Πολιτική προϋπηρεσία: τεκμήριο ήθους και υπευθυνότητας;

Η επίκληση της κοινοβουλευτικής προϋπηρεσίας συνιστά -συνειδητά ή ασύνειδα- ένα βασικό αμυντικό αντανακλαστικό των πολιτικών προσώπων που ελέγχονται -πολιτικά και νομικά- για την νομιμότητα των πράξεών τους. Όσο μεγαλύτερη είναι η «πολιτική προϋπηρεσία», τόσο ισχυρότερη είναι η χρήση της ως στοιχείο ατομικής (ηθικής και πολιτικής) υπεράσπισης.

Θυμηθείτε, λόγου χάρη, τη -σχετικά πρόσφατη-περίπτωση του κ. Κεφαλογιάννη, όπου η αμφισβήτηση της «δικαιοσύνης» και η δημόσια πολιτική του (αυτο)υπεράσπιση είχαν αρθρωθεί στη (απίστευτη) λογική: «είναι απαράδεκτο, είμαι 50 χρόνια στην πολιτική». Στην τωρινή περίπτωση του κ. Παυλίδη, αυτό το αμυντικό αντανακλαστικό δεν έλειψε: «είμαι 35 χρόνια βουλευτής». Ανεξάρτητα, από το αν τηρείται ή όχι η νομιμότητα κάθε φορά (το κρίνουν άλλοι αυτό), έχει ενδιαφέρον μία κριτική στο πολιτικό επιχείρημα.

Σύμφωνα με αυτή τη λογική, η (διαρκής) επανεκλογή ενός πολιτικού και η δημοκρατική του νομιμοποίηση από τους πολίτες συναρτώνται άμεσα με το ήθος και την πολιτική του υπευθυνότητα, ή διαφορετικά η επανεκλογή συνιστά το απόλυτο τεκμήριο ήθους και υπευθυνότητας. Η δημοκρατική επιλογή του πολίτη, εκφρασμένη με την ψήφο (εμπιστοσύνης) στον πολιτικό, λειτουργεί ως πολιτικό καθαρτήριο, ως πολιτική άφεση αμαρτιών, ως πιστοποιητικό έντιμου πολιτικού βίου. Η λαϊκή νομιμοποίηση λειτουργεί συχνά ως το βασικό καταφύγιο ηθικής και πολιτικής «λύτρωσης». Ακούμε συχνά από πολιτικούς όπου αμφισβητείται ή νομιμότητα ή/και η ηθική των πράξεων τους να λένε: ο λαός μας κρίνει, είμαι τόσα χρόνια βουλευτής, κάτι σημαίνει αυτό!

Ας υποθέσουμε ότι αποδεχόμαστε την κοινοβουλευτική προϋπηρεσία (αμφιβάλλω αν θα το κάναμε ποτέ) ως επαρκή αιτιολόγηση για την υπεράσπιση του πολιτικού. Τότε θα έπρεπε να οδηγηθούμε σε μία σειρά από υποθέσεις: ότι η δημοκρατία είναι ώριμη, οι δημοκρατικές (εκλογικές) επιλογές των πολιτών απηχούν κατά κανόνα τις πραγματικές πολιτικές τους επιθυμίες, ότι δεν υπάρχει επιρροή εξωγενών παραγόντων στη διαμόρφωση αυτών των επιθυμιών, ότι δηλαδή, δεν υπάρχουν οργανωμένα κατεστημένα συμφέροντα, τοπικές πολιτικές ιεραρχίες, δεσπόζουσες πολιτικές θέσεις, πελατειακά συστήματα, θεσμικές «ομηρίες», παρεοκρατία κτλ.

Οι παραπάνω υποθέσεις είναι, προφανώς, εντελώς ασύμβατες με τις κοινωνικές-πολιτικές «πραγματικότητες». Η λαϊκή δημοκρατική νομιμοποίηση είναι η ουσία της δημοκρατίας, αλλά η επίκλησή της ως το απόλυτο τεκμήριο πολιτικού ήθους και εντιμότητας έχει ορισμένα όρια.

Έτσι, όταν ο κ. Κεφαλογιάννης έλεγε ότι είναι 50 χρόνια στα πράγματα, υποθέτω ότι πολλοί άνθρωποι (ας πούμε πιο κριτικοί) κατάλαβαν πιθανώς πολύ διαφορετικά πράγματα από εκείνα που ίδιος εννοούσε.