Πριν το εγχείρημα της πολιτικής ανάλυσης του εκλογικού αποτελέσματος με όρους πολιτικο-κομματικού «παιχνιδιού», προέχει μία περισσότερο αναλυτική ματιά στο βαθμιαία εντεινόμενο φαινόμενο της χαμηλής συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες. Δίχως να αμφισβητείται η -μερική έστω- ορθότητα των επιχειρημάτων που αποδίδουν στην αποχή μία οριζόντια κοινωνική δυσαρέσκεια, δυσπιστία, αδιαφορία και άρνηση απέναντι στο πολιτικό σύστημα, και δίχως να είναι απαραίτητη -προς το παρόν- μία αξιολογική προσέγγιση της επιλογής της μη συμμετοχής, είναι ωφέλιμο να ιδωθεί η αποχή με περισσότερο αναλυτικούς πολιτικούς και κοινωνικούς όρους, ως ένα ευρύτερο αποτέλεσμα κοινωνικών διεργασιών και μετασχηματισμών. Μία τέτοια οπτική, είναι σαφώς πιο ερμηνευτική και πιθανώς πιο χρήσιμη για την πολιτική εξαγωγή συμπερασμάτων. Η αυξανόμενη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος από τους πολίτες, πέρα από τον «πολιτικό αγνωστικισμό» και την κοινωνική δυσαρέσκεια για τα αποτελέσματα της εφαρμοσμένης δημόσιας πολιτικής ή/ και την ποιότητα του πολιτικού λόγου, αποτυπώνει δύο παράλληλους μετασχηματισμούς:
α) στο κοινωνικό πεδίο, η (υπερ) εξατομικευμένη κοινωνία αναπαριστά την πραγματικότητα μέσα από τον προσωπικό της βιόκοσμο, από τα προσωπικά, υποκειμενικά βιώματα και τις καθημερινές ατομικές εμπειρίες. Η πολυπλοκότητα των ατομικών βιωμάτων ανατέμνει την παραδοσιακή σκέψη και αναπαριστά την κοινωνική πραγματικότητα με πολλαπλά είδωλα. Τα άτομα βιώνουν πολλαπλές καταστάσεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα και προτάσσουν διαφορετικές ανάγκες. Σ’ αυτό το πλαίσιο, αναπαριστούν τον κόσμο και κάνουν τις δημόσιες επιλογές τους μέσα από διαφορετικά βιώματα που συχνά εκκινούν από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές ορίζουσες. (λόγου χάρη, η εργασιακή επισφάλεια βιώνεται ταυτόχρονα με την αστική ανασφάλεια και υποβάθμιση). Η κοινωνία και οι επιμέρους διαιρέσεις της δεν είναι πλέον συμπαγείς και στατικές. Δεν υπάρχει ένας «κοινός κόσμος» αλλά πολλές, χαοτικές και αλληλοσυγκρουόμενες, ατομικές αφηγήσεις.
β) ο μετασχηματισμός στο πολιτικό πεδίο αποτυπώνει μία εύλογη συνέχεια των αλλαγών στο πεδίο του «κοινωνικού». Τα κόμματα, ως συλλογικές κοινωνικές οντότητες, χάνουν το «προνόμιο» της κοινωνικής αναπαράστασης της πραγματικότητας και οι -κατά κάποιο τρόπο- αφηρημένες θεωρητικές και πολιτικές τους προκείμενες αδυνατούν να αποτυπώσουν με ακρίβεια τις πολλαπλές «ατομικές αφηγήσεις». Η υποκειμενική αναπαράσταση της πραγματικότητας, μέσα από τον ατομική βιωματική εμπειρία, βρίσκεται σε διαφορετικό μήκος κύματος συγκριτικά με τη γενική, αφηρημένη και θεωρητική συλλογική κομματική ερμηνεία. Τα κόμματα βαθμιαία χάνουν την ικανότητα να ερμηνεύουν την κοινωνική πραγματικότητα και συνακόλουθα να λειτουργούν ως οι βασικοί φορείς-μηχανισμοί κοινωνικών αλλαγών και μετασχηματισμών. Κυρίως, αδυνατούν να εισχωρήσουν βαθιά στα ατομικά υποσυνείδητα, να τα ανασχηματίσουν και να τους δώσουν πραγματικό πολιτικό νόημα.
Με βάση τις παραπάνω σκέψεις, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τα κόμματα διατηρούν ακόμα την παραδοσιακή κοινωνικοπολιτική τους ταυτότητα. Υπό αυτή την έννοια, είναι αναγκαίος ένας αναστοχασμός πάνω στην παραδοσιακή ιδέα ότι συνιστούν συλλογικούς φορείς που αντανακλούν την κοινωνία και την κατευθύνουν προς νέους κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Πιθανώς, ένα σημαντικό μέρος των πολιτών που απέχουν από την εκλογική διαδικασία να κατανοούν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ότι η πολιτική, ως το παραδοσιακό δημοκρατικό κομματικό «παιχνίδι», δεν παράγει κοινωνική αλλαγή και ανακατεύθυνση κοινωνικών στόχων, σε αντίθεση -πιθανώς- με άλλα κοινωνικά υποκείμενα (π.χ. κοινωνία πολιτών, επιχειρηματικότητα & αγορά, άτομα…).
Ακόμα κι αν θεωρηθεί ότι, στις παραπάνω σκέψεις υπάρχουν ψήγματα αλήθειας, είναι εσφαλμένο να θεωρηθεί ότι επίκειται το «τέλος της πολιτικής». Κυρίως, γίνεται αντιληπτό ότι τα (προοδευτικά) κόμματα, στο πλαίσιο της ερμηνείας της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος, οφείλουν να εκκινήσουν μία ουσιαστική αναστοχαστική διαδικασία ως προς τις συντελούμενες κοινωνικές διεργασίες και συνακόλουθα ως προς τη δυνατότητά τους να προσαρμοστούν και να παράγουν πολιτική στις σύγχρονες συνθήκες των πολλαπλών συγκρουόμενων ταυτοτήτων και συμφερόντων.
α) στο κοινωνικό πεδίο, η (υπερ) εξατομικευμένη κοινωνία αναπαριστά την πραγματικότητα μέσα από τον προσωπικό της βιόκοσμο, από τα προσωπικά, υποκειμενικά βιώματα και τις καθημερινές ατομικές εμπειρίες. Η πολυπλοκότητα των ατομικών βιωμάτων ανατέμνει την παραδοσιακή σκέψη και αναπαριστά την κοινωνική πραγματικότητα με πολλαπλά είδωλα. Τα άτομα βιώνουν πολλαπλές καταστάσεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα και προτάσσουν διαφορετικές ανάγκες. Σ’ αυτό το πλαίσιο, αναπαριστούν τον κόσμο και κάνουν τις δημόσιες επιλογές τους μέσα από διαφορετικά βιώματα που συχνά εκκινούν από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές ορίζουσες. (λόγου χάρη, η εργασιακή επισφάλεια βιώνεται ταυτόχρονα με την αστική ανασφάλεια και υποβάθμιση). Η κοινωνία και οι επιμέρους διαιρέσεις της δεν είναι πλέον συμπαγείς και στατικές. Δεν υπάρχει ένας «κοινός κόσμος» αλλά πολλές, χαοτικές και αλληλοσυγκρουόμενες, ατομικές αφηγήσεις.
β) ο μετασχηματισμός στο πολιτικό πεδίο αποτυπώνει μία εύλογη συνέχεια των αλλαγών στο πεδίο του «κοινωνικού». Τα κόμματα, ως συλλογικές κοινωνικές οντότητες, χάνουν το «προνόμιο» της κοινωνικής αναπαράστασης της πραγματικότητας και οι -κατά κάποιο τρόπο- αφηρημένες θεωρητικές και πολιτικές τους προκείμενες αδυνατούν να αποτυπώσουν με ακρίβεια τις πολλαπλές «ατομικές αφηγήσεις». Η υποκειμενική αναπαράσταση της πραγματικότητας, μέσα από τον ατομική βιωματική εμπειρία, βρίσκεται σε διαφορετικό μήκος κύματος συγκριτικά με τη γενική, αφηρημένη και θεωρητική συλλογική κομματική ερμηνεία. Τα κόμματα βαθμιαία χάνουν την ικανότητα να ερμηνεύουν την κοινωνική πραγματικότητα και συνακόλουθα να λειτουργούν ως οι βασικοί φορείς-μηχανισμοί κοινωνικών αλλαγών και μετασχηματισμών. Κυρίως, αδυνατούν να εισχωρήσουν βαθιά στα ατομικά υποσυνείδητα, να τα ανασχηματίσουν και να τους δώσουν πραγματικό πολιτικό νόημα.
Με βάση τις παραπάνω σκέψεις, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τα κόμματα διατηρούν ακόμα την παραδοσιακή κοινωνικοπολιτική τους ταυτότητα. Υπό αυτή την έννοια, είναι αναγκαίος ένας αναστοχασμός πάνω στην παραδοσιακή ιδέα ότι συνιστούν συλλογικούς φορείς που αντανακλούν την κοινωνία και την κατευθύνουν προς νέους κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Πιθανώς, ένα σημαντικό μέρος των πολιτών που απέχουν από την εκλογική διαδικασία να κατανοούν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ότι η πολιτική, ως το παραδοσιακό δημοκρατικό κομματικό «παιχνίδι», δεν παράγει κοινωνική αλλαγή και ανακατεύθυνση κοινωνικών στόχων, σε αντίθεση -πιθανώς- με άλλα κοινωνικά υποκείμενα (π.χ. κοινωνία πολιτών, επιχειρηματικότητα & αγορά, άτομα…).
Ακόμα κι αν θεωρηθεί ότι, στις παραπάνω σκέψεις υπάρχουν ψήγματα αλήθειας, είναι εσφαλμένο να θεωρηθεί ότι επίκειται το «τέλος της πολιτικής». Κυρίως, γίνεται αντιληπτό ότι τα (προοδευτικά) κόμματα, στο πλαίσιο της ερμηνείας της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος, οφείλουν να εκκινήσουν μία ουσιαστική αναστοχαστική διαδικασία ως προς τις συντελούμενες κοινωνικές διεργασίες και συνακόλουθα ως προς τη δυνατότητά τους να προσαρμοστούν και να παράγουν πολιτική στις σύγχρονες συνθήκες των πολλαπλών συγκρουόμενων ταυτοτήτων και συμφερόντων.
Αναρτήσεις
1 comments:
This is a wonderful article, Given so much info in it.
Δημοσίευση σχολίου