Η δημόσια τοποθέτηση του Υπουργού Παιδείας για το Δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι ενδεικτική μίας εσφαλμένης και στρεβλής αντίληψης για το "μεταρρυθμιστικό pathway" στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα: "Όσες μεταβολές και αν γίνουν στο υφιστάμενο σύστημα δεν είναι αρκετές για να ανατρέψουν την προβληματική κατάσταση του ελληνικού δημοσίου πανεπιστημίου. Χρειάζεται ένα σοκ και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από την αναθεώρηση του άρθρου 16 του συντάγματος ώστε να σπάσει το κρατικό μονοπώλιο και να μπορεί στην Ελλάδα να λειτουργήσει ελεύθερα και το μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό ΑΕΙ".Θεωρώ ότι, η θεσμική διευθέτηση για τη δημιουργία μη κρατικών - μη κερδοσκοπικών πανεπιστήμιων και η ανάδυση ενός αποτελεσματικού ανταγωνιστικού πλαισίου στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Ωστόσο, η προσαρμογή του δημόσιου πανεπιστημίου στο "άνοιγμα" της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προϋποθέτει ευρείες δομικές παρεμβάσεις για μία αποτελεσματική θεσμική θωράκιση που επιδιώκει την ομαλή διαδικασία ένταξης στο νέο πλαίσιο διάρθρωσης της ανώτατης εκπαίδευσης. Η προσδοκία για ένα "αόρατο χέρι" που θα βελτιώσει την ποιότητα του δημόσιου πανεπιστημίου από την συνύπαρξη και τον αναδυόμενο ανταγωνισμό με τα μη κρατικά ενέχει υψηλό βαθμό κινδύνου. Όχι διότι ο εσωτερικός ανταγωνισμός δεν είναι ευεργετικός, αλλά, κυρίως, διότι μία τέτοια πολιτική αντίληψη μειώνει τις προσδοκίες για μία άμεση - ουσιαστική μεταρρύθμιση και δημιουργεί την εντύπωση ότι μέχρι τότε το δημόσιο πανεπιστήμιο θα αφεθεί στη σημερινή κακοδαιμονία του. Οι εκφραστές αυτής της πολιτικής θέσης, θεωρούν ότι τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα δημιουργήσουν αναπότρεπτες πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις που θα ωθήσουν σε δομικές αλλαγές τα δημόσια. Νομίζω ότι πρόκειται περί εσφαλμένης άποψης: γιατί να περιμένουμε μία ex-post παρέμβαση και να μην προωθήσουμε "προληπτική" μεταρρυθμιστική δράση; Τι είναι προτιμότερο, να ρίξουμε το πανεπιστήμιο στα βαθιά νερά και να μάθει να κολυμπάει μόνο του (μπορεί και να πνιγεί!) ή να του μάθουμε κολύμπι και έπειτα να το ρίξουμε στη θάλασσα; O Υπουργός θεωρεί ότι ο "νόμος - πλαίσιο" είναι η ύστατη θεσμική παρέμβαση και ότι το επόμενο αναπόφευκτο βήμα είναι η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Ουσιαστικά, προεξοφλεί ότι καμία νέα παρέμβαση δεν θα γίνει αποδεκτή από την κοινωνία (ομολογία παραίτησης ή/και αδυναμίας), οπότε από το μελλοντικό αναπόφευκτο των μη κρατικών πανεπιστημίων και των συνεπαγόμενων πιέσεων θα προκύψουν αυτόματα οι παρεμβάσεις - λύσεις. Διαφωνώ με την λογική, αλλά, αναμφίβολα, ανιχνεύω κάποιου είδους "πολιτικό-εκλογικό ορθολογισμό".
Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο έχει ανάγκη άμεσα (τώρα) από ουσιαστικές διαρθρωτικές παρεμβάσεις με τους ακόλουθους κεντρικούς πυλώνες: α) πλήρης αυτοδιοίκηση (αποκρατικοποίηση!), β) αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης και εισροή εναλλακτικών πόρων (δωρεές, αξιοποίηση περιουσίας κτλ) γ) αξιολόγηση, δ) απο-κομματικοποίηση ε) σταδιακή και 'λελογισμένη' σύνδεση με την αγορά εργασίας. Ένα νέο, αναβαθμισμένο και καινοτόμο Δημόσιο Πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από τα μη κρατικά. Ο εσωτερικός δημόσιος ανταγωνισμός (άμιλλα μεταξύ των δημόσιων πανεπιστημίων) σε συνδυασμό με τον ανταγωνισμό με τα μη κρατικά δημιουργούν κίνητρα ποιότητας και πολλαπλά οφέλη για όλους, πανεπιστήμια, φοιτητές, κοινωνία.
Αναμφίβολα απαιτείται σκληρή σύγκρουση με τις αντιδραστικές λογικές, την άρνηση και απόρριψη κάθε καινοτομίας, τις παλαιοκομματικές αντιλήψεις, την υποκρισία, την έλλειψη φαντασίας και δημιουργικής πρωτοβουλίας, τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης, τον συντηρητισμό και την άγνοια.
Η πραγματική μεταρρύθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου απαιτεί να επιτύχουμε μία τεράστια υπέρβαση, τόσο ως πολιτικό σύστημα όσο και ως κοινωνία!
Η πραγματική μεταρρύθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου απαιτεί να επιτύχουμε μία τεράστια υπέρβαση, τόσο ως πολιτικό σύστημα όσο και ως κοινωνία!
Αναρτήσεις
10 comments:
@Πασχάλη καλησπέρα. Είσαι όπως πάντα επίκαιρος και θέτεις κρίσιμα θέματα.
Το πρωταρχικό, πιστεύω, που πρέπει να γίνει με τα πανεπιστήμια είναι να δημιουργηθούν αυτόνομοι αξιοκρατικοί μηχανισμοί διοίκησης.
Σήμερα, τα πανεπιστήμια είναι στο έλεος καθηγητών φεουδαρχών (σε συνεργασία με πολιτικούς) που προσλαμβάνουν από φίλους-κολλητούς διδάσκοντες μέχρι φιλενάδες-γραμματείς. Οι φιλενάδες δεν με πειράζουν, αυτό που με πειράζει πολύ είναι οι κολλητοί που συνήθως έχουν προσόντα 10 φορές χαμηλότερα από άλλους που δεν έχουν τις γνωριμίες. Αλλά και τα ίδια προσόντα να έχουν η πανεπιστημιακή συντεχνία δημιουργεί πόλους που κάνουν τα πανεπιστήμια πεδία άσκησης της επιρροής τους και της συντεχνιακής τους διατήρησης. Η αναξιοκρατία είναι στο ανώτερο δυνατό σημείο. Μόνο την περίοδο της δικτατορίας, ίσως, τα πανεπιστήμια ήταν σε πιο στενό κλοιό από ότι σήμερα.
Αν υπάρξει αξιοκρατία με κάποια υπερ-πανεπιστημιακή επιτροπή (για ένα διάστημα μεταβατικό ίσως) τότε θα λυθεί ως διαμαγείας το 70% των προβλημάτων και του επιπέδου της έρευνας.
Αξιοκρατία πρέπει να υπάρξει και στην αγορά εργασίας αν θέλουμε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός μεταξύ των πανεπιστημίων.
Όσο το χαρτί και οι διασυνδέσεις μετράνε περισσότερο απ' τα πραγματικά προσόντα, δεν είμαι αισιόδοξος ότι τα μη-κρατικά πανεπιστήμια που θα ιδρυθούν θα είναι πιο ποιοτικά από τα ΚΕΣ.
"γιατί να περιμένουμε μία ex-post παρέμβαση και να μην προωθήσουμε "προληπτική" μεταρρυθμιστική δράση"
Γιατι δεν μπορούμε Πασχάλη , πολύ απλά δεν μπορούμε. Και γιατι δεν μπορούμε? Το απάντησε πιο πάνω ο Greek Rider, πολύ σωστά.
Αυτη είναι λοιπόν η κατάσταση στα Ελληνικά πανεπιστήμια, και για να γίνουν όλα αυτά που σωστά λες :"πλήρης αυτοδιοίκηση (αποκρατικοποίηση!), β) αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης και εισροή εναλλακτικών πόρων (δωρεές, αξιοποίηση περιουσίας κτλ) γ) αξιολόγηση, δ) απο-κομματικοποίηση ε) σταδιακή και 'λελογισμένη' σύνδεση με την αγορά εργασίας"
... είναι αναγκαία η αναθεώρηση του άρθρου 16.
Και ας είμαστε ειλικρινείς .Το Πασοκ έκανε πολλά για αυτό τον τόπο αλλά , υπαρχει -ας το παραδεχτούμε-ένας τομέας οπου τα κάναμε θάλασσα: ΠΑΙΔΕΙΑ! Ο σημαντικότερος δηλαδή...
Υ.Γ. Που να εκλεγώ αν λέω τέτοια πράγματα ε'!
@greek rider,
η πανεπιστημιακή μου εμπειρία - προφανώς και των περισσοτέρων από εμάς - επιβεβαιώνει επαρκώς το φαινόμενο που περιγράφεις. Όντως, είναι αναγκαίο να διαμορφωθούν στα πανεπιστήμια αυτόνομοι, αξιοκρατικοί μηχανισμοί διοίκησης. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει αφενός να κοπεί ο ομφάλιος λώρος του πανεπιστημίου με τον αναποτελεσματικό και ασφυκτικό έλεγχο του κομματικού κράτους (πανεπόπτης) και αφετέρου τη θέσπιση μηχανισμών αξιολόγησης ώστε να ασκείται ισχυρή πίεση για τη σάρωση των συντεχνιακών και αναξιοκρατικών θυλάκων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
@kl
οι παρεμβάσεις σου υποδεικνύουν το έντονο ενδιαφέρον σου για τα ζητήματα της παιδείας...Σωστή παρατήρηση. Αναμένω να ξεδιπλώσεις λίγο περισσότερο τη σκέψη σου, ειδικότερα όσον αφορά στην αγορά εργασίας πέρα από το Δημόσιο.
@Νίκο,
παρατηρείς κάτι ουσιώδες. Οι αλλαγές που συζητάμε για την αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου απαιτούν αναθεώρηση του άρθρου 16. Εδώ, υπάρχει μία έντονη παραπληροφόρηση και υποκριτική στάση σχετικά με το άρθρο 16: η αναθεώρησή του έχει αποκλειστικά συνδεθεί με τη δημιουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, δίχως να γίνεται αναφορά για την ανάγκη να πάψουν τα πανεπιστήμια να λειτουργούν ως ΝΠΔΔ, ως αναποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες υπό την ασφυκτική κρατική εποπτεία. Η πλήρης αυτονομία- αυτοδιοίκηση του πανεπιστημίου απαιτεί ένα νέο θεσμικό πλαίσιο!
Δυστυχώς, όσοι ενδιαφέρονται για την ενεργό απασχόληση με την πολιτική -ειδικότερα στον προοδευτικό χώρο - αντιμετωπίζουν το κρίσιμο δίλημμα: καινοτόμα, προοδευτική σκέψη με υψηλό βαθμό κινδύνου ή συνειδητός πολιτικός ευνουχισμός;
Κατανοώ απόλυτα τον προβληματισμό σου!
Γιατί πρέπει ΣΥΝΕΧΩΣ να ανακαλύπτουμε τον τροχό?
Γιατί δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε παραδείγματα αλλων χωρών, που πέτυχαν??
Οσον αφορά στο περίφημο άρθρο 16... τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια ειναι ΗΔΗ γεγονός, θα εγκατασταθούν θέλουν-δεν θέλουν οι πολέμιοί τους, γιατί, απλά, το δίκαιο της ΕΕ υπερισχύει του Συντάγματος... το μόνο που θα έκανε η αναθεώρηση θα ηταν να επιτρέψει το κανονιστικό πλάισιο... αλλά αυτό ΔΕΝ ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΚΑΝΕΝΑ!
Και οταν λειτουργήσουν τα ιδιωτικά ΑΕΙ, τότε... ας εφαρμόσουμε το μοντέλο της Ολλανδίας ή της Δανίας, οπου δεν χρημετοδοτούνται ουτε τα ιδιωτικά, ούτε τα δημόσια ΑΕΙ ΑΠ'ΕΥΘΕΙΑΣ, αλλά οι ...φοιτητές! Και αυτοί, μεταφέρουν την χρηματοδότησή τους στο Πανεπιστήμιο της αρεσκείας τους... δηλαδή σε εκείνο που ειναι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ καλύτερο... είτε ιδιωτικό είτε δημόσιο.
Αν αυτό συμβεί ΚΑΙ στη χώρα μας, αυτόματα θα λυθούν ΚΑΙ προβλήματα διοίκησης, και ποιότητας εκπαίδευσης...
Αλλά εδώ... εχουμε ΠΑΣΟΚ... εχουμε ΣΥΝ... εχουμε ΝΔ... ΚΚΕ... εχουμε φωτισμένα κόμματα που το μόνο που βλέπουν είναι... τι τα συμφέρει περιστασιακά...
Δεν πρόκειται να γίνει τίποτα... δυστυχώς, "αυτός ο τόπος δεν σώζεται με τίποτα, αμα λάχει να πούμε", οπως είχε πει πριν 2 δεκαετίες ο Χαρυ Κλιν... και δικαιώνεται ακόμα!
Αναμένω να ξεδιπλώσεις λίγο περισσότερο τη σκέψη σου, ειδικότερα όσον αφορά στην αγορά εργασίας πέρα από το Δημόσιο.
Δε νομίζω ότι είμαι κατάλληλος να αναλύσω την κατάσταση στην αγορά εργασίας. Γνωστό είναι ότι ακόμα και στον ιδιωτικό τομέα μετράνε οι γνωριμίες, και όχι απλά για περιζήτητες θέσεις...
Όταν μιλάμε για ανταγωνισμό εννοούμε ότι τα πανεπιστήμια θα ανταγωνίζονται για τους καλύτερους φοιτητές, έτσι? Αν στην αγορά εργασίας μετράνε τα πραγματικά προσόντα ενός υποψήφιου, οι ικανότητες του, τότε ο ανταγωνισμός μεταξύ των πανεπιστημίων θα οδηγήσει στο να παρέχουν ποιοτικότερες σπουδές. Όσο τα κριτήρια πρόσληψης παρεκκλίνουν από το ποιές είναι οι ικανότητες του υποψήφιου, ο ανταγωνισμός χάνει τη ισχύ του ως δύναμη αναβάθμισης των σπουδών.
Εχω μια απόλυτη συμφωνία με το περιεχόμενο του άρθρου και τα σχόλια
Εχω μια απόλυτη διαφωνία με το τίτλο
Θα πρότεινα
"Κρατικό Πανεπιστήμιο: Η "παρεοκρατική ιδιοποίηση" τροχοπέδη για οποιαδήποτε προοδευτική μεταρρύθμιση"
@lls: Πολυ ωραίος τίτλος...
@sxoliastis: Απίστευτο σχολιαστή, συμφωνούμε απόλυτα!
Πασχάλη μου,
χαίρομαι που αντιμετωπίζεις το θέμα όχι λαϊκίστικα, όπως κάνουν πολλοί νέοι, αλλά στις πραγματικές του διαστάσεις. Ο ελεύθερος ανταγωνισμός θα λειτουργήσει θετικά και προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των κρατικών πανεπιστημίων. Λαϊκισμό θεωρώ την αντίθεση στη μεταρρύθμιση του άρθρου 16 του Συντάγματος, στην οποία πρωτίστως αντιστέκονται οι Πανεπιστημιακοί για να μη χάσουν τα προνόμια και τις αμοιβές από τις έρευνες που αναπόφευκτα θα μοιράζονται πλέον.
την καλησπέρα μου
Δημοσίευση σχολίου