηση ότι η κοινωνική τους δυσφορία δεν έχει χώρο για να εκφρασθεί, πως κανείς δεν τους ακούει, πως καμιά εξουσία δεν επιμελείται, και μάλιστα χωρίς καμία πολιτική αιδώ, τη δυσφορία που βιώνουν. Όλο και περισσότεροι πολίτες έχουν σήμερα την αίσθηση όχι μόνο πως δεν έχουν τόπο για να μιλήσουν και να εκφράσουν αυτές τις οδύνες αλλά και ότι δεν υπάρχει τρόπος για να ακουσθούν. Μέσα σε τέτοια συμφραζόμενα και θέλοντας να έρθει σε ρήξη με την «τύφλωση» και την «κώφωση» όσων μιλούν γι’ αυτές τις κρίσεις και τις οδύνες στηριζόμενοι σε μια σειρά κατασκευασμένων αριθμών και σφυγμομετρήσεων, ανερμάτιστων «ποιοτικών» ερευνών και επιπόλαιων ρεπορτάζ, η παρούσα έρευνα αποσκοπεί να φέρει στο φως ορισμένες «μαρτυρίες», ορισμένες από τις (απ-)όψεις αυτών των μορφών οδύνης οι οποίες συνήθως λογοκρίνονται, αυτολογοκρίνονται και απωθούνται, με τέτοιο τρόπο ώστε να τους προσδώσει ταυτόχρονα επιστημονική, κοινωνική και πολιτική, με την ευρεία έννοια, λειτουργία..." ...Το διαβάζω και το συνιστώ ανεπιφύλακτα...

Μεγάλες προσδοκίες...

Φίλος εξ Αμερικής σε πρόσφατη διαδικτυακή συζήτηση για τις προεδρικές εκλογές στις Η.Π.Α - μεταξύ άλλων - μου είπε: δεν "χρειάζεται" καμία δημοσκόπηση, καμία εμβριθής τεχνοκρατική ανάλυση για την εκτίμηση του αποτελέσματος δεν είναι "αναγκαία"....Τα μάτια, το βλέμμα των αμερικανών προδίδουν μία πρωτοφανή "δίψα" για αλλαγή...

-

Η σπουδαιότητα της διάστασης της "ψυχολογίας του ψηφοφόρου", όπως διαμορφώνεται από τη δυναμική της συγκυρίας και τα κυρίαρχα κοινωνικά "νοητικά μοντέλα", είναι αναμφίλεκτη. Η οικονομική κρίση (6/10 ψηφοφόρων την αξιολογούν ως top issue) και η βαθμιαία υπονόμευση (τουλάχιστον τα 8 τελευταία χρόνια) του "social mobility", δηλαδή της κυρίαρχης αμερικάνικης "κοινωνικής ιδέας" (το φαντασιακό του american dream), μέσω μίας ακραίας εμμονής στον φονταμενταλισμό των -χρηματοπιστωτικών- αγορών και πολιτικής υποτίμησης του ζητήματος των κοινωνικών ανισοτήτων, συνιστούν μία ισχυρή κοινωνική διαταραχή (σοκ) που διατρέχει τον πυρήνα της αμερικανικής κοινωνίας. Το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και η ανάγκη για υπεράσπιση του (λαϊκού) αμερικανικού κοινωνικού μοντέλου διαμορφώνουν ένα πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο που αρθώνεται στην ιδέα της "αλλαγής". Η ανάγκη για "αλλαγή" εκτείνεται από το επίπεδο του πολιτικού λόγου (πολιτικό αίτημα) στο βιωματικό και συνειδησιακό κοινωνικό πεδίο, από τον πολιτικό ορθολογισμό στον ατομικό και κοινωνικό ψυχισμό. Κατά μία έννοια, η -σαρωτική- εκλογική επικράτηση των Δημοκρατικών αποτυπώνει τη "νίκη" της κοινωνίας, έναντι όλων των ακραίων εμμονών και πολιτικών ανεπαρκειών της προηγούμενης περιόδου. Πολύ δε περισσότερο, μία τεράστια προοδευτική, δημοκρατική κοινωνική υπέρβαση εφόσον το όραμα της αλλαγής και η ενσάρκωση του αμερικανικού ονείρου "αναζητήθηκαν στον κοινωνικό χώρο της μειοψηφίας" (η σημειολογία του πρώτου έγχρωμου Προέδρου στις Η.Π.Α είναι τεράστια).
Μετά από πάρα πολλά χρόνια, συναντάται το "φαινόμενο": τόσοι πολλοί άνθρωποι από τόσα διαφορετικά μέρη να εναποθέτουν τόσες πολλές ελπίδες και προσδοκίες (για "ένα καλύτερο κόσμο") σε ένα μόνο άτομο! Το ποσοστό συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία, αλλά και η θερμή υποστήριξη του Ομπάμα από τη διεθνή κοινή γνώμη (Obamania!) έχουν διαμορφώσει ένα πλαίσιο μεγάλων προσδοκιών για το μέλλον των Η.Π.Α και της διεθνούς κοινότητας. Κατά τη γνώμη μου, το timing και η συγκυρία συνιστούν ένα καταπληκτικό "παράθυρο ευκαιρίας" (window of opportunity): η οικονομική κρίση, η αμφισβήτηση του δογματισμού της σκληρής ισχύος (hard power) και του φονταμενταλισμού των αγορών, η ισορρόπηση της ισχύος μεταξύ της σφαίρας του "πολιτικού" και του "οικονομικού" και η πολιτική αλλαγή στις Η.Π.Α, είναι στοιχεία που μπορούν να διαμορφώσουν μία κρίσιμη δυναμική για τη μεταρρύθμιση του συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης σε βάσεις δημοκρατικές, προοδευτικές, ιδεαλιστικές και κεντρικούς στόχους την παγκόσμια ειρήνη και συνεργασία για την ευημερία και την πρόοδο των εθνών (οικονομική ανάπτυξη, καταπολέμηση φτώχειας, ένταξη στο οικονομικό "παιχνίδι" των αποκλεισμένων, προστασία περιβάλλοντος...).
Ωστόσο, οι μεγάλες προσδοκίες -συχνά- διαψεύδονται. Ο πολιτικός ρεαλισμός και η ισχύς των συμφερόντων της διεθνούς οικονομικής και πολιτικοστρατιωτικής ολιγαρχίας δύσκολα κάμπτονται. Πάντως, ας μην υποτιμούμε την ελπίδα. Και η χθεσινή νίκη του Ομπάμα αυτό το μήνυμα δίνει. Άλλωστε, δεν ήταν κάτι που μας έλειπε εδώ και πολύ καιρό; Ίδωμεν....

B. Obama: Το οικονομικό πρόγραμμα και το "american dream"

Δύο κείμενα για τον (οικονομικό) προγραμματικό λόγο του Β.Obama...

Το οικονομικό πρόγραμμα του Obama: η επιστροφή του μετριοπαθούς κεϋνσιανισμού, του Γιώργου Σταθάκη, Καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Κρήτης
"Η οικονομική ομάδα του Ομπάμπα διαμορφώθηκε σταδιακά ως μια συμμαχία της αφετηριακής, πιο “αριστερής”, ομάδας (ανάμεσα τους και ο υιός Γκαλπραίηθ), της ομάδας Κλίντον με εμπειρία στη διακυβέρνηση και φυσικά των πιο επιφανών οικονομολόγων (Στίγκλιτς, Κρούγκμαν κ.ά.). Σε κάθε περίπτωση η εκλογή Ομπάμα δεν υπόσχεται ριζικές αναδιατάξεις στην οικονομική φιλοσοφία της εσωτερικής ή διεθνούς οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ. Εξοστρακίζει όμως τον ακραίο φονταμενταλισμό, θρησκευτικό κι οικονομολογικό, με τις ρητές ακραίες εμμονές του". Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στην "Αυγή" της 2/11/08 (κλικ εδώ)

Barack Obama' s Speech: Keep the american dream alive, ένα δικό μου κειμενάκι που είχα αναρτήσει στο H.S μετά την ομιλία του B. Obama στο Συνέδριο των Δημοκρατικών.

"συχνά διατυπώνεται ότι ο πολιτικός λόγος του Β. Obama δεν έχει στοιχεία ριζοσπαστισμού και παραμένει εξόχως συντηρητικός. Αυτή η αντίληψη αρθρώνεται στη λογική της ευρωπαϊκής πολιτικής κουλτούρας, όπου παρατηρείται μία "εννοιολογική τάυτιση" του ριζοσπαστισμού με δομικές (διαρθρωτικές) αλλαγές (μεταρρυθμίσεις) του "συστήματος". Ο ριζοσπαστισμός ως τέτοιος δεν υπάρχει στις Η.Π.Α. Η "γέννηση" του αμερικανικού πολιτικού φιλελευθερισμού δεν προκύπτει από μία επαναστατική ανατροπή μίας καθεστηκυίας κοινωνίας: η διάρρηξη της σχέσης με την αγγλική κυριαρχία δεν συνοδεύτηκε από ριζική ανατροπή του υφιστάμενου κοινωνικού status quo" Για όσους επιθυμούν να διαβάσουν το κειμενάκι, κλικ εδώ

Νέοι: παγιδευμένοι στο κυρίαρχο "ηλικιακό καθεστώς".

Αν και φαίνεται να υπάρχει μία γενικότερη συμφωνία ως προς τον κρίσιμο κοινωνικό ρόλο της νέας γενιάς και την αναγκαιότητα για επένδυση στο “ανθρώπινο κεφάλαιο”, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι υπάρχει και η αντίστοιχη πολιτική και θεσμική στήριξη των νέων. Για την ακρίβεια, η ιστορική, πολιτική και κοινωνική συγκρότηση των θεσμών διανομής πόρων και ευκαιριών δεν είναι καθόλου φιλική προς τους νέους συγκριτικά με τις πιο «ώριμες ηλικίες». Η ηλικιακή κατανομή ισχύος στο πολιτικοοικονομικό σύστημα υποδεικνύει ότι κατά κανόνα υπερισχύουν οι προτιμήσεις και τα συμφέροντα των - πολιτικά και αριθμητικά - ισχυρότερων μεσαίων ηλικιακά κοινωνικών ομάδων, συχνά εις βάρος των νεότερων γενεών. Από την ηλικιακή κατανομή των κοινωνικών βαρών, καθώς και από την διανομή πόρων και ευκαιριών μεταξύ των γενεών, φαίνεται ότι ο τρόπος διευθέτησης των διαγενεακών σχέσεων αδικεί τους νέους.

Υπάρχουν αρκετά ενδεικτικά παραδείγματα που δείχνουν ότι οι νέοι είναι αντιμέτωποι με ένα εχθρικό ηλικιακό status quo, που διαμορφώνει συνθήκες περιορισμένων ευκαιριών και αναπαράγει ανισότητες και αποκλεισμούς που ευνοούν τους «καλώς τοποθετημένους εντός των τειχών του συστήματος». Κατά μία έννοια, ο βαθμός εμπιστοσύνης που επιδεικνύουν το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία στη νέα γενιά είναι σχετικά χαμηλός.

Παραδείγματος χάρη, η “περιθωριοποίηση” των νέων αναδεικνύεται σε μεγάλο βαθμό στο πεδίο της αγοράς εργασίας. Σε θεσμικούς/ πολιτικούς όρους, οι «αυστηρές» πολιτικές ρύθμισης της αγοράς εργασίας και οι διστακτικές - πολιτικώς βολικές μεταρρυθμίσεις (π.χ επιλεκτική ευελιξία) υψώνουν «θεσμικά τείχη» που αποθαρρύνουν τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και διαμορφώνουν συνθήκες εγκλωβισμού τους μεταξύ ανεργίας και επισφαλών θέσεων εργασίας. Μάλιστα, οι αντινεανικές θεσμικές ακαμψίες στην αγορά εργασίας συνυπάρχουν με εκτεταμένες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας, ώστε να διαμορφώνονται για ένα σημαντικό τμήμα των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας συνθήκες εργασιακού «μεσαίωνα».

Επιπρόσθετα, στην αγορά εργασίας συναντώνται συχνά συντηρητικές αντιλήψεις και κουλτούρες ως προς την αντιμετώπιση των νέων γενεών στα συστήματα εργασιακής ανάδειξης και αμοιβών. Δίχως να αμφισβητείται η σημασία της συσσωρευμένης εργασιακής εμπειρίας, παρατηρείται μία συντριπτική επικράτηση της «προϋπηρεσίας» -συχνά- εις βάρος της αξιοκρατίας. Διόλου απροσδόκητα, υπάρχουν περιπτώσεις ταλαντούχων νέων που ασφυκτιούν σε αυστηρά ηλικιακά, ιεραρχικά συστήματα αμοιβών και προαγωγών, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία “καταστροφή” του νεανικού τους δυναμισμού και την είσοδό τους σε ένα φαύλο κύκλο απαισιοδοξίας και χαμηλής παραγωγικότητας. Άλλωστε, η εμμονή στην «προϋπηρεσιολαγνεία» επιφυλάσσει συνήθως για τους νέους θέσεις εργασίας χαμηλής ποιότητας και μειωμένων καθηκόντων. Στα παραπάνω προβλήματα, συχνά προστίθεται και το γνωστό φαινόμενο του «δικαίου» των δημοσίων σχέσεων.

Στο πεδίο του κοινωνικού κράτους, η αντιμετώπιση των νέων είναι εξίσου “εχθρική”. Η οργάνωση, η δομή και η θεσμική συγκρότηση του κοινωνικού κράτους αποτυπώνουν ένα συνολικό σχεδιασμό που ταιριάζει - κυρίως - στον παλαιότερο κανόνα της μακρόχρονης και αδιάκοπης σταδιοδρομίας στην αγορά εργασίας. Κατά μία έννοια, το «γενετικό υλικό» του ελληνικού κοινωνικού κράτους προσδιορίζεται από κοινωνικές συγκροτήσεις και διευθετήσεις πολύ διαφορετικές από τις σημερινές. Έτσι, στα αναδυόμενα σύγχρονα και πιεστικά κοινωνικά προβλήματα το κοινωνικό κράτος αδυνατεί να δώσει πειστικές απαντήσεις και λύσεις. Μεταξύ άλλων, οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας και οι επισφαλώς εργαζόμενοι σε θέσεις μερικής απασχόλησης, βρίσκονται ουσιαστικά «εκτός των τειχών» του κοινωνικού κράτους, καθώς είναι αντιμέτωποι με σοβαρά κενά κοινωνικής προστασίας (οι νέοι έχουν αφεθεί στην ευεργετική «αγκαλιά» της οικογένειας).

Επιπρόσθετα, τα αναποτελεσματικά, πελατειακά και διάτρητα συστήματα κοινωνικών μεταβιβάσεων αναδιανέμουν πόρους εις βάρος των νέων. Η διστακτικότητα για ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για μία δικαιότερη κατανομή των βαρών μεταξύ των γενεών θέτει σε αμφισβήτηση την διαγενεακή αλληλεγγύη και επιφυλάσσει στις νέες γενιές δυσανάλογα κοινωνικά βάρη. Η πληρωμή υψηλότερων εισφορών στο παρόν, η αποδοχή χειρότερων όρων ασφαλιστικής κάλυψης στο μέλλον και η επαχθής φορολογία για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους συνιστούν ορισμένα τυπικά παραδείγματα.

Αναμφίβολα, η εξήγηση της πολιτικής υποβάθμισης των νεότερων γενεών ως προς την ηλικιακή κατανομή των κοινωνικών βαρών αφορά σαφώς στην ελλιπή εκπροσώπησή τους στα συστήματα λήψης αποφάσεων. Η ισχνή παρουσία τους τόσο στο πεδίο της πολιτικής όσο και στον χώρο των οργανώσεων της εργασίας δείχνει ότι υπάρχει σημαντικό έλλειμμα εκπροσώπησης των συμφερόντων των νεότερων γενεών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Οι παντός τύπου ιεραρχίες και τα κατεστημένα συμφέροντα των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών ελίτ κρατούν σε απόσταση ασφαλείας τους νέους, προκειμένου να αποφύγουν τον κίνδυνο για επώδυνες θυσίες διατηρώντας την ισχυρή τους θέση και τα προνόμιά τους. Η σχετικά πρόσφατη δημόσια συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος και η εκκωφαντική απουσία των νέων από την «agenda» του διαλόγου επιβεβαιώνει με τον πιο πειστικό τρόπο την περιθωριοποίηση των νέων.

Δίχως αμφιβολία, οι παραπάνω διαπιστώσεις υποδεικνύουν ότι οι νέοι βρίσκονται στο περιθώριο του πολιτικοοικονομικού συστήματος. Οι περιορισμένες ευκαιρίες και οι αποκλεισμοί για μία ηλικιακή ομάδα που διάγει την κρισιμότερη περίοδο ως προς τις επιλογές και τα «σχέδια ζωής» της, υπονομεύουν τις προοπτικές κοινωνικής ευημερίας και το συλλογικό μέλλον. Η άδικη διευθέτηση των σχέσεων μεταξύ των γενεών και η χαμηλή εμπιστοσύνη στους νέους διαμορφώνουν μία συντηρητική, άκαμπτη, αδύναμη και κλειστή κοινωνία.· μία κοινωνία χαμηλού ρίσκου και καινοτομίας, παγιδευμένη σε ένα σκληρό και αντιπαραγωγικό ηλικιακό status quo, αδύναμη να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος.