Ο παραπλανητικός "μέσος όρος" και ο α-ταξικός πληθωρισμός

Διαπιστώνεται ότι, στον δημόσιο διάλογο ο "πληθωρισμός" έχει αντικατασταθεί με την "ακρίβεια". Η έννοια δεν είναι καινούρια στο πολιτικό λεξιλόγιο, καθώς τοποθετείται στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος στην πρώιμη μετά-Ο.Ν.Ε εποχή, όταν ακόμα ο πληθωρισμός βρισκόταν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Περιγραφικά, ως "ακρίβεια" νοείται η συστηματική αύξηση των τιμών σε βασικά είδη και υπηρεσίες που καταναλώνουν καθημερινά τα νοικοκυριά. Διόλου απροσδόκητα, η "ακρίβεια" πλήττει περισσότερο και επίμονα τα φτωχά νοικοκυριά, διότι δεσμεύουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για την κατανάλωση των βασικών ειδών αγαθών/υπηρεσιών. Ωστόσο, οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που δέχονται οι φτωχοί και οι δυσμενείς -έμμεσες- αναδιανεμητικές επιδράσεις του πληθωρισμού, δεν αποτυπώνονται στα επίσημα στατιστικά στοιχεία και συνακόλουθα δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης για τους policy makers της οικονομικής πολιτικής. Στην παρούσα συγκυρία, όπου ο πληθωρισμός (4,4%) πλήττει ολόκληρη την οικονομία, οι πιέσεις για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα είναι ακόμα μεγαλύτερες. Το κρίσιμο πρόβλημα μπορεί να εντοπιστεί στη μεθοδολογία υπολογισμού του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (βλ. και σχετική προηγούμενη ανάρτηση). Προκύπτουν σημαντικές διαπιστώσεις από τον ορισμό που αποδίδεται στον ΓΔΤΚ: o δείκτης αποτυπώνει τις μεταβολές του γενικού επιπέδου των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που προμηθεύεται το μέσο αστικό νοικοκυριό. Εδώ, η χρήση του μέσου όρου είναι αρκούντως προβληματική. Προφανώς, υπάρχει ασάφεια ως προς το τι σημαίνει "μέσο νοικοκυριό" και ποιο είναι το "μέσο καταναλωτικό πρότυπο". Αν και στη στατιστική η χρήση του μ.ό είναι περιγραφικά χρήσιμη, πολλές φορές τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι στρεβλά. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών είναι πολύ διαφορετικό, ενώ συνακόλουθα η κατανομή των δαπανών για κατανάλωση αγαθών/υπηρεσιών διαφοροποιείται. Μπορεί να είναι στατιστικά χρήσιμος ο μ.ό για τη διαμόρφωση του ΓΔΤΚ, αλλά δεν μας λέει τίποτα για τις πραγματικές πληθωριστικές πιέσεις που αντιμετωπίζει κάθε κοινωνική ομάδα. Επί της ουσίας, πρόκειται για μία κοινωνικά αμερόληπτη μεθοδολογία που παράγει έναν "αταξικό" πληθωρισμό. Μάλιστα, η μελέτη των σχετικών στοιχείων υποδεικνύει ότι ο πληθωρισμός των πλουσίων είναι εγγύτερα στον επίσημο πληθωρισμό συγκριτικά με τον "πληθωρισμό του φτωχών" που είναι συστηματικά ανώτερος.

Πίσω από τους αριθμούς και την στατιστική αναφύεται ένα αμιγώς πολιτικό και ιδεολογικό ζήτημα. Είναι ανάγκη η πολιτική σύγκρουση να μετατοπιστεί και στο πεδίο της στατιστικής. Η διαμόρφωση νέων ταξικών δεικτών πληθωρισμού που να αποτυπώνουν τις πραγματικές ανάγκες των φτωχών νοικοκυριών είναι ένα ζήτημα που πρέπει να τεθεί στη δημόσια πολιτική agenda.

Υ.Γ Δείτε το ενδιαφέρον άρθρο των Ζωγραφάκη και Μητράκου για τις αναδιανεμητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού και πώς προκύπτει η απόκλιση του "πληθωρισμού των πλουσίων" με τον "πληθωρισμό των φτωχών". Αναμένω και τις δικές σας απόψεις...