Με αφορμή την Εργατική Πρωτομαγιά διατυπώνω ορισμένες σκέψεις για τα Εργατικά Συνδικάτα...Η αναλυτική προσέγγιση της διάρθρωσης, της ανάπτυξης και του δημόσιου λόγου των οργανώσεων της μισθωτής εργασίας αναδεικνύει ορισμένες κρίσιμες διαπιστώσεις. Σταχυολογώ βασικές σκέψεις και συμπεράσματα:
- Υπάρχει μία σαφής διχοτόμηση στο εργατικό κίνημα μεταξύ των εργαζομένων που υπερεκπροσωπούνται και εκείνων που υπο-εκπροσωπούνται.Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, οι γυναίκες, οι μετανάστες, οι νέοι εργαζόμενοι κάτω των 35 ετών, οι εργαζόμενοι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, οι εργαζόμενοι από νέες αναπτυσσόμενες αγορές υπο-εκπροσωπούνται. Οι άνδρες εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα, ηλικίας άνω των 50 ετών, με μεσαίο μορφωτικό επίπεδο, από φθίνουσες αγορές υπερ εκπροσωπούνται σε επίπεδο μελών και ιδιαίτερα σε επίπεδο οργάνων (λήψη αποφάσεων).
- Η οργανωτική διάσπαση (πρωτοβάθμια, ομοσπονδίες) σε συνδυασμό με την επιλεκτική εκπροσώπηση διαμορφώνουν συνθήκες επικράτησης στενών και συντεχνιακών αντιλήψεων για την προώθηση των συμφερόντων.
- Αναδυκνύεται μία επιλεκτική διαμόρφωση αιτημάτων και πολιτικών: Π.χ ζητήματα μη οικονομικά σπάνια αποκτούν στις συλλογικές διαπραγματεύσεις βαρύτητα. Τα μισθολογικά αιτήματα αφορούν κυρίως τα μέλη ή τους επιμέρους κλάδους, δηλαδή είναι αιτήματα που δεν εκτείνονται στο σύνολο της κοινωνίας. Θέματα όπως η εκπαίδευση και οι ανισότητες που αναπαράγει, θέματα οικογενειακής πολιτικής και ισότητας σπάνια ετέθησαν.
- Στις δημόσιες επιχειρήσεις, στη συνδικαλιστική εκπροσώπηση επικράτησε η λογική της αριθμητικής υπεροχής και της διαπραγματευτικής ισχύος. Η λογική αυτή οδήγησε σε συστήματα αμοιβών και προαγωγών από τα οποία ωφελημένες ήταν οι κατηγορίες των εργαζομένων που είχαν σημαντικό αριθμό μελών, υψηλό κομματικό κεφάλαιο, ή κατηγορίες που είχαν την ικανότητα να παραλύσουν την επιχείρηση
- Η επιλεκτικότητα στην οργάνωση και εκπροσώπηση των συμφερόντων οδηγεί σε επιλεκτικές πολιτικές και σε επιλεκτική κατανομή των πόρων στις διάφορες κοινωνικές ομάδες. Π.χ. στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο των πόρων δαπανάται στις συντάξεις με δικαιούχους τους εργαζόμενους στις δημόσιες επιχειρήσεις, ενώ ελάχιστοι πόροι διατίθενται για άλλες κοινωνικές πολιτικές πχ στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων.
Νομίζω ότι, οι παραπάνω σκέψεις απηχούν σε σημαντικό βαθμό την πραγματικότητα στο εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα. Ως εκ τούτου, θεώρησα σκόπιμο να τις θέσω υπό τον τίτλο 'το αίτημα της εκπροσώπησης', προκειμένου να υπογραμμιστεί η ανάγκη για ουσιαστική πολιτική - συνδικαλιστική εκπροσώπηση μίας 'σιωπηλής' εργατικής πλειοψηφίας που φαίνεται να δίνει μάχες με άνισους όρους...
Υ.Γ. Η 'σημειολογία' της σημερινής ημέρας είναι τεράστια. Εκ των πραγμάτων, όμως, αποτελεί ημέρα μνήμης στους πρωτοπόρους αμερικανούς εργάτες εκείνης της περιόδου...
Αναρτήσεις
9 comments:
Πασχάλη βρίσκω πολή καίρια αυτά που εντοπίζεις. Πράγματι υπάρχει μια υπο και μια υπερ εκπροσώπηση....Βέβαια η πρώτη ενδεχομένως να είναι ίδιον των καιρών -πέρα απο τη ποσότητα- μιάς και είναι πολύ εμφανές στις ημέρες μας οτι με την πολιτική οι νεότερες γενιές δεν τα έχουν και τόσο καλά...κι αυτό βέβαια οφείλεται στην υπερ-κακο εκπροσώπηση των μεγαλύτερων....
Πέρα, όμως, απο αυτό οφείλεται και στο γεγονός οτι ήδη καταγράφεται μια ανισότητα τόσο οικονομική όσο και κοινωνική (και κατά συνέπεια και πολιτική) που έχει να κάνει με την συνοχή του συνδικαλιστικού κινήματος, τα κόμματα, την εκπροσώπηση σε ποιοτικό επίπεδο, το πολιτειακό σύστημα και το πώς λειτουργεί απο την γενική συνέλευση μέχρι τα χαρακτηριστικά που έχει ο εκάστοτε υποψήφιος...
Αυτά ως συμπληρωματικές παρατηρήσεις.
Το άλλο που πολύ σωστά εντοπίζεις και πραγματικά σε συγχαίρω γιατί πολλοί το προσπερνούν ως ζητούμενο είναι:
"Θέματα όπως η εκπαίδευση και οι ανισότητες που αναπαράγει, θέματα οικογενειακής πολιτικής και ισότητας σπάνια ετέθησαν. Στις δημόσιες επιχειρήσεις, στη συνδικαλιστική εκπροσώπηση επικράτησε η λογική της αριθμητικής υπεροχής και της διαπραγματευτικής ισχύος" και ιδιαίτερα....στους εκπαιδευτικούς που, αν μη τι άλλο θα έρπεπε, να είναι πρωτεύοντα...κι όμως...
Ενα κομμάτι στα συμπεράσματά σου πράγματι είναι οτι με αυτό τον τρόπο οδηγηθήκαμε σε συντεχνίες με επιλεκτικότητα βλ. εφοριακούς, τραπεζικούς κ.λ.π. που πάντα ήσαν προνομιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι...
Το θέμα με αφορμή και τη σημερινή ισχνή παρουσία στις περισσότερες συγκεντρώσεις αλλά και τις χωριστές συγκεντρώσεις που έγιναν πανελλαδικά χρήζει ακόμα περισσότερης συζήτησης και γνώσης...ίσως την κάνουμε εδώ ή αλλού στο μέλλον. Θα πρέπει πάντως σιγά-σιγά να επανέρχεται η μνήμη για τέτοιες ημέρες οτι αγώνες γινόντουσαν-γίνονται και θα πρέπει να συνεχίσουν αν θέλουμε να κερδίζουμε ως εργαζόμενοι και μάλιστα ως εργαζόμενοι με συλλογική αυτοσυνειδησία...
Ελένη,
Δεν σου κρύβω ότι αφορμή για το σημερινό μου κείμενο είναι το γεγονός που επισημαίνεις στην τελευταία παράγραφο του σχολίου σου, δηλαδή η διαπιστώσεις περί την ισχνή παρουσία του κόσμου στις συγκεντρώσεις, οι χωριστές συγκεντρώσεις κτλ. Προσπάθησα να προσεγγίσω ορισμένες πιθανές ερμηνείες γι΄αυτό το θέμα που όπως σωστά λες απαιτεί διεξοδική συζήτηση και ανάλυση...
Η εξήγηση για την παρατεταμένη περίοδο των πασχαλινών διακοπών και την απουσία του κόσμου στην επαρχία είναι άκρως επιφανειακή και προσωπικά με αφήνει αδιάφορο.
Νομίζω ότι, διαχέεται σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα μία δυσαρέσκεια για την τακτική και τη 'λογική' δράσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων που μπορεί να αποδοθεί σε δομικά προβλήματα, δηλαδή προβλήματα διάρθρωσης, οργάνωσης και πολιτικής δράσης.
Οι διαπιστώσεις που παραθέτω στο ποστ αποτελούν μία πρώτη προσέγγιση σε αυτού του είδους την προβληματική.
Ας περιμένουμε και τις πιθανές τοποθετήσεις άλλων φίλων προκειμένου να διευρύνουμε τη συζήτηση...
Εσύ πώς ερμηνεύεις τη σημερινή αναιμική παρουσία στις συγκεντρώσεις?
Καλημέρα Πασχάλη.
Η ερμηνεία έχει να κάνει με πολλά πράγματα τα οποία έχουν, όμως, ως βάση τους την αδιαφορία και την απαξίωση απέναντι σε ο,τι λέγεται εκπροσώπηση...συνδικαλισμός, κόμματα, ΤΑ, κυβέρνηση, αντιπολίτευση κ.ο.κ. Ολα αυτά έχουν αδρανήσει εδώ και καιρό την συμμετχοή των πολιτών σε όλα τα επίπεδα δλδ εν ολίγοις το έργο παίζεται εδω και καιρό...
Στη συγκεκριμένη περίπτωση 'διανθίστηκε' και λόγω των αργιών αλλά κυρίως λόγω αυτής της μεταβατικής και άχαρης περιόδου όπου κανείς δεν ξέρει αν βαίνει προς αποτέλεσμα (συζητώντας για συνεργασίες, εκλογές, πρόσωπα κ.λ.π.). Στη Μυτιλήνη δεν ήταν απλώς ισχνή η συμμετοχή ...σχεδόν ανύπαρκτη και με χωριστές-ως είθισται-συγκεντρώσεις.
Ωστόσο, μια εκπροσώπηση που πλέον δεν συνοδεύεται απο πολιτισμό(όσο παράξενο κι αν φάινεται αυτό) είναι καταδικασμένη...όσο ο πήχυς δεν είναι ψηλά αλλά είναι στο επίπεδο του πεζοδρομίου με την έννοια της επίπεδης στόχευσης τέτοια αποτελέσματα, τέτοια συμμετοχή, τέτοια ποιότητα θα έχουμε...Που είναι οι ιδέες που θα ξαναφέρουν τον κόσμο κοντά σε τέτοιου είδους, μνήμες, διεκδικήσεις, συζητήσεις, αναθεωρήσεις και στοχεύσεις για ένα καλύτερο μέλλον; Προσωπικά εχω αρκετές κι εσύ μάλλον...σε ποιόν θα τις καταθέσουμε και, κυρίως, ποιός θα τις ακούσει...
Το μόνο παρήγορο είναι οτι αυτό πλέον εντοπίζεται ως πρόβλημα ακόμα και απο τα ΜΜΕ(φυσικά με τη γνωστή συνταγή του ο,τι αύριο το ξεχνάμε και πάμε γι' αλλα)και γι' αυτό και συζητιέται κομμάτι παραπάνω...αλλά και πάλι μεταξύ μας...σε επίσημα forum; σε επίσημες συνελεύσεις; με δεσμεύσεις ποιών άραγε δεν θα ξαναγίνει;...γι' αυτό και η δημοκρατία έχει γίνει ολιγαρχικό σύστημα ...! α...και θέαμα...ως θέαμα απασχολεί περισσότερους κράχτες απο ενδιαφερόμενους
@Sapiens, η υποεκπροσώπηση είναι πολύ υποτιμημένο θέμα καθώς και η μη εκπροσώπηση των ανέργων. Ο συνδικαλισμός μπορεί να αλλάξει πολλά πράγματα αν πρώτα αλλάξει ο ίδιος.
@ greek rider,
συμφωνώ ότι το θέμα βρίσκεται σε πολύ χαμηλή θέση στη δημόσια συζήτηση. Ωστόσο, νομίζω ότι οφείλουμε να το αναδείξουμε και αν μη τι άλλο το ιστολόγιό σου έχει μία παρόμοια 'φιλοσοφία' (ως προς την ανάδειξη σημαντικών θεμάτων πολιτικής και οικονομίας). Όμως, καλό είναι να κάνουμε μία σχετική συζήτηση. Πώς μπορεί ο συνδικαλισμός να προχωρήσει σε μία νέα αυτο-ρύθμιση, σε μία "αυτο-μεταρρύθμιση" ?
HS
Το φαινόμενο έχει την εξής παραδοξότητα
-Ο συνδικαλισμός που ξέρουμε είναι απότοκο μιας οικονομίας των μεγάλων εργοστασίων
-Στην ελλάδα αυτος ο συνδικαλισμός αφορά μόνο το κράτος και τις ΔΕΚΟ
-Αυτός ο συνδικαλισμός έχει αντικειμενικά επιτυχίες ,(δεν χωρά αμφισβήτηση!)αλλά αυτό γίνεται γιατί ο συγκεκριμμένος εργοδότης,μπορεί χωρίς αντίρρηση να περνά το όποιο κόστος στους "πελάτες" του (τους πολίτες)
-Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με όσες εταιρείες έχουν μονοπωλιακή θέση,μπορούν να μετακυλήσουν το όποιο κόστος στους "πελάτες"
-Οι εργαζόμενοι σε μη ανταγωνιστικές εταιρείες , ασφυκτιούν στο φαύλο κύκλο.
-Η κρίση δεν είναι καθ'εαυτό συνδικαλιστική είναι οικονομική
-Στις σανδιναβικές χώρες ,υψηλής ανταγωνιστικότητας,οι αριθμοί είναι αποστομωτικοί
Εκπροσώπηση σε συνδικάτα 80 % (Ελλάδα 25%),η μισθωτή εργασία έχει το 60 % του πλούτου (στην Ελλάδα 30 %) και οι απεργίες είναι ελαχιστες!!!
-Αν δεν ξεφύγουμε ωσ χώρα από τον φαύλο κύκλο της χαμηλής ανταγωνιστικότητας ,τα πράγματα θα είναι δύσκολα.
-Μέχρι τότε ,όλοι στα συνδικάτα μας ,αλλά με "λογισμό και όνειρο"
LLs,
συμφωνώ με το σχόλιό σου ότι η διάρθρωση των οργανώσεων της μισθωτής εργασίας είναι απότοκο φαινόμενο μίας οικονομίας των μεγάλων εργοστασίων και αφορά κυρίως στο κράτος και στις ΔΕΚΟ. Ο συνδικαλισμός εκτείνεται στην ιστορικά και πολιτικά διαμορφωθείσα κρατική μεσαία τάξη αφήνοντας δίχως εκπροσώπηση άλλες κρίσιμες κοινωνικές ομάδες που έχουν δυναμικά αναδυθεί στις σύγχρονες συνθήκες της νέας οικονομίας. Η αναμόρφωση του συνδικαλισμού, αναμφίβολα, προκύπτει από την ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο οργάνωσης και συγκρότησης των πολιτικών κομμάτων και, όπως λες, από την αποδέσμευση από τον φαύλο κύκλο της χαμηλής ανταγωνιστικότητας. Είναι ανάγκη, τα εργατικά συνδικάτα να αναζητήσουν τη χαμένη ταυτότητά τους στις νέες οικονομικές συνθήκες και, μακριά από την νοοτροπία την κρατικοκομματικής προσκόλλησης και των αντιδραστικών μαχών οπισθοφυλακής να επιτύχουν νέες διεκδικήσεις που θα εκτείνονται σε ολόκληρο τον κόσμο της εργασίας (σίγουρα απαιτούνται θυσίες)
Αυτή η κρατικοκομματική προσκόληση καθώς και τα ποσοστά που αναφέρει ο LLS είναι, πιστεύω, τα πιο σημαντικά.
Πασχάλη, είναι εξαιρετικά εύστοχη η ανάλυση που κάνεις, υπάρχει μέγα πρόβλημα υποεκπροσώπησης μιας σειράς κοινωνικών ομάδων, όπως οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα (ειδικά αυτοί που δουλεύουν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις), οι νέοι εργαζόμενοι κοκ. Όπως το έθεσαν και οι Ολλανδοί του εναλλακτικού συνδικάτου νέων ανεξάρτητων εργαζόμενων (AVV), αλλά και ο Ματσαγγάνης σε παλιότερο άρθρο και εσύ στο παρόν άρθρο σου, υπερεκπροσωπούνται οι πενηντάρηδες του δημόσιο και ευρύτερου δημόσιου τομέα με μεσαίο μορφωτικό επίπεδο.
Η κρίση όμως εκπροσώπησης δεν αφορά αποκλειστικά στα συνδικάτα, αλλά και στα κόμματα που στην πλειοψηφία τους είναι ιδεολογικά και πολιτικά στάσιμα εμμένοντας σε μια αμιγώς μεταπολιτευτική ατζέντα.
Δημοσίευση σχολίου